ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΛΥΔΙΑΣ:

Όλα τα βαπτιστήρια είχαν εσωτερικό και εξωτερικό μέρος. Στον εξωτερικό χώρο γίνονταν η προετοιμασία για το βάπτισμα . Το βαπτιστήρι της Αγίας Λυδίας ήταν ένα εντυπωσιακό οικοδόμημα και είχε εντυπωσιακή είσοδο. Και ήταν ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα. Σήμερα το έδαφος του βαπτιστηρίου καλύπτει 758 τετραγωνικά μέτρα, έχει προσβάσιμους δρόμους και στέγαση για τους επισκέπτες. Από το 1974 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες και το έχουν επισκεφτεί  χιλιάδες επισκέπτες του Χριστιανισμού από όλο τον κόσμο. Στο φωτηστήριο, βρίσκεται μαρμάρινη κολυμβήθρα σταυροειδούς σχήματος , με βαθμίδες στην οποία τελείτε το μυστήριο της βάπτισης.

Ο ΝΑΟΣ:

Ο αρχαίος  ναός είχε αίθριο με στοές από κίονες, νάρθηκα, βαπτιστήριο και κυρίως ναό με δυο κιονοστοιχίες και τρία κλίτη. Επίσης υπήρχε και ένα τέταρτο εγκάρσιο κλίτος από την πλευρά του ιερού. Χρονολογείται γύρω στο 500 π.Χ.  και καταστράφηκε πιθανόν από σεισμό.

 Η μονή του Αγίου Σίλα

  
 Η μονή του Αγίου Σίλα βρίσκεται 3 μόλις χιλιόμετρα έξω από την Καβάλα. Χτίστηκε στο σημείο όπου κατά την παράδοση κάθισαν να ξεκουραστούν ο Απόστολος  Παύλος και οι συνεργάτες του Σίλας, Τιμόθεος  και Λουκάς καθοδόν προς του Φιλίππους.

Ίδρυση:

   Η ανέγερση αυτού του μνημείου προς τιμήν του Αγίου Σίλα ξεκίνησε το 1926, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του ναού προς τιμήν του Αγίου Παύλου,. Πολλοί Καβαλιώτες προσφέρθηκαν να βοηθήσουν στο χτίσιμο του ναού αν και δεν βοήθησαν οι οικονομικές συνθήκες με την κρίση του 1933. Έτσι, σε πρώτη φάση αποφασίστηκε να  χτιστεί ένας πρόχειρος εξοχικός ναός. Τα πρώτα θεμέλια μπήκαν το 1937 και ακολούθησε πανηγύρι στον αγιασμό. Δυστυχώς, τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση ήρθαν τα «δίσεκτα» χρόνια για την πατρίδα μας. Ο πόλεμος πρώτα, η κατοχή στη συνέχεια και ο εμφύλιος που ακολούθησε είχαν σαν αποτέλεσμα να επηρεάσουν αρνητικά και τη ζωή στο εξωκκλήσι.

    Κατά την διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής, οι Βούλγαροι προξένησαν πολλές ζημιές στον ναό. Τότε ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος αποφάσισε το εξωκκλήσι να γίνει μοναστήρι.                Με το βασιλικό διάταγμα 26/1946 ιδρύθηκε ανδρικό μοναστήρι στο όνομα του Αγίου Σίλα. Χρειάστηκαν άλλα δέκα χρόνια όμως για να μπορέσει να υλοποιηθεί αυτή η απόφαση.

Τα Κτίσματα της Μονής:

   Το 1956 ξεκίνησε ένας παγκαβαλιώτικος «έρανος» για το μικρό μοναστήρι, όπου συγκινητική είναι η προσφορά ανωνύμων και επωνύμων δωρητών με πρωτεργάτες τους Καπνέμπορες τις πόλης. Ο καινούριος ναός χτίστηκε γύρω από το παλιό εκκλησάκι και η ζωή στο μοναστήρι ξανάρχισε. Ογδόντα πέντε περίπου χρόνια έχουν περάσει από την ημέρα των εγκαινίων της μόνης. Υπάρχουν πολλές μνημειακές επιγραφές. Πολυάριθμα ιερά μυστήρια πέραν από της Θείας Ευχαριστίας, και κυρίως γάμοι και βαφτίσεις έγιναν κάτω από τους θόλους του.

