Επισυναπτόμενα

museums.swf

[ ]

2954 Kb

Επισύναψη της τελικής μας παρουσίασης της εργασίας σε Powerpoint.

Στα πλαίσια του νέου μαθήματος που έχει εισαχθεί στην Πρώτη Λυκείου, ?'Δια θεματική Εργασία - Project'' επιλέξαμε ως θέμα ??Ανακαλύπτοντας τον Κόσμο των Μουσείων??. Η ομάδα εργασίας αποτελείται από 20 μαθητές χωρισμένους σε 4 υποομάδες. Η μέθοδος με την οποία δουλέψαμε ήταν ομαδοσυνεργατική, διερευνητική-ανακαλυπτική, βιωματική. Η διάρκεια της εργασίας ήταν ένα τετράμηνο και ο ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν συμβουλευτικός και καθοδηγητικός. Τα μουσεία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του σύγχρονου πολιτισμού, με ρόλο κοινωνικό, εθνικό, ανθρωπιστικό και σαφώς εκπαιδευτικό. Ζώντας σε μια χώρα που η ιστορία και το παρελθόν είναι διάχυτα γύρω μας, τα μουσεία, ο ρόλος τους, η λειτουργία τους, η επικοινωνία τους με το κοινό, τα προβλήματά τους αποτελούν ζητήματα και ερωτήματα για μια έρευνα που μπορεί να φωτίσει αυτές τις πτυχές και να βοηθήσει στην κατανόηση αυτού του κόσμου, του κόσμου των μουσείων και με αυτά τα ερωτήματα ασχοληθήκαμε καθ? όλη τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας.

Καταρχήν, κύριες πηγές πληροφοριών υπήρξαν συγκεκριμένες ιστοσελίδες και ιστότοποι στο διαδίκτυο καθώς και βιβλιογραφία. Σημαντικό κομμάτι της έρευνας υπήρξε η επικοινωνία των υποομάδων με το Διεθνής Συμβούλιο Μουσείων, ICOM, τoοποίο και ευχαριστούμε.

Στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας συντάχθηκε και ερωτηματολόγιο με στόχο να διερευνήσει τη στάση του ευρύτερου κοινού  απέναντι στα μουσεία. Ρωτήθηκαν 100 άτομα (μαθητές και ενήλικες). Η πλειονότητα των ατόμων είχε θετική στάση απέναντι στα μουσεία και τα θεωρεί ως πηγή γνώσεων, εμπειριών και πολιτισμικής κληρονομιάς.

Επίσης, οργανώσαμε μία επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας, οπού με τη συνοδεία ξεναγού, περιπλανηθήκαμε μέσα στο μουσείο και πήραμε πληροφορίες για τα εκθέματα που φιλοξενεί. Ήρθαμε, για λίγες ώρες, πρόσωπο με πρόσωπο με την ιστορία του τόπου μας χάρη στα αρχαιολογικά ευρήματα. Το μουσείο, πρόσφατα ανακαινισμένο, καλύπτει τις ανάγκες του σύγχρονου επισκέπτη και του μεταβιβάζει γνώσεις και εμπειρίες. Ακόμα, στα πλαίσια της επίσκεψης αυτής, κατασκευάσαμε οι ίδιοι μία αφίσα με θέμα το αρχαιολογικό μουσείο Καβάλας για να προσελκύσουμε καινούριους επισκέπτες στο μουσείο. Επιπλέον, κατά την επίσκεψη μας, συλλέξαμε διάφορες πληροφορίες για φλέγοντα θέματα του σύγχρονου μουσείου και συγκεκριμένα αυτού της πόλης μας, μέσω ερωτηματολογίου στην υπεύθυνο του χώρου, την κα. Νικολαίδου.

Κατά την συλλογή πληροφοριών για την εργασία, ασχοληθήκαμε με κάποια βασικά ερωτήματα γύρω από τον Κόσμο των Μουσείων. Ασχοληθήκαμε με τον ΟΡΙΣΜΟ της λέξης μουσείο, με την ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ του μουσείου, με τον ΧΩΡΟ του μουσείου, με τον ΤΡΟΠΟ ΛΕΙΤOΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ενός μουσείου, με τους ΛΟΓΟΥΣ ΥΠΑΡΞΗΣ μουσείων, με τα ΕΙΔΗ των μουσείων, με το ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ και τα ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ενός σύγχρονου μουσείου, με τα πιο ΔΙΑΣΗΜΑ μουσεία, με ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ ανά τον κόσμο και με την επιστήμη της ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑΣ.

1.  Ορισμός

 Σύμφωνα με τον ορισμό της ICOM, του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων, ένα μουσείο είναι: «Μόνιμο ίδρυμα στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοιχτό στο κοινό, που ερευνά τα υλικά αντικείμενα των ανθρώπων και του περιβάλλοντός τους, αποκτά αυτά τα αντικείμενα, τα διατηρεί, τα ερμηνεύει και πρωτίστως τα εκθέτει προς όφελος του κοινού, κυρίως μέσα από διαδικασίες μελέτης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας». Μουσείο ονομάζουμε τους χώρους όπου βρίσκονται συγκεντρωμένα τεκμήρια του ανθρώπινου πολιτισμού, υλικά κατάλοιπα, μάρτυρες της ιστορίας του ανθρώπου αλλά και του φυσικού κόσμου.

