Οργάνωση

Albanian Bulgarian English French German Italian Japanese Russian Spanish Ukrainian
Τελευταία Ενημέρωση
30-06-2021 10:29

   

    ? Το Σχολείο:  timoni

Πρόσφατες δημοσιεύσεις

ossf


Designed by:
kou_vas kou_vas under danemm ordering

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ: "ΤΟ ΝΗΣΙ" Εκτύπωση
Εκπαιδευτικό Υλικό - Γλωσσικές Επιστήμες (linguistics) (Α΄)
Συντάχθηκε απο τον/την Ιωάννα Ρωμανού   
Σάββατο, 02 Φεβρουάριος 2013 09:21

                                                   ΤΟ ΝΗΣΙ            VICTORIA HISLOP

                                                                        σε μετάφραση Μιχάλη Δελέγκου

1Το απόσπασμα είναι από το μυθιστόρημα της Victoria Hislop «Το Νησί» και η υπόθεσή του εκτυλίσσεται στο χωριό Πλάκα της Κρήτης και στο απέναντι νησί της Σπιναλόγκα, που υπήρξε τόπος εξορίας των λεπρών από το 1903 έως το 1957. Η Μαρία  Πετράκη είναι κόρη του Γιώργη και της Ελένης Πετράκη, που ήταν η δασκάλα της Πλάκας, προσβλήθηκε όμως από λέπρα και πέθανε στη Σπιναλόγκα. Η Άννα είναι η αδελφή της και η Φωτεινή η καλύτερη της φίλη.

 

?Η Μαρία και η Φωτεινή ήταν απασχολημένες σε ένα μοτίβο καθημερινών καθηκόντων, που τις έκανε να περάσουν τα επόμενα χρόνια σαν να είχαν μπει σε κάποιον διαρκή χορό, με μια αέναα επαναλαμβανόμενη σειρά βημάτων. Με τρεις γιους, η Σαβίνα Αγγελοπούλου χρειαζόταν τη βοήθεια της ικανής κόρης της για να κρατάει τους άντρες του σπιτιού ταϊσμένους και φροντισμένους. Έτσι και η Φωτεινή, όπως και η Μαρία, είχε οικιακά καθήκοντα που την περιόριζαν στην Πλάκα.

Ακόμη κι αν η Ελένη ευχόταν κάτι καλύτερο για την κόρη της από το να μείνει στο χωριό, δεν θα ευχόταν ποτέ να έχει πιο ευσυνείδητο παιδί από τη Μαρία. Δεν υπήρχε αμφιβολία στο μυαλό του κοριτσιού για το αν θα έπρεπε να κάνει κάτι άλλο από το να φροντίζει τον πατέρα της, μολονότι κάποτε είχε καλλιεργήσει τη φαντασίωση να στέκεται, με την κιμωλία στο χέρι, μπροστά σε μια τάξη, σαν την μητέρα της. Όπως και η στάμπα στις παλιές κουρτίνες τους, όλες αυτές οι φιλοδοξίες είχαν ξεθωριάσει από καιρό.

    Τα δύο κορίτσια μοιράζονταν τις χαρές και τους περιορισμούς αυτής της ζωής για πολλά χρόνια, και όσο καιρό εκπλήρωναν τα καθήκοντά τους, δεν τους πέρασε από το μυαλό ότι υπήρχε πραγματικός λόγος για να παραπονιούνται. Έπρεπε να φέρουν νερό από τη βρύση του χωριού, να μαζέψουν ξύλα για τους φούρνους τους, να σκουπίσουν, να γνέσουν, να μαγειρέψουν, να τινάξουν τα στρωσίδια. Η Μαρία μάζευε τακτικά μέλι από τις κυψέλες της στην καλυμμένη με θυμάρι πλαγιά που έβλεπε στην Πλάκα· η γλύκα του ήταν τόσο έντονη, ώστε για πολλά χρόνια δεν χρειάστηκε να αγοράσει ούτε ένα γραμμάριο ζάχαρη. Στις αυλές, στο πίσω μέρος των  σπιτιών τους, παλιοί ντενεκέδες από λάδι ξεχείλιζαν από βασιλικό και δυόσμο, και τα πιθάρια μετατρέπονταν  σε ιδανικό σπιτικό για καλοφροντισμένα γεράνια και κρίνους, όταν ράγιζαν και δεν είχαν πλέον άλλη χρήση.

