Η ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑ ΚΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

• Να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα της γλωσσομάθειας υπό προϋποθέσεις, ώστε αυτή να μην αποβεί εις βάρος της μητρικής μας γλώσσας.
• Να συνειδητοποιήσουμε  ότι ανάμεσα στην πολυγλωσσία και τη μητρική γλώσσα η δεύτερη είναι προτιμότερη.

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική?

• Να κατανοήσουμε ότι ο άνθρωπος που δεν έχει μητρική γλώσσα, μένει χωρίς ταυτότητα.
• Να αντιληφθούμε ότι η αναγκαιότητα της γλωσσομάθειας ποικίλλει από λαό σε λαό, ανάλογα με τη διάδοση της γλώσσας του.

Όποιος δεν ξέρει ξένες γλώσσες, δεν ξέρει τίποτε από τη δική του Γκαίτε

Πως αντιλαμβάνεσθε το νόημα της φράσης;

Να διαβάσετε με προσοχή το κείμενο του Μανόλη Τριανταφυλλίδη « Σημασία και χρησιμότητα της γλωσσομάθειας» να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν και να εκπονήσετε το διάγραμμα της δομής του.

Ποιο είναι το πρόβλημα που απασχολεί το συντάκτη και  ποια είναι η θέση του;

Με ποια επιχειρήματα την υποστηρίζει  και ποιες επιφυλάξεις διατηρεί;

Πως προσδιορίζεται ο βαθμός γλωσσομάθειας;

Να παραθέσετε εσείς κατά προτεραιότητα τρεις λόγους για τους οποίους θεωρείτε αναγκαία τη γλωσσομάθεια.

Αν τώρα έπρεπε  να μάθετε μία ξένη γλώσσα από την αρχή, ποια θα επιλέγατε και γιατί;

Ποιος είναι ο κυρίαρχος τρόπος ανάπτυξης του κειμένου;

Ποιον άλλο τρόπο ανάπτυξης συναντάμε στη 2η παράγραφο και πως λειτουργεί η 5η παράγραφος στο κείμενο;

Πως λειτουργεί η επίκληση στην αυθεντία σ? αυτό κείμενο;

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ ?ΕΚΘΕΣΗ

1. Να διαβάσετε το κείμενο της Νατάσας Ρουγγέρη με τίτλο «Σχολεία δύο ταχυτήτων»,στη σελ. 82 του σχολικού σας βιβλίου και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:

• Ποιος είναι ο ρόλος του υπότιτλου στο κείμενο;
• Ποιο ακριβώς είναι το θέμα του; Σας έχει απασχολήσει στη σχολική σας ζωή;
• Ποια είναι η δική σας άποψη για τη διδασκαλία της ξένης γλώσσας στο ελληνικό σχολείο;
• Με αφορμή το κείμενο αυτό, αφού χωριστείτε σε δύο ομάδες, να οργανώσετε  στην τάξη μία συζήτηση αντιπαράθεσης υποστηρίζοντας αντίστοιχα τις απόψεις που προβάλλονται σ? αυτό. Να έχετε υπόψη ότι ο αντιρρητικός λόγος (debate) είναι η δημόσια συζήτηση αντιπαράθεσης μεταξύ εκπροσώπων αντίθετων απόψεων, πολιτικών κομμάτων, φιλοσοφικών συστημάτων κ.λ.π. και η παρουσία συντονιστή είναι απαραίτητη.

Στον αντιρρητικό λόγο δεν γίνεται εποικοδομητικός διάλογος, με την έννοια της ανταλλαγής απόψεων. Κάθε ομιλητής, εφοδιασμένος με τα δικά του επιχειρήματα, προσπαθεί να βρει ασθενή σημεία στις θέσεις του αντιπάλου, να καταρρίψει τα επιχειρήματά του, να επιβάλει τα δικά του και τελικά να πείσει. Η πειθώ δεν αποβλέπει μόνο στον αντίπαλο αλλά και στους ακροατές/θεατές, στις περιπτώσεις που έχουμε ένα τηλεοπτικό debate.  Με άλλα λόγια, ο αντιρρητικός λόγος είναι ένας λόγος πειθούς.

2.

Φωτ. Γιάννης Μπουράκης, από το περιοδικό «Γεωτρόπιο»

• Ποια είναι η πρώτη εντύπωση που σας προκαλεί αυτή τη φωτογραφία; Που νομίζετε πως βρίσκεστε;

Διαβάστε τώρα  και τα σχόλια που τη συνοδεύουν.