2.   Ιστορική Εξέλιξη

2.1 Η Ιστορία ενός θεσμού

Η έννοια του μουσείου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάγκη του ανθρώπου για συλλογή και συγκέντρωση αντικειμένων του παρελθόντος, μια ανάγκη που είναι τόσο παλιά όσο και ο κόσμος.                                                                                                                                                                  

Οι σημαντικότεροι σταθμοί στην ιστορία του μουσείου είναι η αρχαία Ελλάδα και η Ρώμη. Γνωστοί είναι οι αρχαίοι ελληνικοί θησαυροί που βρίσκονται στα ιερά της εποχής. Επίσης, μία αίθουσα των Προπυλαίων της Αθήνας χρησιμοποιήθηκε για την έκθεση πινάκων ζωγραφικής. Ορόσημο για την ιστορία του θεσμού ήταν η ίδρυση του Μουσείου της Αλεξάνδρειας, γύρω στο 290 π.Χ,  από τον Πτολεμαίο Α?. Ήταν κέντρο έρευνας και μελέτης αφιερωμένο στις Μούσες και αποτελούσε, μαζί με τη Βιβλιοθήκη, το μεγαλύτερο πολιτιστικό κέντρο του ελληνιστικού κόσμου. Ο επόμενος σημαντικός σταθμός είναι η Ρώμη της  Ελληνιστικής εποχής. Η Ρώμη κατακλύστηκε από έργα τέχνης που είχαν φτάσει εκεί ως πολεμική λεία από τη Σικελία και την Ελλάδα. Τα λάφυρα βρίσκονταν σε ιδιωτικές συλλογές. Στον ισλαμικό κόσμο δημιουργούνται παράλληλα, συλλογές με θρησκευτικό χαρακτήρα. Στην Ευρώπη, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, εκκλησίες και μοναστήρια συνέλεγαν διάφορα αξιοπερίεργα, εκκλησιαστικά λείψανα. 

2.2 Το Ιδιωτικό Μουσείου

Η σημερινή έννοια του μουσείου γεννήθηκε γύρω στα μέσα του 15^ου αιώνα στις πόλεις και στις βασιλικές αυλές της αναγεννησιακής Ιταλίας. Πρόκειται για είδη συλλογών που αποτελούσαν αποκλειστική ενασχόληση βασιλέων και πλουσίων και ήταν δυσπρόσιτες στο κοινό. Από τις διασημότερες συλλογές της εποχής ήταν αυτή της οικογένειας των Μεδίκων στη Φλωρεντία. Κατά τον 16^ο αιώνα έχουμε τη δημιουργία των πρώτων επιστημονικών συλλογών, αλλά και την πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου μουσείο για την περιγραφή της συλλογής των Μεδίκων. Τον 17^ο και τον 18^ο αιώνα εξαπλώνονται οι ιδιωτικές συλλογές που αποτελούνταν από παράξενα αντικείμενα και ιδρύεται το πρώτο πανεπιστημιακό μουσείο στη Βασιλεία.

Μόνο στα τέλη του 17^ου αιώνα το μουσείο ανοίγει κάπως προς το κοινό. Οι αρχές του Διαφωτισμού για την εφαρμογή επιστημονικών μεθόδων στη μελέτη των φαινομένων βρίσκουν αντίκτυπο και στην οργάνωση των συλλογών. Οι συλλογές παύουν να είναι σύνολο αξιοπερίεργων αντικειμένων και αρχίζουν να ταξινομούνται.

2.3 Το Δημόσιο Μουσείου

Είχε φτάσει πλέον η ώρα για την καθιέρωση του μουσείου που απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό, δηλαδή του δημόσιου μουσείου. Τα πρώτα μεγάλα μουσεία που ιδρύθηκαν τον 18^ο αιώνα μ? αυτή τη φιλοσοφία ήταν το Βρετανικό και το Λούβρο. Το κοινό αρχίζει να γίνεται δεκτό χωρίς κανέναν περιορισμό και η είσοδος είναι ελεύθερη. Κατά τις αρχές του 19^ου αιώνα, ο ρόλος του μουσείου παίρνει διαστάσεις ενός θεματοφύλακα των εθνικών παραδόσεων και της εθνικής ταυτότητας.