 Ο Ναός του Αγίου Γρηγορίου

Γύρω στά 12 χλμ έξω από τήν πόλη τής Καβάλας, βρίσκεται ένα πανέμορφο παραθαλάσσιο χωριό η Νέα Καρβάλη, και είναι δημιούργημα εδώ και ογδονταέξι χρόνων ξεριζωμένων ανθρώπων από τα βάθη τής Μικράς Ασίας, Στήν μέση τού χωριού βρίσκεται η εκκλησία τού Αγίου Γρηγορίου τού Θεολόγου.!!!! Επέλεξαν δέ νά κτίσουν τήν νέα τους εκκλησία στό κέντρο τού χωριού γιά να δίνουν ισομερώς τήν ίδια προστασία στά Ιερά λείψανα τών Αγίων Λίγα λόγια για το Γκελβερι. Ο Άγιος Γρηγόριος όπως προανέφερα γεννήθηκε και έζησε μεγάλο μέρος τού βίου του στήν περιοχή τής Καππαδοκίας . Εκεί όταν απεβίωσε στό χωριό Γκέλβερι (ή Καρβάλη ή Καρβάλλα ) χτίσθηκε πρός τιμήν του ,από μετανάστες τού Γκέλβερι , ορθόδοξη Χριστιανική εκκλησία . Το καμπαναριό τής εκκλησίας το δώρησαν κάτοικοι τής Οδησσού,και τό ξυλόγλυπτο τέμπλο της το έκανε δώρο στήν εκκλησία ο Τσάρος Νικόλαος Α. Εκεί φυλασσόταν στό χωριό Γκέλβερι από το 390 ΜΧ το Ιερό σκήνωμα τού Αγίου, μαζί και τά άγια λείψανα τού πατέρα του Γρηγορίου Μητροπολίτου Ναζιανζού , ώς το 1923-1924 . Εκείνα τα δυσοίωνα χρόνια τής Μικρασιατικής καταστροφής , πού ήταν ο σώσον εαυτόν σωθήτω , με την ανταλλαγή τών πλυθησμών , οι ξεριζωμένοι από τά πατρογονικά χώματα Γκελβεριώτες έσωσαν από τόν Ναό τους όλα τα τιμαλφή, όμορφες εικόνες , ασημένια καντήλια , και τά Άγια λείψανα τών Αγίων και τα μετέφεραν με πολύ προσοχή και ευλάβεια , με καράβι στήν νέα τους πιά πατρίδα , στήν Ελλάδα στήν περιοχή τής Καβάλας, στή Νέα Καρβάλη. Οι παλιοί λένε πώς πέρασαν μεγάλους κινδύνους στήν θάλασσα , αλλά ο προστάτης Αγιος τους τούς έσωσε !!! Νέα Καρβάλη πρός τιμήν τού Αγίου και μεγάλου Ιεράρχου χτίσθηκε εδώ πιά στήν νέα πατρίδα Ναός, ο οποίος είναι ιδίου αρχιτεκτονικού ρυθμού , όπως τού Γκέλβερι τής Μικράς Ασίας . Ο Ναός είναι αφιερωμένος στόν διαπρεπή λόγιο Γρηγόριο Θεολόγο ή Ναζιανζηνό και από το 1924 φυλάσεται εδώ το σεπτό σκήνωμα του .

Ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου 

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ

Ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου κτίστηκε περί τα μέσα του 16ο αιώνα και λειτούργησε  ως μουσουλμανικός τέμενος με το όνομα Ιμπραήμ Πασά, του Σουλτάνου Σουλεϊμάν του μεγαλοπρεπούς. Κατά την ελληνιστική περίοδο, σύμφωνα με το Γ. Μπακαλάκη, στη θέση όπου βρίσκεται σήμερα η βάση του καμπαναριού του ναού του Αγ. Νικολάου ορθώνεται ναός της θεάς Παρθένου ως το 49 ή 50 μ.Χ.,όταν έφτασε στην ασχημάτιστη παράλια της Νεαπολέως ο Απόστολος Παύλος. Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους στην ίδια θέση ανεγείρεται ναός στη χάρη του Αγίου Παύλου. Αργότερα ο ναός μεταβλήθη σε μοναστήρι του Αγίου Λαζάρου. Κατά την τουρκοκρατία, μετά το 1381, ο ναός κατεδαφήστηκε και με τα υλικά του ορθώθηκε το Ιμπραήμ τζαμισή. Στην θέση του πιθανολογείται  ότι έφθανε η ακτογραμμή κατά την Παύλειο Περίοδο. Ήταν το κεντρικό τέμενος στην παλαιά πόλη της Καβάλας, αφού λόγο της θέσης του δέσποζε στο κέντρο της αγοράς, και αποτελούσε μέρος ενός γενικότερου συγκροτήματος με την ονομασία Ιμαρέτ, που απαρτίζονταν από ιδρύματα κοινής ωφέλειας(τζαμιά, μεντεσέδες, πτωχοκομεία, χάνια, λουτρά, καταστήματα).Από τα μέσα του 16^ου αιώνα, κατά τη πρώιμη οθωμανική περίοδο, παρουσιάζεται μία νέα πόλη με την ονομασία Καβάλα με σημαντικά έργα όπως ο ενισχυμένος εξωτερικός περίβολος των τειχών της, το υδραγωγείο ? aquaduct (οι γνωστές καμάρες) και το πρώτο μουσουλμανικό τέμενος (ο σημερινός ναός του Αγίου Νικολάου) στο χώρο του οποίου κατά την παράδοση αποβιβάσθηκε ο Απόστολος Παύλος. Στην Καβάλα επίσης σώζονται και άλλα επιβλητικά οθωμανικά αρχιτεκτονικά έργα: το Τζαμί του Ιμπραήμ Πασά, κτισμένο από τον ίδιο το 1530 έξω από τα τείχη (σημερινός ναός Αγ. Νικολάου), που είναι τμήμα του κέντρου ισλαμικών πόλεων από θρησκευτικού και κοσμικού χαρακτήρα κτήρια της Καβάλας. Η συνοικία του Ιμπραήμ Πασά εκτείνεται στον εξωτερικό περίβολο των τειχών ο οποίος και την ορίζει. Στην κεντρική αυτήν περιοχή βρίσκεται και το πρώην τζαμί, μερικά απ τα άλλα κτίσματα του βακουφιού και η μικρή τοπική αγορά. Το κυριότερο κτίσμα του βακουφιού το μεγάλο αυτό τζαμί, μνημειακής κλίμακας για τα δεδομένα της πόλης κτίζεται μέσα στο εξωτερικό περίβολο των τειχών και καταλαμβάνει το μόνο επίπεδο τμήμα της οχυρωμένης πόλης άκοντα στους κύριους  άξονες κυκλοφορίας και στις πύλες εισόδου. Στο επικλινές τμήμα της περιοχής πρέπει να ήταν αρχικά συγκεντρωμένες και λίγες εβραίικες κατοικίες.  Το Τζαμί του Ιμπραήμ Πασά,  που στα μέσα της δεκαετίας του 1920 μετατράπηκε  σε ναό του Αγίου Νικολάου, ήταν αυτό που  κατά την έκτη δεκαετία του 16^ου αιώνα, σύμφωνα με οθωμανικές πηγές, συγκέντρωνε στο χώρο του και γύρω από αυτόν πολλές από τις δραστηριότητες της εποχής. Το συγκεκριμένο τέμενος συνέχιζε να λειτουργεί αδιάκοπα μέχρι τα τέλη του 1922. Μετά από αυτό το χρονικό σημείο η «επανίδρυση» της ευρύτερης περιοχής  ( η εκκένωση από το μουσουλμανικό στοιχείο και η αντικατάστασή του από χριστιανούς) οδήγησε στην εκ νέου μετατροπή του συγκεκριμένου χώρου λατρείας  της θρησκείας του παλιού κυρίαρχου σε αντίστοιχο του νέου(των χριστιανών). Ο ναός φέρει σημάδια, τμήματα και κατάλοιπα των διαδοχικών του αλλαγών. Η μετασκευή του σε ιερό ναό έγινε περίπου 1926, όπου και το 1945 εγκαινιάσθηκε και ονομάστηκε επονόματι του προστάτη των θαλασσών αγίου Νικολάου.

