Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφ. 81 § 1-2

Απόπλους Πελοποννησίων μέσω Λευκάδας ?Βαρβαρότητα και ακρότητες των δημοκρατικών

Διδακτικοί στόχοι

Να αξιολογήσουμε τη στάση των Πελοποννησίων και τις επιπτώσεις της στη συμπεριφορά των Κερκυραίων.

Να αξιολογήσουμε τις πράξεις και τη συμπεριφορά των δημοκρατικών απέναντι στους ικέτες ολιγαρχικούς.

Να αντιληφθούμε τα όρια του ανθρώπινου πάθους σ? έναν εμφύλιο σπαραγμό, τα συναισθήματα των αντιπάλων και τις ενέργειές τους, στις οποίες οδηγούνται κάτω από έντονη συναισθηματική φόρτιση.

?πήδαλος να?ς Γλυπτή σύνθεση στην Κέρκυρα

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

(κατά)τάχος: αιτ. εν., ουδ. γέν. του ουσ. της γ΄κλ. τό τάχος ?ους=η ταχύτητα

?κομίζοντο: γ΄πληθ. Πρτ. του ρ. κομίζομαι (=μεταφέρομαι, ταξιδεύω), ?κομιζόμην, κομιο?μαι, κομισθήσομαι, ?κομισάμην, ?κομίσθην, κεκόμισμαι, ?κεκομίσμην.

? ο?κος: το σπίτι και η πατρίδα

?π? ο?κου: με επιρρηματική σημασία, στην πατρίδα

Τα επιρρήματα που προέρχονται από ουσιαστικά και επίθετα, αποτελούν σε σχέση με αυτά υπεργενικεύσεις: π.χ. ενώ το ουσιαστικό θύρα δηλώνει ένα αντικείμενο του εξωτερικού κόσμου, πολύ συγκεκριμένο, το αντίστοιχο επίρρημα  θύραθεν χρησιμοποιείται  με μια ιδιαίτερα ευρεία και γενική έννοια: ? θύραθεν παιδεία = η κοσμική παιδεία σε αντιδιαστολή με την εκκλησιαστική.

?περενεγκόντες: μτχ. Β΄Αορ. ,αρσεν. γέν., ονομ. πληθ.του ρ. ?περφέρω

?φθ?σιν: γ΄πληθ. Παθ. Αορ. Υποτ. του ρ. ?ρ?μαι, ?ωρώμην, ?φθήσομαι, ε?δόμην, ?φθην, ?ώραμαι και ?μμαι, ?ωράμμην και ?μμην

α?σθόμενοι: μτχ. Β΄Αορ. , αρσεν. γέν., ονομ. πληθ. του ρ. α?σθάνομαι, ?σθανόμην, α?σθήσομαι, ?σθόμην, ?σθημαι, ?σθήμην

ο?χομένας: μτχ. Ενεστ., θηλ. γέν., αιτ. πληθ. του ρ. ο?χομαι, ?χόμην, ο?χήσομαι, -, (ο?χωκα & ?χηκα & ?χημαι & ο?χημαι), (ο?χώκειν & ?χήκειν & ?χήμην)

περιεκομίζοντο: γ΄πληθ. Πρτ. του περικομίζομαι=περιφέρομαι

?κβιβάζοντες: μτχ. Ενεστ.,αρσεν. γέν., ονομ. πληθ.του ρ. ?κβιβάζω, ?ξεβίβαζον, ?κβιβ? (=?κβιβάω), ?ξεβίβασα O Μέλλοντας του ρήματος κλίνεται όπως ο Ενεστώτας Οριστικής των συνηρημένων εις ?άω ?? ρημάτων.

?πεχρ?ντο: γ΄πληθ.  Πρτ. του ρ. ?ποχρήομαι ??μαι τινα: σκοτώνω κάποιον, ?χρώμην, χρήσομαι, ?χρησάμην & ?χρήσθην, κέχρημαι, ?κεχρήμην, κεχρήσομαι

δίκην ?πέχω: δικάζομαι

καταγιγνώσκω τινός θάνατον: καταδικάζω κάποιον σε θάνατο

Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Στην ενότητά μας ο Πελοποννησιακός στόλος αναχωρεί τη νύχτα, βιαστικά, με άκρα μυστικότητα και χαράσσοντας ασφαλή πορεία, όταν μαθαίνει ότι πλέουν προς την Κέρκυρα εξήντα αθηναϊκά πλοία υπό τον Ευρυμέδοντα. Έτσι στην Κέρκυρα οι δυνάμεις των δημοκρατικών αυξάνονται, αν λάβουμε υπόψην και τα 30 πλοία που κατάφεραν νωρίτερα να επανδρώσουν, αλλά και τα 12 του Νικόστρατου. Αυτό έχει ως συνέπεια την ενθάρρυνση των δημοκρατικών και την άσκηση βίας προς τους ολιγαρχικούς.