2.4 Οι Εξελίξεις του 20^ου αιώνα

Ο 20^ος αιώνας χαρακτηρίζεται κυρίως από την ανάπτυξη νέων τύπων μουσείων και από την αλλαγή της φιλοσοφίας του μουσείου. Ενώ ως τότε το μουσείο είχε χαρακτήρα καθαρά εγκυκλοπαιδικό, τώρα δίνεται έμφαση στη διατήρηση και προβολή του πιο πρόσφατου παρελθόντος. Έτσι γεννιούνται τα λαογραφικά μουσεία. Αναπτύσσεται επίσης το ενδιαφέρον για τη διατήρηση των προβιομηχανικών εργαλείων και μηχανών. Μια άλλη τάση είναι η διατήρηση ιστορικών οικισμών και η δημιουργία των μουσείων των επιστημών καθώς πολλαπλασιάζονται τα μουσεία φυσικής ιστορίας που είχαν εμφανιστεί στο 19^ο αιώνα. Σημαντικότερος σταθμός στην εξέλιξη του θεσμού ήταν η προσπάθεια σύνδεσης του μουσείου με την κοινωνία την οποία υπηρετεί. Με τα χρόνια, έγινε πλέον συνείδηση ότι το μουσείο αποτελεί έναν από τους χώρους της δια βίου εκπαίδευσης, ένα πολιτιστικό κέντρο που προσφέρει στο κοινό πλήθος εκδηλώσεων.

2.5 Τα Μουσεία στην Ελλάδα

Η ιστορία των μουσείων στην Ελλάδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προστασία των αρχαιοτήτων και ξεκινά με την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Για το νέο ελληνικό κράτος οι αρχαιότητες ήταν σύμβολα εθνικής ταυτότητας και υπερηφάνειας. Η διαφύλαξη τους δεν ήταν απλώς μια προτεραιότητα, αλλά αποτελούσε μέγιστη εθνική υποχρέωση. Αργότερα αναπτύχθηκε η ιδέα ότι τα μουσεία συντελούν στη διάδοση των αρχαιολογικών γνώσεων. Τα ελληνικά μουσεία ιδρύονται εξαρχής ως δημόσια ιδρύματα. Το πρώτο ελληνικό μουσείο ήταν το Εθνικό μουσείο της Αίγινας. Στα 1834, ψηφίστηκε ο πρώτος αρχαιολογικός νόμος, που προέβλεπε τη δημιουργία μουσείων στις επαρχιακές πόλεις. Τα ευρήματα των ανασκαφών στεγάστηκαν σε εκκλησίες, σχολεία και δημόσια κτήρια. Οι συλλογές αυτές αποτέλεσαν τους πυρήνες για τη δημιουργία τοπικών μουσείων. Οι πιο αξιόλογες συλλογές δημιουργήθηκαν στην Αθήνα. Το μουσείο της Ακρόπολης δημιουργήθηκε το 1864-74. 

Η πρώτη δεκαετία του αιώνα ήταν περίοδος μεγάλης άνθησης για τα αρχαιολογικά μουσεία. Μια νέα περίοδος άρχισε μετά τον πόλεμο. Πολλά αρχαιολογικά μουσεία επεκτάθηκαν, ενώ ιδρύθηκαν λαογραφικά μουσεία σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Αναπτύσσονται επίσης τα μουσεία ιστορικού ενδιαφέροντος, τα ναυτικά μουσεία, τα Βυζαντινά μουσεία και τα μουσεία έργων νεότερης τέχνης. Τέλος, θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε τις τάσεις που επικρατούν στο χώρο των ελληνικών μουσείων ως εξής: α) μεγάλη ανάπτυξη ιδιωτικής πρωτοβουλίας β) άνοιγμα πολλών μουσείων προς το κοινό με την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων γ) εισαγωγή ηλεκτρονικής τεκμηρίωσης των μουσειακών συλλογών και χρήση νέων τεχνολογιών και δ) η καθιέρωση κρατικής πολιτικής για τα μουσεία και η κατάθεση πολυνομοσχεδίου από το Υπουργείο Πολιτισμού με τίτλο ??Θεσμοί, μέτρα και δράσεις πολιτισμικής ανάπτυξης.??

3.  Είδη Μουσείων

Τα μουσεία, ανάλογα με το είδος της συλλογής που φιλοξενούν, χωρίζονται σε Αρχαιολογικά, Ιστορικά, Εικαστικών Τεχνών-Πινακοθήκες, Φυσικής Ιστορίας, Επιστήμης-Τεχνολογίας, Λαογραφικά, Εθνολογικά, Πολεμικά, Νομισματικά και Ναυτικά. Υπάρχουν βέβαια και τα Θεματικά τα οποία φιλοξενούν συλλογές ειδικών ενδιαφερόντων (πχ. μουσείο Σοκολάτας, Συναισθημάτων, μουσείο Μπύρας, Κρασιού κ.α.)

