Οργάνωση

Albanian Bulgarian English French German Italian Japanese Russian Spanish Ukrainian
Τελευταία Ενημέρωση
30-06-2021 10:29

   

    ? Το Σχολείο:  timoni

Πρόσφατες δημοσιεύσεις

ossf


Designed by:
kou_vas kou_vas under danemm ordering

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Ξενοφώντος «Ελληνικά» Βιβλίο 2. Κεφ. 1. § 25-26 Εκτύπωση
Εκπαιδευτικό Υλικό - Γλωσσικές Επιστήμες (linguistics) (Α΄)
Συντάχθηκε απο τον/την Ομάδα φιλολόγων της Α΄   
Παρασκευή, 01 Νοέμβριος 2013 18:27

Ξενοφώντος «Ελληνικά» Βιβλίο 2. Κεφ. 1. § 25-26

 

H παρέμβαση και η αποπομπή  του Αλκιβιάδη-Η ολιγωρία των Αθηναίων

Διδακτικοί στόχοι

Να εκτιμήσουμε  την οξύνοια και τη στρατιωτική ιδιοφυΐα του Αλκιβιάδη

Να αντιληφθούμε τα  στρατηγικά πλεονεκτήματα των  Σπαρτιατών

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

κατιδών: μτχ β΄Αορ. Ενεργ. φων. , αρσεν. γέν. Ονομ. Εν.του ρ. ?ράω-? ( ρήμα αισθήσεως).

?ρμο?ντας: μτχ Ενεστ. Ενεργητ. φων., αρσεν. γέν., αιτ. πληθ. του ρ.?ρμέω-? (=αγκυροβολώ), ?ρμουν, ?ρμήσω, ?ρμησα, ?ρμηκα, ?ρμήκειν. Προσοχή! Μην  το συγχέουμε  με το ?ρμάω-?=ορμώ

? α?γιαλός: η αμμώδης παραλία

Διαβάζουμε στο «Φτωχό  ?γιο» του  Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: ?Τούτων τινά ?ψο?ντο γραφικ?ς ?πί  ?περηφάνων  βράχων καί ?πί σκοπέλων παρά τόν α?γιαλόν, ?ν τ? θαλάσσ? χρυσιζόμενα τό θέρος ?π??πλέτου φωτός, βρεχόμενα τόν χειμ?να ?πό τ?ν κυμάτων, ?τινα μαινόμενος Βορρ?ς ?τάραττε καί ?νετίναζεν, ?ργώνων ?νενδότως τό πέλαγος ?κε?νο, σπείρων ε?ς τούς α?γιαλούς ναυάγια καί συντρίμματα, ?λέθων τούς γρανίτας ε?ς ?μμον, ζυμώνων τήν ?μμον ε?ς βράχους καί σταλακτίτας, ?κλικμίζων τόν ?φρόν ε?ς ?κτινωτούς ραντισμούς.

ο?δείς-ο?δεμία-ο?δέν:Αόριστη επιμεριστική αντωνυμία

τ? πόλει: δοτ. εν. του θηλ. ουσ. της γ΄κλ. ? πόλις τ?ς πόλεως

μετιόντας:μτχ.Ενεστ., αρσεν. γέν., αιτ. πληθ. του ρ. μέτειμι-μετέρχομαι=αναζητώ

καλ? (χωρί?): Θετ. βαθμ., ουδ. γέν., δοτ. εν. του επιθέτου ? καλός ? καλή το καλόν,

συγκρ. βαθ: ?, ? καλλίων, τό  κάλλιον, υπερθ. βαθ:κάλλιστος, καλλίστη, κάλλιστον.

?φη: γ΄εν. Παρατ. του ρ. φημί, ?φην, φήσω, ?φησα, ε?ρηκα, ε?ρήκειν

μεθορμίσαι: απαρ. Αορ. Ενεργ. φων. του ρ. μεθορμίζω- μετά +?ρμίζω

παρ?νει: γ΄εν. Παρατ. Ενεργ. φων. του ρ. παραιν?, παρ?νουν, παραινέσομαι & παραινέσω, παρ?νεσα, παρ?νεκα, παρ?νέκειν

ο?: γεν. εν., ουδ. γέν.  της αναφ. αντων. ?ς-? -?, που χρησιμοποιείται εδώ με επιρρηματική σημασία=όπου, σ?αυτό το μέρος

Να θυμηθούμε ότι: όταν η αναφορική αντωνυμία ?ς-? -? βρίσκεται στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου, εισάγει κύρια πρόταση.

