Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφ. 70 § 1-2  

Στάση Κερκυραίων -Ανάμειξη Αθηναίων-Λακεδαιμονίων - Αποφάσεις Κερκυραίων

Διδακτικοί στόχοι

Να αντιληφθούμε τις αιτίες και τις αφορμές της έκρηξης του εμφυλίου πολέμου στην Κέρκυρα.

Να γνωρίσουμε τις ομάδες και τα πρόσωπα που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο.

Παλαιόπολις ?Η αρχαία Κέρκυρα

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

?στασίαζον: γ΄πληθ. Πρτ. του ρ. στασιάζω(=βρίσκομαι σε εμφύλια διαμάχη), ?στασίαζον, στασιάσω, ?στασίασα, ?στασίακα, ?στασιάκειν

?φεθέντες: μτχ. Παθ. Αορ., ονομ. πληθ., αρσεν. γέν. του ρ. ?φίεμαι (?πό +?εμαι),?φιέμην, ?φήσομαι και ?φεθήσομαι, ?φείμην και ?φείθην, ?φε?μαι, αφείμην

ταλάντων: γεν. πληθ. του ουδ. ουσ. της β΄κλ. τό  τάλαντον Η λέξη δηλώνει στην αρχαιότητα τις πλάστιγγες της ζυγαριάς, το βάρος του νομίσματος, τη νομισματική μονάδα που ισοδυναμεί με 100 αττικές δραχμές, αλλά και τα χαρίσματα που κατανέμονται στον καθένα.

 Στη νεοελληνική γλώσσα τάλαντο λέμε και το σήμαντρο των μοναστηριών, όπως φαίνεται στο απόσπασμα από τον «Λαμπριάτικο ψάλτη» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

 Α? ?κ τ?ν ?γρ?ν ποιμενίδες δ?ν ?ργησαν ν? ?ξυπνήσωσι, ? δ? παπα-Διανέλλος ?ξ?λθε πρ?ς στιγμ?ν καί, λαβ?ν τεμάχιον παλαι?ς σανίδος κα? σφυροειδ?ς ξύλον, κατεσκεύασεν α?τοσχέδιον σήμαντρον, διότι, φε?! δ?ν ?π?ρχε πρ? πολλο? κώδων, ?στις ν? ?ξυπν? το?ς πρ? α?ώνων κοιμηθέντες κα? ν? συγκιν? τ?ν κόνιν τ?ν ?π? γενε?ν κοιμηθέντων κατοίκων τ?ς πάλαι ποτ? ?παρξάσης πόλεως. Δι? το? σημάντρου τούτου ?ρχισε ν? κρού? ? ?ερε?ς ε?ς τροχαίους πρ?τον (τ?ν ?δάμ, ?δάμ, ?δάμ), ε?τα ε?ς ?άμβους (τ? τάλαντον, τ? τάλαντον), κα? ν? ?ξυμν? τ?ς μεσονυκτίους ?χο?ς.

διηγγυημένοι: μτχ. Παρκ., ονομ. πληθ., αρσεν. γέν. του ρ. διεγγυάομαι ??μαι (=τελώ υπό εγγύηση),διηγγυώμην, διεγγυήσομαι, διηγγυησάμην και διηγγυήθην,διηγγύημαι, διηγγυήμην

πεπεισμένοι: μτχ. Παρκ., ονομ. πληθ., αρσεν. γέν. του ρ.πείθομαι, ?πειθόμην, πείσομαι & πεισθήσομαι, ?πιθόμην & ?πείσθην, πέπεισμαι & πέποιθα, ?πεπείσμειν &

?πεποίθειν

μετιόντες: μτχ. Ενεστ., ονομ. πληθ., αρσεν. γέν. του ρ. μέτειμι ή μετέρχομαι τινα =πλησιάζω, πηγαίνω να βρω, επισκέπτομαι

?ποστήσωσι: γ΄πληθ. Υποτακ. Αορ. του ρ. ?φίστημι τινα τινός= απομακρύνω, κάνω κάποιον να αποστατήσει

?ς λόγους καταστάντων: περίφραση που αποτελείται από έναν εμπρόθετο προσδιορισμό και τη μτχ. β΄Αορ. του ρ. καθίσταμαι, στη γεν. πληθ. του αρσεν. γέν.