4.  Λόγοι Ύπαρξης Μουσείων

4.1 Σκοπός του Μουσείου

Ο σκοπός που εκπληρώνουν σήμερα τα μουσεία είναι η πρόσκτηση, διαφύλαξη, προστασία, συντήρηση, έκθεση και επιστημονική έρευνα αντικειμένων με πολιτιστική αξία. Τα μουσεία αποτελούν δίχως αμφιβολία περιβάλλοντα μάθησης, συγκέντρωσης, ανταλλαγής απόψεων και κοινωνικής επαφής. Επίσης, το μουσείο προάγει πολιτιστικές αξίες. Αποτελεί πολιτιστικό κέντρο ικανό να φέρει τον μέσο άνθρωπο σε άμεση επαφή με την τέχνη και να του δημιουργήσει νέα ενδιαφέροντα. Το μουσείο ακόμα συμβάλλει στην προώθηση της επιστήμης, άμεσα εξαρτώμενης με το αντικείμενο της έκθεσης. Ένας άλλος σκοπός των μουσείων είναι η ενσωμάτωση του πολίτη στην ιστορική και πολιτιστική συνέχεια του τόπου του. Η έκθεση πρέπει να δρα ως ο συνεκτικός κρίκος του ατόμου με τις ρίζες του. Το μουσείο εντάσσεται στο πλαίσιο συμμετοχής στην πολιτιστική κληρονομιά. Στη συνέχεια το μουσείο προσφέρει ψυχαγωγία και διεύρυνση των οριζόντων ενός ατόμου. Τέλος, το μουσείο συμβάλλει στη γνωριμία με άλλους πολιτισμούς και στην κατανόηση της διαφορετικότητας των λαών, και έτσι επιτυγχάνεται η συνοχή σε μια κοινωνία. Δηλαδή, προωθείται η ενότητα στις κοινωνίες.

4.2 Το Σύγχρονο Μουσείο

Το μουσείο ήταν ένα θησαυροφυλάκιο μνήμης, κύριος μοναδικών αντικειμένων, χώρος επίσημος, κόσμος δεδομένος, βασίλειο της αυθεντίας και ξένο προς την κριτική. Το σύγχρονο μουσείο, πέρα από την τεκμηρίωση και τη δυναμική ερμηνεία του χθες, είναι ανοιχτό σε ερωτήματα, μηνύματα, προβλήματα του καιρού του. Εστιάζει το ενδιαφέρον του στην πολιτισμική συνέχεια και στην ανάπτυξη νέων μορφών της. Καλλιεργεί μια δυναμική βίωση του παρόντος και την πίστη στο μέλλον (του πολιτισμού και του περιβάλλοντος).

5.  Τρόποι Λειτουργίας των Μουσείων

5.1 Τρόπος οργάνωσης μιας έκθεσης

Η έκθεση του μουσείου πρέπει

- Να είναι ασφαλής και σίγουρη τόσο για την προστασία των αντικειμένων όσο και των επισκεπτών.

- Να εντυπωσιάζει τον επισκέπτη ήδη από τον προθάλαμο και να τον ενημερώνει με επεξηγηματικές πινακίδες για το θεματικό περιεχόμενο του θαλάμου που θα επισκεφθεί.

- Να συντάσσει εύληπτους και κατατοπιστικούς καταλόγους και οδηγούς για καλύτερη ξενάγηση.

- Να εκθέτει τα αντικείμενα με χρονολογική σειρά, ώστε να δίνει στον θεατή την ευκαιρία να διαπιστώσει από μόνος του την εξελικτική πορεία του ανθρώπου στο θέμα της συλλογής.

- Να διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό ικανό να λύσει τις απορίες των επισκεπτών αλλά και να πραγματοποιεί ολοκληρωμένες ξεναγήσεις.

- Να φωτίζει τα αντικείμενα με τέτοιο τρόπο, ώστε να τα αναδεικνύει.

- Να τα ενισχύει με κατατοπιστικές λεζάντες, ώστε εκτός από τον ειδικό να τα αντιλαμβάνεται ο καθένας.

- Να τα εντάσσει στο φυσικό τους χώρο και χρόνο με εικαστικές παραστάσεις και με βοήθεια από οπτικοακουστικά μέσα.

- Να τα τοποθετεί με τρόπο ώστε να αναδεικνύονται τα καλύτερα κομμάτια της συλλογής, αλλά και να ταιριάζουν, θεματικά και αισθητικά, με τα υπόλοιπα στην αίθουσα.

- Να φροντίσει για τη δημιουργία θεματικών αλλά και προσωρινών εκθέσεων που θα κεντρίζουν περισσότερο το ενδιαφέρον του θεατή.

-Να δημιουργήσει χώρους για περαιτέρω μελέτη των εκθεμάτων, χώρους διαλέξεων και διδασκαλίας.