βούλησθε: β΄πληθ.. Ενεστ. Υποτ. του ρ. βούλομαι, ?βουλόμην & ?βουλόμην, βουλήσομαι & βουληθήσομαι, ?βουλήθην & ?βουλήθην, βεβούλημαι, ?βεβουλήμην

?πιέναι: Απαρ. Ενεστ. του ρ. ?πειμι

?χετο: Παρτ. με σημασία Υπερσ. του ρ. ο?χομαι, ?χόμην, ο?χήσομαι, -, (ο?χωκα & ?χηκα & ?χημαι & ο?χημαι), (ο?χώκειν & ?χήκειν & ?χήμην)

 

1 

Σηστός, χαρακτικό του Ol. Dapper (1688)

Πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Στο ενότητά μας  ο Ξενοφών  προβάλλει τη φυσιογνωμία του Αλκιβιάδη, που ηθελημένα αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική δράση και  διέμενε αυτοεξόριστος στη θρακική χερσόνησο, σε ιδιόκτητο πύργο κοντά στη Σηστό. Παρόλα αυτά, δε διστάζει να έρθει σε επαφή με τους Αθηναίους στρατηγούς και να κάνει ορισμένες καίριες επισημάνσεις για τη θέση των αντιπάλων δυνάμεων και τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από αυτή  τους την επιλογή. Αυτές του οι εκτιμήσεις, καρπός πολεμικής εμπειρίας και αντικειμενικών δεδομένων, (ο?κ ?ν καλ? ?φη? ?λλ? παρ?νει μεθορμίσαι ε?ς Σηστ?ν...) δηλώνονταιμε μετοχές/σύνθετο λόγο (κατιδ?ν... ?ρμο?ντας κα? μετιόντας μέν ? ?ρμο?ντας κα? ?χοντας δέ), που δίνουν βάθος στη σκέψη  και βοηθούν να γίνει, άμεσα και με σαφήνεια, αντιληπτή η υπεροχή των Λακεδαιμονίων. Επίσης, δηλώνονται με απαρέμφατα και με αντιθετικό λόγο. Τέλος, η απεγνωσμένη του προσπάθεια να πείσει τους Αθηναίους να μεταβούν σε άλλο μέρος εκφράζεται με τη χρήση του παρατατικού (παρ?νει ?) και κυρίως με την ξαφνική μετάβαση από τον πλάγιο λόγο στον ευθύ, στον οποίο περικλείεται  και η βασική σύστασή του.

2

 Όμως οι στρατηγοί των Αθηναίων αγνόησαν τις συστάσεις του και τον απέπεμψαν προκλητικά προοικονομώντας έτσι την τραγική κατάληξη της ναυμαχίας. Το ρήμα ?κέλευσαν με τον προστακτικό του τόνο, η κοφτή αντίθεση και το ασύνδετο α?τοί γάρ ν?ν στρατηγε?ν, ο?κ ?κε?νον δεν άφησαν κανένα περιθώριο για μια δεύτερη απόπειρα να τους μεταπείσει. Για να γίνει κατανοητή αυτή τους η στάση πρέπει να κάνουμε δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη σχετίζεται με τη φύση του ανθρώπου που από φθόνο και εγωισμό δεν αναγνωρίζει την ανωτερότητα του άλλου. Οι Αθηναίοι στρατηγοί γνώριζαν τις στρατιωτικές ικανότητες αλλά και την οξύνοια του Αλκιβιάδη και δεν ήθελαν ακολουθώντας τη συμβουλή του να επαληθευτεί, γιατί αυτό θα ήταν ένα πλήγμα στο γόητρο τους, στη θέση τους στο στράτευμα. Άλλωστε ήταν σίγουροι για τη νίκη εξαιτίας της ναυτικής τους δύναμης. Όλες τους οι κινήσεις μαρτυρούν αυτό το αίσθημα υπεροχής. Η δεύτερη παρατήρηση σχετίζεται με την προσωπικότητα του Αλκιβιάδη και τη στάση του μέσα στην πόλη του, την Αθήνα. Εδώ χρειάζεται κανείς να ανατρέξει στη βιογραφία του, για να διαπιστώσει ότι στον άνθρωπο αυτό συνυπήρχαν πλούσια χαρίσματα αλλά και φοβερά πάθη. Δεν δίστασε αρκετές φορές να συνάψει ανίερες συμμαχίες και να βρεθεί με το μέρος των αντιπάλων της πόλης του (Ελλήνων και Περσών), για να σώσει τον εαυτό του. Υπήρξε πάντα προκλητικός, γι? αυτό και εύκολα αποδόθηκε σ?αυτόν και τους φίλους του η κατηγορία για την αποκοπή των Ερμών στηλών, που σήμανε την ανάκλησή του από τη σικελική εκστρατεία και την προσφυγή του στη Σπάρτη. Έτσι εξηγείται η καχυποψία και η αρνητική στάση των στρατηγών, αφού τον θεωρούσαν παντελώς αναξιόπιστο πρόσωπο.