     2 Τα κορίτσια ήταν κληρονόμοι ενός λαϊκού πολιτισμού που είχε εξελιχθεί μυστικά στο πέρασμα μιας χιλιετίας, και πλέον θεωρούνταν αρκετά μεγάλα για να διδαχθούν τις τέχνες και τις δεξιότητες που είχαν περάσει από γενιά σε γενιά χωρίς να έχουν καταγραφεί. Η γιαγιά της Φωτεινής ήταν σπουδαία πηγή αυτής της απόκρυφης γνώσης και τους έδειχνε πώς να βάφουν μαλλί με εκχύλισμα από πέταλα αγριόκρινου, ιβίσκου και χρυσάνθεμου, και πώς να πλέκουν πολύχρωμα  κλαδάκια για να φτιάχνουν  περίτεχνα καλάθια και στρωσίδια. Άλλες γυναίκες, τους μετέδιδαν τη γνώση για τις ευεργετικές ιδιότητες των βοτάνων, και συχνά περιπλανιόνταν στα βουνά για να βρουν αγριοφασκομηλιά και χαμομήλι για τις θεραπευτικές  ιδιότητές τους. Μια καλή μέρα, επέστρεφαν  με ένα καλάθι γεμάτο με το πιο πολύτιμο απ? όλα τα βοτάνια, το δίκταμο, το οποίο λεγόταν ότι γιάτρευε πληγές, καθώς και πονεμένους λαιμούς και στομαχικά προβλήματα. Η  Μαρία είχε πάντα τη σωστή ποσότητα να  δώσει στον πατέρα της όταν αρρώσταινε εκείνος, και σύντομα η φήμη της ότι έφτιαχνε χρήσιμα γιατρικά απλώθηκε σε όλο το χωριό.

    Όσο βρίσκονταν στις μεγάλες βόλτες τους στα βουνά, μάζευαν και χόρτα, το πλούσιο σε σίδηρο και βασικό στοιχείο κάθε είδους διατροφής. Τα παιχνίδια που έπαιζαν όταν ήταν παιδιά, στην παραλία, τότε που έφτιαχναν φαγητά με την άμμο, είχαν αντικατασταθεί πλέον από την πιο ενήλικη απασχόληση να φτιάχνουν πίτες με ζύμη και χορταρικά.

      Μια από τις πιο σημαντικές δουλειές της Μαρίας ανάμεσα στα τέλη του φθινοπώρου και τις αρχές της άνοιξης ήταν να διατηρεί αναμμένη τη φωτιά στο τζάκι. Αυτή, όχι μόνο τους παρείχε ζεστασιά και προστασία ενώ ο χειμωνιάτικος αέρας λυσσομανούσε έξω, αλλά κρατούσε και το πνεύμα του σπιτιού ζωντανό.  Το σπίτι ήταν το θεϊκό σύμβολο ενότητας, και το δικό τους, πιο πολύ από τα περισσότερα άλλα, χρειαζόταν διαρκή φροντίδα.

     Όσο κουραστικά κι αν φαίνονταν τα οικιακά καθήκοντα της Μαρίας σε κάποιον που ζούσε στην πόλη ?στην Άννα, η οποία ζούσε τώρα με κάποια πολυτέλεια ?υπήρχε πάντοτε χρόνος για κουβέντα και κουτσομπολιό. Το σπίτι της Φωτεινής ήταν η εστία όλων αυτών. Από τη στιγμή που το χασομέρημα θεωρούνταν αμαρτία, η σοβαρή ασχολία του κουτσομπολιού γινόταν παράλληλα με το κέντημα και το ράψιμο. Αυτό όχι μόνο κρατούσε απασχολημένα τα χέρια των κοριτσιών, αλλά τους έδινε την ευκαιρία να προετοιμαστούν για το μέλλον. Κάθε μαξιλαροθήκη, μαξιλάρι, τραπεζομάντιλο και στρωσίδι σε ένα σπίτι παντρεμένης γυναίκας είχε υφανθεί ή κεντηθεί από την ίδια, τη μητέρα της ή τη γιαγιά της. Η Άννα   ήταν εξαίρεση. Τα λίγα χρόνια που κάθισε σε έναν κύκλο μεγαλύτερων και σοφότερων γυναικών από αυτήν, που έραβαν, είχε ολοκληρώσει μόνο τη μικρή γωνία μιας μαξιλαροθήκης. Ήταν ένα από τα συμπτώματα της διαρκούς κατάστασης εξέγερσης  στην οποία βρισκόταν. Η ξεροκεφαλιά της εκδηλωνόταν με πανούργους τρόπους. Ενώ τα άλλα κορίτσια και οι γυναίκες κάθονταν συζητώντας και ράβοντας, τα δάχτυλά της τεμπέλιαζαν. Έκανε κινήσεις με τη βελόνα, χειρονομώντας και φτιάχνοντας σχέδια στον αέρα με την κλωστή, αλλά δεν τρυπούσε το ύφασμα. Ήταν ευτύχημα που με το γάμο της μπήκε σε μια οικογένεια όπου τα πάντα τα παρείχαν οι άλλοι.