5.2 Μουσειακά Επαγγέλματα

Τα μουσειακά επαγγέλματα βοηθάν στην προώθηση της συνοχής και διευκολύνουν τον τρόπο λειτουργίας του μουσείου. Τα μουσεία έχουν εργαζόμενους, ανθρώπους που εκτελούν βασικές εργασίες επιμέλειας και προστασίας των συλλογών. Τα εξής επαγγέλματα εντοπίζονται σε ένα σύγχρονο μουσείο: ειδικοί επιστήμονες και επιστημονικοί σύμβουλοι, επιμελητές συλλογών, καταγραφείς, συντηρητές, υπεύθυνοι αποθηκών, εκπαιδευτικοί, συγγραφείς, υπεύθυνοι εγκαταστάσεων, συζητητές με το κοινό, διευθυντές, υπεύθυνοι μάρκετινγκ, μάνατζερ μουσείου, εμπορικοί διευθυντές, υπεύθυνοι ανάπτυξης, οικονομικοί ελεγκτές και λογιστές, σχεδιαστές εκθέσεων, ειδικοί υπολογιστών, υπεύθυνοι ασφαλείας, προσωπικό υποδοχής, ο μουσειολόγος, ο αρχιτέκτονας και ο ηλεκτρονικός μηχανικός. Στα μικρά τοπικά μουσεία το προσωπικό μπορεί να αναλαμβάνει αρκετούς από τους ρόλους αυτούς. Η διαχείριση αποτελεί δουλειά δύο τμημάτων, του οικονομικού και του καλλιτεχνικού. Το οικονομικό τμήμα, με αρχηγό τον διευθυντή είναι υπεύθυνο για την εξοικονόμηση πόρων για τη λειτουργία του μουσείου, ενώ το καλλιτεχνικό, με αρχηγό τον μουσειολόγο, για την αξιολόγηση, έκθεση και διαχείριση των τεχνουργημάτων.

5.3 Διαδραστικότητα και Υποδομές στα Μουσεία

Η λέξη «διαδραστικό» έχει προστεθεί στο λεξιλόγιο των ?ουσείων και είναι βέβαιο ότι προσελκύει το ενδιαφέρον του κοινού.  Τα  μουσεία καλούνται σή?ερα να ανταποκριθούν στη δυνα?ική που δημιουργείται προκειμένου να προσελκύσουν ένα ευρύτερο κοινό και να προσφέρουν πολύπλευρες και ουσιαστικές εκπαιδευτικές εμπειρίες.  Κάτω λοιπόν από αυτό το πρίσ?α,  τα  μουσεία εισάγουν πλέον στους εκθεσιακούς τους χώρους πέρα από τα συμβατικά οπτικοακουστικά και πολυ?εσικά συστή?ατα και εντυπωσιακά διαδραστικά ?έσα. Σε  ?ια πιο  ?ουσειολογική προσέγγιση στην οποία δίνεται έ?φαση στην κοινωνιολογική και συναισθηματική διάσταση,  η διαδραστική ε?πειρία ορίζεται γενικότερα ως η ε?πειρία κατά την οποία ο επισκέπτης συμμετέχει ενεργά ?ε φυσικό, συναισθηματικό,  νοητικό και κοινωνικό τρόπο. Υπάρχουν ολοένα και περισσότερα παραδείγματα εκθεμάτων σε μουσεία σε όλον τον κόσ?ο που έχουν σχεδιαστεί για να προ(σ)καλούν τον επισκέπτη να συμμετέχει  ?ε όλες του τις αισθήσεις και αποσκοπούν στο να παροτρύνουν τον πειραματισμό,  την κατασκευή, την εξερεύνηση, φαντασία, την περιέργεια, την κριτική σκέψη. Κιόσκια και σταθ?οί πληροφορίας, οθόνες αφής  ?ε εφαρμογές πολυ?έσων,  πρωτότυπες θε?ατικές εγκαταστάσεις,  φορητά βοηθήματα παλά?ης,  ρομποτικά βοηθήματα για αλληλεπίδραση  ?ε συνθετικούς χαρακτήρες,  διαδικτυακοί τόποι που εφαρμόζουν μεθόδους  «εξατο?ικευ?ένης»  επίσκεψης, αλλά και εξελιγμένα εικονικά περιβάλλοντα εμβάθυνσης είναι  ?ερικά από τα είδη των διαδραστικών εκθεμάτων που βρίσκει κανείς στα  ?μουσεία σή?ερα. Βασική προϋπόθεση των εγκαταστάσεων είναι να «μαγνητίζει» τον επισκέπτη, να ενθαρρύνει το διάλογο  ?εταξύ ο?άδων επισκεπτών και να  ?πορεί να προσαρμόζεται σε ποικιλία καταστάσεων και χώρων  ?έσα και έξω από το  μουσείο. Στο  μουσείο,  εκ των πραγμάτων,  η  ?άθηση είναι εμπειρική, βιωματική καθώς έχει στη βάση της την εξερεύνηση. Εδώ παίρνει θέση ένα νέο μουσειακό επάγγελμα, ο ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΔΑΓΩΓΟΣ. Ο ρόλος του  ?ουσειοπαιδαγωγού ως καθοδηγητή των επισκεπτών είναι απαραίτητος για τη δό?ηση της μουσειακής ε?πειρίας. Είναι αυτός που χτίζει τη γέφυρα που ενώνει τις διαφορετικές πτυχές και αντιλήψεις και υποστηρίζει τη βαθύτερη κατανόηση ενός αντικειμένου. Το ίδιο ισχύει και για τη διαδραστική εκπαιδευτική ε?πειρία όπου χρειάζεται ο ?ουσειοπαιδαγωγός για να  «εξωτερικεύσει»  τις εκπαιδευτικές δυνατότητες της διαδραστικότητας και να τις «εξατομικεύει» ανάλογα ?ε το προφίλ των επισκεπτών.