 Σημ. Οι Ερμές (Ερμαί) ήταν λίθινες, τετράπλευρες ορθογώνιες στήλες οι οποίες στην κορυφή έφεραν προτομή και καμιά φορά κορμό άνδρα. Τοποθετούνταν σε διάφορα σημεία της αρχαίας Ελλάδας ως οδοδείκτες ή αφιερώματα ή σύμβολα ορίων μιας ακίνητης περιουσίας. Υιοθετήθηκαν αργότερα και από τους Ρωμαίους, με αποτέλεσμα να εξαπλωθούν και στη δυτική Ευρώπη.

Θέματα για συζήτηση

1. Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής στην ενότητά μας και πως βρέθηκε στη θρακική Χερσόνησο;

2. Με τι σχετιζόταν η παρέμβαση του Αλκιβιάδη και σε ποια αντικειμενικά δεδομένα τη στήριξε; Να καταγράψετε τους ρηματικούς τύπους που προβάλλουν τα επιχειρήματά του. Με άλλα λόγια: Ποια ήταν πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα των αντιπάλων σ?αυτήν την αναμέτρηση, έτσι όπως μας την παρουσιάζει ο Ξενοφώντας δια στόματος του Αλκιβιάδη;

3. Για ποιο λόγο η εξασφάλιση του ανεφοδιασμού θεωρήθηκε-και θεωρείται μέχρι σήμερα- ζήτημα μείζονος σημασίας από τον Αλκιβιάδη;

4. Τι μαρτυρεί η χρήση του Παρατατικού ?φη και παρ?νει καθώς και η χρήση του ευθέος λόγου, όταν ο ιστορικός αναφέρεται στην παρέμβαση του Αλκιβιάδη; Προσέξτε ότι το πρώτο ρήμα δηλώνει κρίση, άποψη, το δε δεύτερο εκφράζει επιθυμία.

5. Για ποιους λόγους οι Αθηναίοι στρατηγοί απέρριψαν τις προτάσεις του Αλκιβιάδη; Πως αντέδρασε ο ίδιος;

6.Nα συσχετίσετε την αντίδραση των Αθηναίων στρατηγών απέναντι στον Αλκιβιάδη με τις νεοελληνικές παροιμίες:

α. Το δέντρο ?πόχει τον καρπό, όλο πετροβολάται.

β. Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά τ?όνομα.

7. Τι επιδιώκει ο ιστορικός με την αλλαγή των πτώσεων του υποκειμένου στα απαρέμφατα της τελευταίας ημιπεριόδου;

8. Ποια πιστεύετε πως ήταν τα κίνητρα αυτής της παρέμβασης του Αλκιβιάδη;

9. Θεωρείτε ότι η αριθμητική υπεροχή και η προηγούμενη πολεμική εμπειρία  αποτελούν μοναδικά εχέγγυα για μια μελλοντική νίκη; Ποιες άλλες προϋποθέσεις θεωρείτε απαραίτητες; Να αναφέρετε παραδείγματα από την ιστορία.