 Οι Πελοποννήσιοι, κατά την αποχώρησή τους,  έσυραν τα πλοία τους από τον ισθμό της Λευκάδας. Η μεταφορά των πλοίων από τη μία πλευρά της θάλασσας στην άλλη διά της ξηράς γινόταν με τη βοήθεια μηχανημάτων, των ολκών ή φαλάγγων ή φαλαγγίων ή πάκτωνος.

Το επίθετο  ?λκός ?ή -όν παράγεται από το ρ. ?λκω. Νεώλκια  ονομάζονταν τα σημερινά ρυμουλκά.

Από το ίδιο επίθετο παράγεται  και το επίθετο ?λκιμος, που  σημαίνει αυτός που μπορεί να ελκύσει

Ο πάκτων παράγεται από το ρ. πακτόω -? στερεώνω, ασφαλίζω, φράζω

Η Λευκάδα και η απέναντι στεριά, η Αιτωλοακαρνανία

Ερωτήσεις κατανόησης

1. Ποιοι λεκτικοί τύποι αποδίδουν τις προφυλάξεις που πήραν οι Πελοποννήσιοι κατά την αποχώρησή τους, μετά την είδηση για τον επικείμενο ερχομό της αθηναϊκής ναυτικής μοίρας; Να τους χαρακτηρίσετε και να  διακρίνετε το είδος του σχολίου από την πλευρά του ιστορικού;

2. Πως εξασφάλισαν την ασφαλή τους αποχώρηση οι Πελοποννήσιοι και κυρίως την αποφυγή συνάντησης με τα αθηναϊκά πλοία που κατευθύνονταν στην Κέρκυρα;

3. Με βάση τις εξελίξεις που παρακολουθήσαμε, να εξετάσετε εάν και κατά πόσο επηρεάστηκαν οι δημοκρατικοί από την άφιξη των αθηναϊκών πλοίων και την αναχώρηση των πελοποννησιακών.

4. Που αποσκοπούσε η είσοδος των δημοκρατικών Κερκυραίων στην πόλη; Δίνεται ξεκάθαρα ο ρόλος των Μεσσηνίων που τους ακολουθούσαν; Θυμηθείτε  ότι πρόκειται για τους 500 Μεσσηνίους που αποτελούσαν τα πληρώματα των πλοίων του Νικόστρατου.

5. Γιατί τα καράβια που επανδρώθηκαν στο λιμάνι του Αλκίνου, στάλθηκαν τελικά  στο Υλλαϊκό λιμάνι;

6. Πως αντιμετώπισαν οι δημοκρατικοί τους ολιγαρχικούς που νωρίτερα είχαν πείσει να συμπράξουν μ? αυτούς και  τους ικέτες ολιγαρχικούς στο Ήραιο; Να τους χαρακτηρίσετε.

7. Να εξετάσετε τη νομιμότητα της δίκης  και καταδίκης των ολιγαρχικών από τους δημοκρατικούς.

8. Να εκτιμήσετε τη νηφαλιότητα και την αποφυγή  της προσωπικής τοποθέτησης από την πλευρά του ιστορικού.

Ασκήσεις Γραμματικής

1. Να βρείτε στην ενότητά μας και να δώσετε τα μέρη του λόγου με τα χαρακτηριστικά που σας ζητούνται:

2. ?πεχρ?ντο: Να αναγνωρίσετε γραμματικά τον τύπο και να κλίνετε τον Ενεστώτα όλων των εγκλίσεων.

Ασκήσεις Συντακτικού

1.Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου στην ενότητά μας.

2. Να δώσετε επακριβώς το είδος και τη λειτουργία των αναφορικών προτάσεων της ενότητας.

3.Να κατατάξετε τις μετοχές της ενότητας ανάλογα με το είδος τους. Ποιες υπερτερούν και γιατί;

Λεξιλογικές ασκήσεις

1. Να δώσετε, με τη βοήθεια του λεξικού σας, τη σημασία των λέξεων: ανακομιδή, αποκομιδή, διακομιδή, μετακομιδή, συγκομιδή, που σχετίζονται με το ρηματικό τύπο ?κομίζοντο, και κατόπιν να τις εντάξετε σε δικές σας προτάσεις.

2.  Να δώσετε πέντε παράγωγα, απλά ή σύνθετα, από το θέμα του τύπου ?φθ?σιν.

3. Να ορίσετε τις έννοιες, ισθμός, πορθμός και χερσόνησος, βλέποντας τις εικόνες και κατόπιν να τις αναγνωρίσετε, αποδίδοντας τους παραπάνω χαρακτηρισμούς.

Πίνακας Κ. Βολανάκη