 

3

Εσωτερικό σπιτιού στην  Κρήτη Φωτογραφία αρχών  του 20ου αι.

 

     Κάποιες περιόδους της χρονιάς, τα κορίτσια στρέφονταν στα εποχιακά καθήκοντα που απαιτούσαν να βρίσκονται έξω. Συμμετείχαν στον πανζουρλισμό του τρύγου και ήταν οι πρώτες που έμπαιναν στα πατητήρια για να πατήσουν το ζουμερό φρούτο. Κατόπιν, λίγο πριν το φθινόπωρο δώσει τη θέση του στο χειμώνα, ήταν ανάμεσα στο πλήθος που ράβδιζε τα ελαιόδεντρα για να πέσει ο καρπός τους σαν βροχή στα πανιά από κάτω τους. Οι μέρες σαν αυτές ήταν γεμάτες  γέλια και ερωτοτροπίες, και το τελείωμα αυτών των καθηκόντων της κοινότητας σημαδευόταν από χορούς και γλέντια.

    Ένα- ένα, τα μέλη αυτής της ανέμελης αλλά φορτωμένης με υποχρεώσεις συντροφιάς των νεαρών γυναικών έφευγαν από την ομάδα. Έβρισκαν συζύγους, ή, όπως ήταν συνηθισμένο, τους έβρισκαν συζύγους. Γενικά ήταν άλλοι νεαροί άντρες από την Πλάκα ή ένα από τα γειτονικά χωριά, όπως ο Βρουχάς ή οι Σέλλες. Οι γονείς τους συνήθως γνωρίζονταν  πολλά χρόνια και μερικές φορές είχαν σχεδιάσει το προξενιό των παιδιών τους πριν καν εκείνα βρεθούν σε ηλικία που να μπορούν να μετρούν ή να γράφουν το όνομά τους. Όταν η Φωτεινή ανακοίνωσε τον αρραβώνα της, η Μαρία ένιωσε τον κόσμο της να καταρρέει. Έδειξε μόνο χαρά και ικανοποίηση, όμως, επικρίνοντας σιωπηρά τον εαυτό της για το αίσθημα του φθόνου, καθώς περίμενε ότι θα  περνούσε την υπόλοιπη ζωή της στα κατώφλια των σπιτιών συντροφιά με χήρες γριές, πλέκοντας δαντέλες μέχρι τη δύση του ήλιου.

Η Βικτόρια Χίσλοπ είναι δημοσιογράφος και ζει στο Κεντ της Αγγλίας με το σύζυγο και τα δυο παιδιά της. Έρχεται συχνά στην Ελλάδα, εδώ και τριάντα χρόνια και κάνει μια συνεχή προσπάθεια να γνωρίσει σε βάθος  την ελληνική γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό μας. Το 2007 της απονεμήθηκε το βρετανικό βραβείο του καλύτερου Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα.