Ασκήσεις Γραμματικής

1. Να συμπληρώσετε τους ρηματικούς τύπους που ζητούνται, στον παρακάτω πίνακα:

 

Γ΄εν. Μέλ. Οριστ.

Προστ. Ενεστ. β΄πληθ.

Απαρ. Ενεστ.

Απαρ. Παρκ.

κατιδών

 

 

 

 

μετιόντας

 

 

 

 

παρ?νει

 

 

 

 

βούλησθε

 

 

 

 

2. Να κλίνετε την αναφορική αντωνυμία ?ς-? -?, στο αρσενικό γένος.

3.α?γιαλ?, λιμένα, πόλει, ?σπίδα, τειχ?ν: Να αναγνωρίσετε την κλίση στην οποία ανήκουν τα παραπάνω ουσιαστικά και να γράψετε την αντίστοιχη πτώση του αντίθετου αριθμού.

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να εντοπίσετε το ρηματικό τύπο εξάρτησης και το είδος των μετοχών της ενότητας.

2. Να αναγνωρίσετε το είδος των εμπρόθετων προσδιορισμών:

?κ τ?ν τειχ?ν?

?ν α?γιαλ??

?πό νε?ν?

προς πόλει?

ε?ς Σηστόν?

Λεξιλογικές ασκήσεις

1.Να αναζητήσετε σε ένα λεξικό τη σημασία του όρου: αιγιαλίτιδα ζώνη.

2.Να βρείτε με ποιες λέξεις του κειμένου συνδέονται  ετυμολογικά οι λέξεις που σας δίνονται: τειχοσκοπία, κάτοψη, ελλιμενισμός, πολιτευτής, όχημα, αρχικελευστής, περιουσία.

3. Προσοχή στην ?ρα και στην ?ρα!

Το σχολικό εγχειρίδιο στις &25-26 δίνει τον πλαγιότιτλο «Η ολιγωρία των Αθηναίων». Το ουσ. ?λιγωρία είναι σύνθετο από το επίθετο ?λίγος και το ουσιαστικό ?ρα: φροντίδα, μέλημα. Ξέρουμε όμως όλοι και το ουσιαστικό  ?ρα: η κατάλληλη στιγμή για κάτι, ο κατάλληλος καιρός,  το χρονικό διάστημα που καθορίζεται με το ρολόι.

Στα παραδείγματα που ακολουθούν, προσπαθήστε να βρείτε με ποια από τις δύο λέξεις συγγενεύουν ετυμολογικά οι λέξεις με τα πλάγια γράμματα.

α. Την εικόνα της πολυκατοικίας στη δεκαετία του 1970 συμπλήρωνε απαραίτητα ο θυρωρός.

β. Ο Νάρκισσος ήταν ένας ωραιοπαθής νέος  της μυθολογίας μας.

γ. Η έκβαση του Τρωικού πολέμου έγινε γνωστή στην Ελλάδα με τις φρυκτωρίες.

δ. Ο οικουρός όφις ήταν ιερός στην αρχαιότητα.

ε. Η ψυχοσωματική ωρίμανση του εφήβου επέρχεται σταδιακά.

στ. Στις πεδινές περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας υπάρχουν πολλά φυτώρια.

ζ. Στα μοναστήρια ψάλλεται καθημερινά η ακολουθία των Ωρών.

η. «Η Ιθάκη σ?έδωσε τ?ωραίο ταξίδι» λέει ένας καβαφικός στίχος.

θ. Το νεώριο της Σύρου είναι από τα παλαιότερα της χώρας μας.

ι. Η τιμωρία πρέπει να έχει πάντα παιδαγωγικό χαρακτήρα.

κ.Ο Αρκτούρος κατά την ελληνική μυθολογία, στάλθηκε από το Δία, για να προστατεύσει τη νύμφη Καλλιστώ και το γιο της από την οργή της Ήρας. Με το ίδιο όνομα, μας είναι γνωστή μια ελληνική μη κυβερνητική οικολογική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992, για την προστασία της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος.

Διαβάστε αναλυτικά το μύθο  εδώ:

 

3

Και μια πρόταση για διάβασμα

scroll back to top
 
?? Επιστροφή


Writing