?ς λόγους καθίσταμαι: έρχομαι σε διαπραγματεύσεις

τά ξυγκείμενα: μτχ. Πρκ., αιτ. πληθ. ουδετ. γέν. του ρ. συντίθεμαι, συνετιθέμην, συνθήσομαι & συντεθήσομαι, συνετεθέμην & συνετέθην, συντέθημαι & σύγκειμαι, συνετεθήμην & συνεκείμην

Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Η επέμβαση των Αθηναίων στη διένεξη Κορινθίων  και Κερκυραίων το 433 π.Χ. στάθηκε μία από τις αφορμές  του Πελοποννησιακού πολέμου.

Η Επίδαμνος, το σημερινό Δυρράχιο που ανήκει στην Αλβανία,  ιδρύθηκε το 627 π.Χ. από Κερκυραίους αποίκους. Αρχηγός  όμως της αποικίας ήταν ένας Κορίνθιος, ο Φαλίας ο Ερατοκλείδους, για να τιμηθεί μ?αυτόν τον τρόπο η αρχική μητρόπολη, αφού η Κόρινθος ήταν μητρόπολη της Κέρκυρας. Η πόλη της Επιδάμνου ήταν γνωστή για τις εμπορικές δραστηριότητές της, αλλά και για το γεγονός ότι οι διαμάχες της αποτέλεσαν μια από τις σημαντικότερες αφορμές για το ξέσπασμα του Πελοποννησιακού Πολέμου. Τα προβλήματα ξεκίνησαν το 436 π.Χ., όταν ξέσπασαν ταραχές  μεταξύ της δημοκρατικής και ολιγαρχικής παράταξης στην πόλη. Γι?αυτό στράφηκαν στην Κέρκυρα ώστε να παίξει αυτή ένα διαμεσολαβητικό ρόλο, επειδή όμως οι Κερκυραίοι δεν ανταποκρίθηκαν, ζήτησαν τη βοήθεια των Κορινθίων. Οι Κερκυραίοι δεν είδαν με καλό μάτι την ανάμειξη αυτή στα πράγματα της Επιδάμνου και ζήτησαν με τη σειρά τους την παρέμβαση των Αθηναίων, που ξεπερνώντας τις αρχικές τους επιφυλάξεις, συνήψαν αμυντική συμμαχία με τους Κερκυραίους. Έτσι το 433π.Χ.  ο στόλος των Κερκυραίων με τη σύμπραξη  του αθηναϊκού ναυμάχησε με το στόλο των Κορινθίων στα Σύβοτα με αμφίρροπο αποτέλεσμα, αφού και οι δύο στόλοι έστησαν τρόπαια. Σε αυτήν την ναυμαχία, συνέλαβαν οι Κορίνθιοι 1050 Κερκυραίους, εκ των οποίων οι 800 πουλήθηκαν  δούλοι  και οι υπόλοιποι 250 είχαν την τύχη που αναφέρει το σχολικό μας βιβλίο στα σχόλια, που είναι επαρκέστατα.

Ερωτήσεις κατανόησης

1. Να εντοπίσετε στο χάρτη την Κέρκυρα, τα Σύβοτα, την Επίδαμνο, την Κόρινθο, την Αθήνα και την Πελοπόννησο και να εξηγήσετε με βάση τη γεωγραφική τους θέση τις σχέσεις, τις επιδιώξεις και τις συγκρούσεις τους.

2. Να προσέξετε τη δομή της ενότητας. Να υπογραμμίσετε τις λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν το γεγονός, τον τόπο, το χρόνο, τους υποκινητές και το σκοπό της ενέργειας.