4

Χάρτης του νησιού

Η Σπιναλόγκα είναι ένα μικρό νησί στον κόλπο της Ελούντας και ανήκει  στο νομό Λασιθίου. Είναι γνωστή  από την αρχαιότητα με το όνομα Καλυδών και είχε ένα και μοναδικό λιμάνι την Ολούντα, απ?όπου κατά μία εκδοχή, πήρε τ? όνομα Σπιναλόγκα με παράφραση. Σύμφωνα όμως με μια άλλη ερμηνεία, ονομάστηκε από τους Ενετούς Σπιναλόγκα, που σημαίνει   μακρύ αγκάθι, λόγω του σχήματός του. Μάλιστα ένας Ενετός χαρτογράφος της εποχής εκείνης , ο Vincenzo Coronelli αναφέρει πως αρχικά ήταν ενωμένο με τη στεριά, οι Ενετοί όμως  άνοιξαν διώρυγα και το μετέτρεψαν σε νησί. Λόγω της θέσης του γνώρισε πολλούς  επιδρομείς και στα 1574 οχυρώθηκε από τους Ενετούς, για να διαφυλαχθεί ο κόλπος της Ελούντας από τις πειρατικές επιδρομές. Από το 1649 ως το 1898, χρόνια της  τουρκικής κατάκτησης στην Κρήτη, η Σπιναλόγκα απετέλεσε το καταφύγιο των Χαΐνηδων, των Κρητικών δηλαδή, που μη αντέχοντας τις λεηλασίες και τις αγριότητες των Τούρκων, οργάνωσαν εκεί αντάρτικο. Από το 1903 ως το 1957 υπήρξε χώρος παραμονής λεπρών  και κατά τη διάρκεια της ιταλογερμανικής Κατοχής, οι ίδιοι οι Γερμανοί ανέλαβαν τον εφοδιασμό τους, αφού είχαν εκκενώσει  και οχυρώσει τα γύρω χωριά στην Κρήτη, φοβούμενοι απόβαση των Άγγλων στην περιοχή. Μετά το κλείσιμο της Σπιναλόγκα  το 1957, οι λεπροί μεταφέρθηκαν στον Αντιλεπρικό Σταθμό της Αγίας Βαρβάρας, στην Αθήνα. Η λέπρα είναι χρόνια λοιμώδης ασθένεια, της οποίας το μυκοβακτήριο ανακαλύφθηκε το 1873 από το Νορβηγό γιατρό Γκέρχαντ Αρμάουερ Χάνσεν, γι?αυτό είναι γνωστή και ως νόσος του Χάνσεν. Η λέξη έχει αρχαιοελληνική προέλευση από το λέπος=φλούδα, λέπι.

5

Σπιναλόγκα

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

1. Ποιους γυναικείους τύπους απαντάμε στο απόσπασμα; Είναι όλοι σύμφωνοι με τα κοινωνικά στερεότυπα της εποχής εκείνης;

2. Πως διαγράφεται ο χαρακτήρας της Άννας;

3. Ποιος είναι ο βαθμός μόρφωσης των κοριτσιών; Από πού προέρχονται οι γνώσεις τους;

4. Οι ηρωίδες του αποσπάσματος, αν και απόφοιτες Δημοτικού, φαίνεται ότι κατέχουν ουσιαστικές γνώσεις, που συνδέονται με τη ζωή και τις βοηθούν να οικονομήσουν τις καθημερινές τους ανάγκες. Συμβαίνει αυτό σήμερα, που και η φοίτηση στη Β/θμια εκπαίδευση είναι υποχρεωτική; Αν όχι, γιατί;

5. Ποιο ήταν το όνειρο της Μαρίας; Θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί υπό άλλες συνθήκες (αν η μητέρα της ζούσε μαζί τους); Γιατί, ενώ η γυναίκα συνήθως δε μορφωνόταν, ο κοινωνικός περίγυρος ενέκρινε και αποδεχόταν τη μόρφωσή της ,για να γίνει δασκάλα;

6. Υποθέστε ότι είστε η Μαρία. Σε μία συζήτηση με τον πατέρα σας να διεκδικήσετε το όνειρό σας. Να την καταγράψετε σε διαλογική μορφή.

7. Τι περιλαμβάνει ο όρος λαϊκός πολιτισμός;

8. Τι γνωρίζετε για τη λαϊκή ιατρική;

6

Παράσταση από χειρόγραφο του Διοσκουρίδη

9. Ποια είναι η σχέση των κοριτσιών, και ιδιαίτερα της Μαρίας με το φυσικό περιβάλλον;

10. Σήμερα  έχουν αναπτυχθεί οικολογικά κινήματα, γίνονται ενημερωτικές εκστρατείες και σεμινάρια για την προστασία του περιβάλλοντος, έχουν συσταθεί αρμόδιοι φορείς, ωστόσο τα προβλήματα δεν έχουν λείψει· αντίθετα διογκώνονται. 11. Που οφείλεται η αδυναμία αυτή να έχουμε μία αγαπητική σχέση με το περιβάλλον; Παίζει ρόλο η γενικότερη στάση μας, η κοσμοαντίληψή μας;

12. Ποια μορφή οικονομίας φαίνεται να  επικρατεί στη μικρή κοινωνία της Πλάκας; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της;

13. Ποιο συμβολισμό ενέχει το τζάκι στο παραδοσιακό ελληνικό σπίτι;

14. Πως λειτουργεί το σπίτι στη μικρή παραδοσιακή κοινωνία της Πλάκας; Να τη συγκρίνετε με τη σημερινή του λειτουργία.