Για την εξυπηρέτηση του κοινού του σύγχρονου μουσείου προσφέρει άνετους χώρους υποδοχής, κυκλοφορίας, ενημέρωσης, πληροφόρησης (βιβλιοθήκη, αρχείο, φωτοθήκη, ταινιοθήκη, ηχοθήκη, βιβλιοπωλείο), ανάπαυσης, περισυλλογής, εστίασης (εστιατόριο, αναψυκτήριο) και ψυχαγωγίας (θέατρο, γιορτές, κινηματογράφος). Επίσης, μια τεχνολογική υποδομή υψηλών προδιαγραφών καλύπτει τις ανάγκες κλιματισμού, ασφάλειας, ενδοεπικοινωνίας.

5.4 Επιστήμη της Μουσειολογίας

 Η Μουσειολογία είναι ένας επιστημονικός κλάδος με κοινωνική και ανθρωπιστική διάσταση, ρόλο και σκοπό. Το πεδίο των μουσειλογικών σπουδών καλύπτει τη μελέτη της ιστορίας και της θεωρίας των μουσείων, αλλά και γενικότερα, την έρευνα, ερμηνεία, διάσωση και διάδοση στην κοινωνία της πολιτισμικής κληρονομιάς. Κεντρική θέση στη μουσειολογία κατέχει η ανάπτυξη του προβληματισμού σε σχέση με τη λειτουργία του μουσείου μέσα στην κοινωνία. Το αντικείμενο της μουσειολογίας περιλαμβάνει τη μελέτη της ιστορίας και θεωρίας των μουσείων, την κριτική προσέγγιση και μελέτη της κοινωνιολογίας. Αυτή η επιστήμη αντιμετωπίζει το μουσείο ως ένα πολυδιάστατο οργανισμό και μελετά τους τρόπους σύνδεσης του μουσείου με την κοινωνία που υπηρετεί. Σημαντικότερος στόχος της είναι ο εκδημοκρατισμός του μουσείου, η ύπαρξη πολυφωνίας στο μουσείο, η τελειοποίηση σχέση του επαγγελματία του μουσείου με τον επισκέπτη και όλα αυτά γύρω από το κοινωνικό-πολιτικό πλαίσιο του μουσείου.

 

6.  Τρόποι Επικοινωνίας των Μουσείων

Η επικοινωνία είναι μια από τις πιο θεμελιώδεις λειτουργίες των μουσείων. Συνίσταται στη μετάδοση πληροφοριών, μηνυμάτων και εμπειριών, με σαφή, αποτελεσματικό και ευχάριστο τρόπο, σε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και άτομα, με ποικίλες προσδοκίες, αναζητήσεις και ενδιαφέροντα. Συνδέεται άμεσα με τις υπόλοιπες λειτουργίες του μουσείου (συλλογή, έρευνα, διαχείριση αντικειμένων και συλλογών). Ορίζει τη δημόσια εικόνα του μουσείου, επηρεάζει τις αντιλήψεις και τη στάση των ανθρώπων προς αυτό, και συνεπώς την απόφαση τους να το επισκεφθούν ή όχι.

Η επικοινωνιακή στρατηγική ενός μουσείου περιλαμβάνει δραστηριότητες που πραγματοποιούνται εντός ή εκτός του μουσείου. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν: εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, διαλέξεις και ξεναγήσεις, δραματοποίηση, οργάνωση ποικίλων πολιτιστικών εκδηλώσεων, εργαστήρια που επιτρέπουν στους συμμετέχοντες να πιάσουν και να χρησιμοποιήσουν αντικείμενα από τις μουσειακές συλλογές, περιήγηση στις συλλογές με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας (εικονική πραγματικότητα, πολυμέσα), επίσκεψη στους μέχρι πρότινος κλειστούς χώρους του μουσείου (αποθήκες, εργαστήρια συντήρησης). Εξίσου ποικίλες είναι και οι δραστηριότητες εκτός του μουσείου προκειμένου να προσελκύσει ανθρώπους που συνήθως δεν επισκέπτονται το μουσείο. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται: η οργάνωση εκθέσεων και εργαστηρίων/εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε εναλλακτικούς μουσειακούς χώρους (εμπορικά κέντρα, σχολεία, νοσοκομεία), οι μουσειοσκευές, τα μουσειολεωφορεία, η επαφή με τα τοπικά και εθνικά μέσα ενημέρωσης και η συνεργασία με διάφορες κοινωνικές ομάδες για την οργάνωση πρωτότυπων πολιτιστικών δράσεων.