3. Να σχολιάσετε τη θεμελιακή αντίθεση λόγ? -?ργ? στην ενότητά μας. Τι φανερώνει εδώ; Να διακρίνετε τη φαινομενική και την πραγματική αιτία των πραγμάτων.

4. Ποιος ήταν ο ρόλος των προξένων στην αρχαία ελληνική πόλη; Πως διαφοροποιείται ο θεσμός από τον αντίστοιχο σημερινό;

5. Πόσο αληθοφανής είναι ο ισχυρισμός της εξαγοράς των αιχμαλώτων με οκτακόσια τάλαντα, όπως διαδόθηκε στην Κέρκυρα;

6. Ποιοι ήταν οι πραγματικοί λόγοι της απελευθέρωσης των Κερκυραίων αιχμαλώτων από τους Κορινθίους;

7. Να ξαναδιαβάσετε  το άρθρο ΄Ενας προφήτης των «μέσων»  του Μάριου Πλωρίτη, από το βιβλίο της Έκθεσης-Έκφρασης της Α΄ Λυκείου (σελ. 100-103) και να εξετάσετε πως ενήργησαν οι ολιγαρχικοί που επέστρεψαν στην Κέρκυρα και με ποιο σκοπό καθώς και τους τρόπους  με τους οποίους σήμερα επιτυγχάνονται ανάλογες επιδιώξεις.

8. Τι δείχνει η ταυτόχρονη άφιξη του αθηναϊκού και του κορινθιακού πλοίου στην Κέρκυρα;

9. Με ποιο σκεπτικό πάρθηκε από τους Κερκυραίους η απόφαση της ουδετερότητας; Θεωρείτε ότι είχαν άλλες διεξόδους; Να τους χαρακτηρίσετε από την τελική τους απόφαση.

Ασκήσεις Γραμματικής

1. Να βάλετε τους τύπους στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού

2. Να  δώσετε τους τύπους που ζητούνται

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να εντοπίσετε χαρακτηριστικές γλωσσικές ιδιομορφίες του Θουκυδίδειου λόγου, όπως τις είδαμε στην Εισαγωγή  του σχολικού μας βιβλίου.

2. Να εντοπίσετε τα υποκείμενα των μετοχών ?φικομένης και ?γουσ?ν. Τι παρατηρείτε; Γιατί η μία βρίσκεται στον ενικό και η άλλη στον πληθυντικό αριθμό;

3. Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις της ενότητας και να δηλώσετε τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς τους.

Λεξιλογικές ασκήσεις

1. Να καταγράψετε τους σύνθετους ρηματικούς τύπους της ενότητας. Τι είδους σχέσεις δηλώνουν;

2. Να βρείτε με ποιες λέξεις του κειμένου συνδέονται τα επίθετα που σας δίνονται και να σχηματίσετε προτάσεις με αυτά (ταλαντούχος, φερέγγυος, αχειροποίητος, ψηφοθηρικός, διακειμενικός).

3. Να δώσετε τη σημασία του ουσιαστικού στάση στις παρακάτω φράσεις.

α. Στις στάσεις των λεωφορείων τοποθετούνται συχνά διαφημιστικές αφίσες, παρά τη νομική απαγόρευση.

β. Στην αποφασιστικότητα της Θεοδώρας και του στρατηγού  Βελισάριου οφείλει ο Ιουστινιανός την επικράτησή του στη  Στάση του Νίκα.

γ. Συχνά οι εργαζόμενοι, αντί απεργιών, προχωρούν σε στάσεις εργασίας.

δ. Ο Ακάθιστος Ύμνος ψάλλεται τμηματικά, σε τέσσερις Στάσεις, κατά την ακολουθία των Χαιρετισμών.

 ε. Η στάση που τηρούν οι πολιτικοί μας εκπρόσωποι απέναντι στα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας μαρτυρούν το ήθος και την ποιότητά τους.

στ. Η στάση του σώματος κατά τη διάρκεια της ομιλίας είναι ένα εξωγλωσσικό στοιχείο, που μπορεί να ερμηνευτεί.