15.Ποιες είναι οι ασχολίες των κοριτσιών στον ελεύθερό τους χρόνο; Πως συνδέονται με το μελλοντικό τους ρόλο;

16. Με ποιο τρόπο το παιχνίδι προετοιμάζει το αγόρι και το κορίτσι για τους κατοπινούς κοινωνικούς τους ρόλους;

17.Πως λειτουργούν οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες στα πλαίσια της κοινότητας;

18. Σε ποιες εργασίες έξω από το σπίτι συμμετέχουν οι γυναίκες; Τι χαρακτήρα έχουν αυτές;

7

Λιομάζωμα Θεόφιλου

19. Πως σας φαίνεται η ζωή των κοριτσιών; Σας άρεσε ιδιαίτερα κάποια ασχολία τους; Υπάρχει κάποια που με τίποτε δεν θα θέλατε να κάνετε; Να αιτιολογήσετε τις επιλογές σας.

20. Ποια είναι τα θέματα που κυριαρχούν στις συζητήσεις των γυναικών στις μικρές κοινωνίες; Γιατί συμβαίνει αυτό;

21.Αποδέχονταν τα κορίτσια πρόθυμα αυτήν την κοινωνική πραγματικότητα;

22. Πως παντρεύονταν τα κορίτσια την εποχή εκείνη;

23.Είναι ευδιάκριτη η παρουσία των ανδρών στο απόσπασμα; Έχουν έναν ενεργητικό ρόλο;

24. Πως αισθάνθηκε η Μαρία με τον αρραβώνα της Φωτεινής; Να ερμηνεύσετε τα συναισθήματά της.

25. Υποθέστε πως είστε η Μαρία. Γράψτε μια σελίδα ημερολογίου μετά από μία κουραστική  ημέρα και την ανακοίνωση του αρραβώνα της Φωτεινής.

26. Γνωρίζετε ότι η συγγραφέας του μυθιστορήματος είναι Αγγλίδα. Τι συμπεράσματα βγάζετε για την επαφή και τη γνώση της για τη ζωή στην Κρήτη με βάση αυτά που διαβάσατε;

27. Γνωρίζετε  επίσης τη δημοσιογραφική ιδιότητα της συγγραφέως. Αποτυπώνεται ένα αντίστοιχο ύφος στη γραφή της;

Θα πρέπει βέβαια να λάβουμε υπόψη ότι μεσολαβεί και ο μεταφραστής, ο οποίος σπουδάζει στη γλώσσα του μεταφραζόμενου συγγραφέα και συνάμα στη δικιά μας γλώσσα. Η μετάφραση είναι συνάντηση δύο διαφορετικών γλωσσικών ?κι όχι μόνο-πολιτισμών, μια ιστορία χωρίς τελειωμό.

28.Τι είδους αφήγηση έχουμε στο απόσπασμα;

29. Ποιος είναι ο κυρίαρχος αφηγηματικός τρόπος στο απόσπασμα; Σας φαίνεται να υπάρχει πλοκή και προώθηση του μύθου στο απόσπασμα;

30. Να εντοπίσετε λαογραφικά και ηθογραφικά στοιχεία  στο απόσπασμα.

ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

 Στα πλαίσια του οικολογικού κινήματος σήμερα, έχει αναπτυχθεί μία τάση που ονομάζεται φεμινιστική. Η τάση αυτή στηρίζεται στη διαφορετική ψυχοσύνθεση και στάση ζωής της γυναίκας από τον άνδρα.

Οι  υποστηρικτές της τάσης αυτής θεωρούν ότι οι αξίες του ανδρικού κόσμου , που είναι η βία, η επιθετικότητα, η τάση επιβολής και κυριαρχίας στον άνθρωπο και στη φύση, είναι νοσηρές και έχουν χρεοκοπήσει. Που βρίσκεται επομένως η λύση; Στο αξιακό σύστημα των γυναικών υποστηρίζουν οι οπαδοί της τάσης (κυρίως γυναίκες). Η ευαισθησία, η τρυφερότητα, η φροντίδα, η ηπιότητα, η συμφιλιωτική διάθεση είναι γυναικείες αξίες και μόνο αυτές μπορούν να αποκαταστήσουν τις τραυματισμένες σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και μεταξύ ανθρώπου- φύσης. Ας μην ξεχνάμε πως ο χαρακτηρισμός οικονόμος= διαχειριστής του οίκου, αποδίδεται στις γυναίκες στην αρχαία ελληνική γραμματεία. 

Σχετικές εργασίες μαθητών.



scroll back to top
Τελευταία Ενημέρωση στις Σάββατο, 02 Φεβρουάριος 2013 09:41
 
?? Επιστροφή


Writing