Μνήμη εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα Κυπρίων Εκτύπωση
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ - Άρθρα Εκπαιδευτικών
Συντάχθηκε απο τον/την Ιωάννα Ρωμανού   
Τρίτη, 27 Μάρτιος 2012 21:51

cyprus1η Απριλίου ? Ημέρα μνήμης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Κυπρίων ενάντια στους Άγγλους αποικιοκράτες


Νησί πικρό, νησί γλυκό, νησί τυραγνισμένο

κάνω τον πόνο σου να πω και προσκυνώ και μένω.

Κουράγιο μικροκόρη μας που μας εγίνης μάνα

ύμνος και θρήνος της ζωής κι ανάστασης καμπάνα.


 

Έτσι τραγούδησε ο μεγάλος μας ποιητής Γιάννης Ρίτσος την Κύπρο. Η Κύπρος βρίσκεται στις εσχατιές της  Μεσογείου και αυτή η γεωγραφική της θέση προσδιόρισε την ιστορική της μοίρα.

 


Χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στο πέλαγος, ανάμεσα σε τρεις ηπείρους, στάθηκε το πέρασμα των φιλαπόδημων, των εμπόρων και των κατακτητών. Για αιώνες άλλαζε τον ένα μετά τον άλλο τους κυρίαρχους. Το 1570 η Κύπρος έπεσε στα χέρια των Τούρκων και το 1878 με μυστική αγγλοτουρκική συνθήκη αμυντικής συμμαχίας, η Τουρκία την παραχώρησε στην Αγγλία έναντι μισθώματος 92. 600 λιρών τη χρονιά, με αντάλλαγμα την προστασία της από τη ρωσική επιβολή. Οι Άγγλοι είχαν σκοπό να ιδρύσουν μια τεράστια επικράτεια με στόχο την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών των ξένων εθνών και τη διασφάλιση μιας εξουσίας που θα έκανε ευκολότερη την οικονομική διείσδυση. Οι Κύπριοι, βέβαια, σε κάθε περίπτωση διαδήλωναν την αντίθεσή τους στην πολιτική αυτή και την απόφαση να ενωθούν με την Ελλάδα.

Η Αγγλία φανέρωσε πλήρως τις προθέσεις της κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου με την ανακήρυξη της Κύπρου ως «αποικίας του στέμματος». Άρχισε τότε ένας πολύμορφος αγώνας με υπομνήματα, συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια , με αποκορύφωμα το κάψιμο του Κυβερνείου το 1931. Ο πρωτεργάτης της κίνησης, μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος εξορίστηκε και πέθανε στην Παλαιστίνη. Ακολούθησαν δύσκολα χρόνια με την επιβολή μιας στυγνής δικτατορίας, που έμεινε γνωστή ως Παλμεροκρατία από το όνομα του τότε Κυβερνήτη της Κύπρου, Πάλμερ.

Το 1950, ο Μακάριος ο Β΄ οργάνωσε δημοψήφισμα για να εκφράσει ο λαός τη βούλησή του και το 96% του ελληνικού πληθυσμού της Κύπρου ψήφισε την ένωση με την Ελλάδα. Η άρνηση της Αγγλίας να αποδεχθεί το αποτέλεσμα οδήγησε στην απόφαση για ένοπλο αγώνα που κηρύχτηκε την 1η Απριλίου του 1955 με αρχηγούς το Διγενή και το Μακάριο. Σε όλες τις πόλεις και τα χωριά του νησιού σχηματίστηκαν  μυστικές ένοπλες ομάδες που είχαν βασική ευθύνη να δίνουν μάχες εναντίον των Άγγλων. Αντάρτικες ομάδες σχηματίστηκαν στα βουνά του Τροόδους και του Πενταδακτύλου που σήκωσαν το βάρος της αντίστασης. Οι Άγγλοι αντέδρασαν με αγριότητα και οδήγησαν το Μάρτη του 1957 δεκατρία παλικάρια στην αγχόνη κι ανάμεσά τους έναν δεκαοκτάχρονο μαθητή ,τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Τα παλικάρια αυτά αναπαύονται στα Φυλακισμένα Μνήματα, στην οδό Ονασαγόρου στη Λευκωσία, που την ονόμασαν μίλι του θανάτου.

 

 

Στο άκουσμα του θανάτου του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, ο Δωδεκανήσιος φιλόλογος Φώτης Βαρέλης έγραψε ένα εξαίσιο ποίημα, το οποίο ο ραδιοσταθμός της Λευκωσίας το μετέδωσε τότε ως δημοτικό κυπριακό τραγούδι.

«Εψές πουρνό μεσάνυχτα στης φυλακής τη μάντρα
μες στης κρεμάλας τη θελιά σπαρτάραγε ο Βαγόρας.
Σπαρτάρησε, ξεψύχησε, δεν τ? άκουσε κανένας.
Η μάνα του ήταν μακριά, ο κύρης τους δεμένος,
οι νιοι συμμαθητάδες του μαύρο όνειρο δεν είδαν,
η νια που τον ορμήνευε δεν είχε νυχτοπούλι.
Εψές πουρνό μεσάνυχτα θάψαν τον Ευαγόρα.
Σήμερα Σάββατο ταχιά όλη η ζωή σαν πρώτα.
Ετούτος πάει στο μαγαζί, εκείνος πάει στον κάμπο,
ψηλώνει ο χτίστης εκκλησιά, πανί απλώνει ο ναύτης,
και στο σκολειόν ο μαθητής συλλογισμένος πάει.
Χτυπά κουδούνι, μπαίνουνε στην τάξη του ο καθένας.
Μπαίνει κι η πρώτη η άταχτη κι η Τρίτη που διαβάζει,
μπαίνει κι η Πέμπτη αμίλητη, η τάξη του Ευαγόρα. -
Παρόντες όλοι; -
Κύριε, ο Ευαγόρας λείπει. -
Παρόντες, λέει ο δάσκαλος? και με φωνή που τρέμει: -
Σήκω Ευαγόρα, να μας πεις ελληνική ιστορία.
Ο δίπλα, ο πίσω, ο μπροστά, βουβοί και δακρυσμένοι,
αναρωτιούνται στην αρχή, ώσπου η σιωπή τους κάμνει
να πέσουν μ? αναφιλητά ετούτοι κι όλη η τάξη. -
Παλληκαρίδη, άριστα, Βαγόρα, πάντα πρώτος,
στους πρώτους πρώτος, άγγελε πατρίδας δοξασμένης,
συ μέχρι χθες της μάνας σου ελπίδα κι αποκούμπι,
και του σχολειού μας σήμερα Δευτέρα Παρουσία.
Τα ?πε κι απλώθηκε σιωπή πα? σα κλαμένα νιάτα,
που μπρούμυτα γεμίζανε της τάξης τα θρανία,
έξω απ? εκείνο τ? αδειανό, παντοτινά γεμάτο
».

Η Κύπρος ανακηρύχτηκε τελικά ανεξάρτητη Δημοκρατία το 1960, οι εθνικές της όμως περιπέτειες δεν τελείωσαν. Το Κυπριακό, μετά την τουρκική εισβολή του 1974, παραμένει μια ανοιχτή πληγή στο κορμί του κόσμου.

 

scroll back to top
Τελευταία Ενημέρωση στις Σάββατο, 31 Μάρτιος 2012 04:27
 


Writing