Μένει μόνο το συνάλλαγμα και λίγα κοσμήματα να δηλώσουν την ελληνικότητα του τοπίου, ενός θαυμάσιου αρχιτεκτονικώς τοπίου στη Ρόδο, κεκαλυμμένου από ξενόγλωσσες επιγραφές. Τι κρίμα για το πανέμορφο νησί να κοσμείται από λατινογράμματα· σε καμιά άλλη χώρα, που σέβεται τον πολιτισμό της, τη γλώσσα της, τους κατοίκους της, δεν υπάρχουν τόσες τουριστικές αναρτήσεις νεογραμμάτων. Εάν εξέλιπεν το Συνάλλαγμα τούτη η γωνιά θα φάνταζε σαν εγγλέζικη αποικία (!)  με το αυτοκίνητο να εντείνει σε τούτο το φαίνεσθαι. Μα το απαιτεί ο τουρισμός (η μόνη μας βιομηχανία), αντιλέγουν οι οπαδοί τέτοιων επιγραφών. Μα και στην Ισπανία λ.χ. ζουν από τον τουρισμό, αλλά δεν υπάρχει τόση ξενογλωσσία στις επιγραφές. Χάνονται  έτσι οι καμάρες, τα μπαλκόνια, ο ανισόπεδος λυγμός των αρχιτεκτόνων, χάνεται η μαγεία του ετερόκλιτου, του πολυπολιτισμού· χάνεται η συγκίνηση (διότι όλα έχουν το μέτρον, αν το χάσουν, χαθήκαμε).

Ξεπεσμένη, αποικιοκρατική, εγγλέζικη αριστοκρατία σ? ένα από τα πιο ιστορικά και πολιτισμικά νησιά μας; Δυστυχώς, ναι, λέει ο φακός, αμείλικτος τυπωτής της πραγματικότητας. Χάνεται ακόμη η απόλαυση του περιπάτου στην παλιά πόλη της Ρόδου, η ανεμελιά, το σκίρτημα, η ενατένιση της Ιστορίας και του ορίζοντα.

                                                                                       Γιώργος Σταματόπουλος

3. Να δείτε προσεκτικά τη διαφημιστική αφίσα της σελ. 84 του σχ. βιβλίου και να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

Ποια χαρακτηριστικά του διαφημιστικού λόγου εντοπίζετε εδώ;

Για ποιο λόγο επιλέχθηκε η συγκεκριμένη εικόνα;

Πόση έκταση καταλαμβάνει σε σχέση με το κείμενο;

Είναι αποτελεσματική η λειτουργία της;

Άσκηση για το σπίτι: Υποθέστε ότι παίρνετε μέρος σ?ένα διαγωνισμό για το σχεδιασμό μιας αφίσας με στόχο την προώθηση της γλωσσομάθειας. Σχεδιάστε τη δική σας αφίσα με το κατάλληλο μήνυμα.

4. Να διαβάσετε την ομιλία του Χρίστου Τσολάκη στη σελ.86 του βιβλίου μας και να εκθέσετε τις απόψεις σας για το θέμα που τον απασχολεί.

Πιστεύετε εσείς ότι ο πολιτισμός και η γλώσσα βρίσκονται σε μια στενή σχέση αλληλεξάρτησης;

Να αναζητήσετε τη σημασία των όρων οικουμενικότητα  και παγκοσμιοποίηση και να εντοπίσετε τις διαφορές τους.

Πως λειτουργεί σήμερα η παγκοσμιοποίηση; Με ποιες προϋποθέσεις θα τη δεχόσασταν;

Για ποιο λόγο ο ομιλητής χρησιμοποιεί μεταφορική γλώσσα;

Άσκηση για το σπίτι: Χρησιμοποιώντας ως θεματική πρόταση τη φράση: Οι γλώσσες είναι τα κελαηδητά των πουλιών, να γράψετε μία σύντομη παράγραφο με τη μέθοδο της αναλογίας.

Στην αναλογία κάνουμε έναν παραλληλισμό δύο διαφορετικών εννοιών, προβλημάτων ή φαινομένων.

Αν η παράγραφος αναπτύσσεται με αναλογία, προσέχουμε:

α .Ποια έννοια επιχειρεί να απλοποιήσει και να παρομοιάσει ο συγγραφέας.

β. Ποια έννοια χρησιμοποιεί ως μέσο παρομοίωσης.

γ. Ποιες χαρακτηριστικές λέξεις χρησιμοποιεί( όπως, σαν, καθώς).

Στην αναλογία προσπαθούμε να βοηθήσουμε τον αναγνώστη να καταλάβει τις ομοιότητες ανάμεσα σε κάτι ήδη γνωστό και οικείο και σε κάτι που δεν του είναι τόσο γνωστό.

5. Τη δυσκολία κατανόησης μιας ξένης γλώσσας στο χώρο της λογοτεχνίας και αλλού θεραπεύει η μετάφραση. Ειδικά στη λογοτεχνία, δεν πρόκειται για μια τυπική  και ξερή απόδοση της γλώσσας, αφού προϋποθέτει έναν μυημένο στην τέχνη του λόγου άνθρωπο, που κατέχει άριστα τη δική του γλώσσα και ιστορία, αλλά και τη γλώσσα του συγγραφέα του πρωτότυπου έργου. Η μετάφραση είναι ένας διαρκής αγώνας αφού υπάρχουν έννοιες που δεν αποδίδονται σε όλες τις γλώσσες ή έχουν ένα διαφορετικό νόημα.

«Πάρε τη λέξη μου, δώσε μου το χέρι σου».

                                                   Ανδρέας Εμπειρίκος

Εργασία της μαθήτριας Ελένης Ρέμμου σχετικκά με την Γλωσσομάθεια