Τα πολλά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη των πρώτων χριστιανικών χρόνων , που έχουν βρεθεί κοντά στο λιμάνι η είναι εντοιχισμένα στην εκκλησία του αγίου Νικολάου , και ακόμα τα υπολείμματα βυζαντινών κτισμάτων και διαφόρων τειχών , που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές στα βόρεια, στα ανατολικά και στα νότια της σημερινής εκκλησίας και μαζί η παράδοση οδηγούν στην υπόθεση ότι στην θέση αυτή του ναού του αγίου Νικολάου προϋπήρχε παλαιοχριστιανική εκκλησία πιθανόν αφιερωμένη στον Άγιο Λάζαρο η στον Απόστολο Παύλο

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥ 

Οι αγιογραφίες που συναντάμε στον ναό του αγίου Νικολάου είναι νεότερες και αναγεννησιακές από άλλους ναούς . επίσης ο αρχιτεκτονικός ρυθμός προκαλεί εντύπωση για ορθόδοξο ναό, αφού έχει κρατήσει την ισλαμική τεχνοτροπία εξωτερικά, συμπληρωμένη βέβαια με την ύπαρξη του καμπαναριού στη βάση του παλιού Μιναρέ . Τα παρεκκλήσια του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και του Αγίου Δημητρίου, όπως και ο πρόναος είναι μεταγενέστερες προσθήκες .Το χαρακτηριστικό αυτού του ναού είναι ο τρούλος όπου είναι αγιογραφημένος με τον παντοκράτορα αλλά γράφει και κάτι που δεν το συναντάμε συχνά σε εκκλησίες  : ?? Εγώ ειμί το Α και το Ω η αρχή και το τέλος λέγει ο κύριος ο ΩΝ και ο ΗΝ και ο ερχόμενος??.

Πέρα από τον βασικό ναό του αγίου Νικολάου μέσα στον ναό υπάρχουν και δυο μικροί ναοί όπου τελείται λειτουργία μόνο στις γιορτές τον αγίων που είναι αφιερωμένος ο κάθε ναός. Αυτό το φαινόμενο το συναντάμε περισσότερο στις δυτικές εκκλησίες όπως τον ναό του αγίου Πέτρου στη Ρώμη ο οποίος έχει εκατοντάδες μικρούς ναούς μέσα σε αυτόν.  Αυτά είναι :

ΒΗΜΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

Το φθινόπωρο ή χειμώνα του 49-50 μ.Χ. κατέφθασε στην πόλη και ο Απόστολος Παύλος με συνοδεία του τον Σίλα, τον Τιμόθεο και τον Λουκά, συγγραφέα των πράξεων των Αποστόλων.Όταν βρισκόταν ακόμη στην Τροία και ενώ κοιμόταν, ο Απόστολος Παύλος είδε ένα όραμα, όπου ένας Μακεδόνας τον παρακαλούσε να αφήσει την Ασία και να έρθει στη Μακεδονία για να τους βοηθήσει. Έτσι απέπλευσε από την Τροία και με ενδιάμεσο σταθμό τη Σαμοθράκη έφτασε σε δυο ημέρες στη Νεάπολη, από όπου μετέβη στους Φιλίππους. Σε αυτό το σημείο το 2000 η αποστολική μητρόπολη φίλιππων Νεαπόλεως και Θάσου έχει αναγείρει μνημείο εις ανάμνηση του γεγονότος του ερχομού του απόστολου Παύλου και την διάδοση του χριστιανισμού στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

 Υλικό από το project: ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