Η έννοια της επικοινωνίας όμως δεν περιορίζεται στις δραστηριότητες που μπορούν να οργανωθούν από ένα μουσειακό οργανισμό. Θα πρέπει να αποτελεί βάση της ιδεολογίας του μουσείου, και επομένως να επηρεάζει όλες τις αποφάσεις που λαμβάνονται σε όλα τα στάδια και τα επίπεδα της διαχείρισης και διοίκησης του ιδρύματος. Η πρόκληση των μουσείων είναι να συνδυάσουν αποτελεσματικά όλες τις παραδοσιακές αξίες του μουσείου ως οργανισμού, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς φορείς. Ο στόχος είναι να εδραιωθεί στην κοινωνική συνείδηση η σημασία του μουσείου ως φορέα αξιών και ποιότητας.

Οι μέθοδοι επικοινωνίας των μουσείων άλλαξαν ταχύρρυθμα και ακόμα αλλάζουν. Η  παιδευτική παρουσίαση αντικατέστησε την ψυχρή παράταξη των έργων: στόχος η ποιοτική επικοινωνία, η βίωση της πληροφορίας και των εκθεμάτων μέσα από αίθουσες και διαδρόμους εποχής. Την εκπαιδευτική διαδικασία υποκατέστησε η ερμηνευτική, η δημιουργία σχέσεων μεταξύ εκθεμάτων και επισκέπτη, που το προσφέρει εναλλακτικές εικόνες και προσεγγίσεις του παρελθόντος. Ύστερα πήγαμε στο διάλογο: επιζητείται μια ανταλλαγή ερωτήσεων, σκέψεων, ιδεών και αντιλήψεων, που θα καταλήξει σε μια συμφωνία ως προς το νόημα της πραγματικότητας. Για την επιτυχή έκβαση του διαλόγου ενεργοποιούνται όλες οι αισθήσεις, όλα τα νέα μέσα. Ο διάλογος υπηρετεί τη μάθηση, τη συνεχή προσπάθεια γνώσης και εμπλουτίζει τη φαντασία. Στις νέες μεθόδους επικοινωνίας αντιστοιχούν νέες αντιλήψεις για τον τρόπο υποδοχής και εξυπηρέτησης. Η παράταξη των προσθηκών με ετικέτες ανήκει στο παρελθόν. Ο επισκέπτης του σύγχρονου μουσείου μπορεί να επιλέξει εκθέσεις με διαφορετικό περιεχόμενο μέσω οπτικοακουστικών μέσων και πολυμέσων. Σήμερα, όλο και περισσότερα μουσεία, σχεδιάζουν επικοινωνιακή πολιτική ή οποία περιλαμβάνει: ΤΙ θέλουν να πουν, ΣΕ ΠΟΙΟΝ θέλουν να το πουν και ΠΩΣ θέλουν να το πουν.

7.  Προβλήματα σ? ένα Σύγχρονο Μουσείο

Η τηλεόραση και τα οργανωμένα κέντρα ψυχαγωγίας, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια στους υπολογιστές και στο διαδίκτυο, ανταγωνίζονται τα μουσεία διεκδικώντας μεγάλο μερίδιο χρόνου του σύγχρονου ανθρώπου. Ακόμα, αν και οι ομάδες το κοινού προσέρχονται κατά χιλιάδες στις νέες σημαντικές εκθέσεις, αποζητούν και απαντήσεις στα καυτά, καθημερινά προβλήματα του καιρού μας: περιβαλλοντικά (ενέργεια, μόλυνση, νερό, όζον), κοινωνικά (ανεργία, μετανάστευση, μειονότητες, εγκληματικότητα, καλύτερη υγεία και παιδεία), εθνικά (πολιτισμική παράδοση και ταυτότητα), διεθνή (συνύπαρξη, ανεκτικότητα). Αυτά όλα είναι ένα σύγχρονο πρόβλημα του μουσείου που πρέπει με κάποιον τρόπο να τα ενσωματώσει στις εκθέσεις του, για την προσέλκυση μεγαλύτερου κοινού.  Βέβαια, ο έντονος ανταγωνισμός της αγοράς επέβαλε τη συνεργασία του μουσείου με τους ανταγωνιστές για την αντιγραφή των μεθόδων τους αλλά και τη δημιουργία κοινών προγραμμάτων προς όφελος όλων.

8.  Τα Διασημότερα Μουσεία του Κόσμου (επιγραμματικά)

 

                      Λούβρο ? Γαλλία, Παρίσι

                      Μετροπόλιταν Μουσείο Τέχνης ? Νέα Υόρκη, ΗΠΑ

                      Μουσείο Βατικανού ? Πόλη του Βατικανού, Ιταλία

                      Γκαλερί Ουφίτσι ? Φλωρεντία, Ιταλία

                      Μουσείο Ντελ Πράδο ? Μαδρίτη, Ισπανία

                      Ερμιτάζ ? Αγία Πετρούπολη, Ρωσία

                      Μουσείο Γκέτυ Αγίου Παύλου ? Λος Άντζελες, ΗΠΑ

                      Μουσείο Ορσέ ? Παρίσι, Γαλλία

                      Εθνική Πινακοθήκη ? Ουάσινγκτον, ΗΠΑ

                      Μπομπούργκ ? Παρίσι, Γαλλία

                      Πινακοθήκη Τέιτ ? Λονδίνο, Αγγλία

                      Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης ? Μανχάταν, ΗΠΑ

                      Βρετανικό ? Λονδίνο, Αγγλία

                      Μουσείο Σόλομον Ρ. Γκούγκενχαϊμ ? Νέα Υόρκη, ΗΠΑ

                      Μουσείο Τέχνης ? Φιλαδέλφεια, ΗΠΑ

                      Ινστιτούτο Τέχνης ? Σικάγο, ΗΠΑ

 

9.  Ελληνικές Αρχαιότητες ανά τον Κόσμο

Είναι γεγονός ότι πολλά από τα πιο διάσημα μουσεία ανά τον κόσμο φιλοξενούν στις εκθέσεις τους αρχαία ελληνικά εκθέματα που πήραν από την Ελλάδα με διάφορους τρόπους. Ένα από τα εκθέματα που φιλοξενούν πολλά μουσεία είναι τα Ελγίνεια Μάρμαρα του Παρθενώνα. Λούβρο, Βρετανικό, Μουσεία Βατικανού, Κοπεγχάγης, Βιέννης, Γερμανίας, σε όλα αυτά τα μουσεία βρίσκονται Ελγίνεια.

Με τη σειρά τώρα, ας δούμε πιο αναλυτικά τα σημαντικότερα εκθέματα δύο μεγάλων και παγκοσμίας φήμης μουσείων, του Λούβρου και του Βρετανικού. Στο Λούβρο, φιλοξενούνται και παρουσιάζονται ως κορυφαία εκθέματα η Αφροδίτη της Μύλου και η Νίκη της Σαμοθράκης. Επίσης, στο Λούβρο, εκθέτονται τμήματα της ζωοφόρου του Παρθενώνα. Πολλά αγάλματα από διάφορους τόπους της Ελλάδας της αρχαίας εποχής, ανάγλυφα, αμφορείς και νομίσματα συμπληρώνουν την Ελληνική έκθεση του Λούβρου. Στη συνέχεια, το Βρετανικό έχει μία τεράστια συλλογή και αυτό από ελληνικές αρχαιότητες. Ο Κυκλαδικός, ο Μινωικός και ο Μυκηναϊκός πολιτισμός αναπαριστώνται και η ελληνική συλλογή περιλαμβάνει σημαντικά γλυπτά από τον Παρθενώνα καθώς και μία από τις Καρυάτιδες.  Τέλος, φιλοξενεί κομμάτια από δύο ελληνικά θαύματα του αρχαίου κόσμου, του Μαυσωλείου της Αλικαρνασσού και του Ναού της Άρτεμης στην Έφεσο. 

10.  Βιβλιογραφία

Διαδίκτυο:

? http://el.wikipedia.org

? http://www.archaiologia.gr

? http://www.un.org/

? http://www.istomediahost.gr/icom/

? http://www.maltwood.uvic.ca/cam/activities/past_conferences/1999conf/CAM'99-EmmanuelArinze.GuyanaFinal.pdf

? http://www.matia.gr/

? http://www.louvre.fr/

? http://www.britishmuseum.org/

? http://mv.vatican.va

? http://www.benaki.gr/

? http://www.culture.gr/

? http://www.theacropolismuseum.gr/

     

Βιβλία:

?  Μαρία Οιικονόμου, ΜΟΥΣΕΙΟ: Αποθήκη ή ζωντανός οργανισμός;

?  Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ

?  Εγκυκλοπαίδεια Larousse

 

2) ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΠΕΛΑ ΣΙΞΤΙΝΑ, ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΟΥ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ, ΣΤΟ ΒΑΤΙΚΑΝΟ.

3) ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΔΥΟ ΥΠΟΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΙΑΣ ΕΝΟΣ ΜΟΥΣΕΙΟΥ.

Υπεύθυνη Καθηγήτρια: ΤΑΚΟΥΡΙΔΟΥ ΕΥΛΑΜΠΙΑ

Μαθητές: ΑΓΕΛΑΡΑΚΗ ΦΑΝΗ, ΑΔΑΜΑΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ, ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΑΡΧΟΝΤΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ, ΓΕΩΡΓΑΛΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, ΓΕΩΡΓΑΛΗ ΙΩΑΝΝΑ, ΚΟΤΖΑΜΑΝΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΚΑΡΑΚΟΥΛΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΠΑΝΑΒΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ. ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΟΡΕΣΤΗΣ, ΣΤΑΜΛΑΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ, ΠΡΟΜΟΥΣΑΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ, ΣΙΔΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΝΑ, ΤΟΠΑΛΟΓΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΤΥΠΑΔΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΚΟΥΤΣΟΥΡΑΚΗ ΜΑΡΙΑ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑ.