ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
Ενεργητική σύνταξη έχουμε , όταν διατυπώνουμε ένα νόημα με ρήμα ενεργητικής διάθεσης .π.χ Ο ήλιος θερμαίνει τη γη. Παθητική σύνταξη έχουμε όταν διατυπώνουμε ένα νόημα  με ρήμα παθητικής διαθέσεως. π.χ Η γη θερμαίνεται από τον ήλιο.
Ο εμπρόθετος προσδιορισμός, ο οποίος αποτελείται από την πρόθεση από και αιτιατική του ονόματος που φανερώνει το  πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο προέρχεται το πάθημα του υποκειμένου, λέγεται ποιητικό αίτιο.  Στην ενεργητική σύνταξη που είναι και η πιο συχνή, εξαίρεται το υποκείμενο του μεταβατικού ρήματος, δηλαδή το πρόσωπο ή το πράγμα που δρα, ενώ στην παθητική εξαίρεται η δράση που προέρχεται από το ποιητικό αίτιο.
 Άλλοι τρόποι εκφοράς του ποιητικού αιτίου.
Α. Το ποιητικό αίτιο με τα ρηματικά επίθετα σε ?τός εκφέρεται και με την πρόθεση σε και αιτιατική:  Όλοι τον σέβονται ?Είναι σεβαστός σε όλους.
Β. Στις παθητικές μετοχές που λήγουν σε ?μένος το ποιητικό αίτιο μπορεί να εκφέρεται και με την πρόθεση με και αιτιατική: Χώμα δροσισμένο με νυχτιάς αγέρι.
Γ. Μερικές φορές το ποιητικό αίτιο, όταν το παθητικό ρήμα βρίσκεται σε μετοχή παρακειμένου, είναι ενωμένο μ? αυτήν ως πρώτο συνθετικό της: Ηλιοκαμένος- καμένος από τον ήλιο.
Δ. Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται , όταν εννοείται εύκολα από τα  συμφραζόμενα: Ενώ επέστρεφαν από το χωράφι, έπιασε βροχή και βράχηκαν.
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ.
Όταν η ενεργητική σύνταξη μετατρέπεται σε παθητική (δηλαδή όταν το ρήμα ενεργητικής διαθέσεως γίνεται  ρήμα παθητικής διαθέσεως), το αντικείμενο του μονόπτωτου μεταβατικού ρήματος γίνεται υποκείμενο του παθητικού και το υποκείμενο του παθητικού γίνεται ποιητικό αίτιο στο παθητικό.
Κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική , αν το ρήμα είναι δίπτωτο, τότε το έμμεσο αντικείμενο συνήθως διατηρείται, μπορεί όμως και να γίνει εμπρόθετο: Η Σχολή δεν του έδωσε πτυχίο.- Δεν του δόθηκε πτυχίο από τη Σχολή ή δε δόθηκε σ? αυτόν πτυχίο από τη Σχολή.
Στην περίπτωση των δύο αιτιατικών από τις  οποίες η μία είναι κατηγορούμενο στην άλλη , τότε κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική το αντικείμενο  γίνεται υποκείμενο του παθητικού ρήματος  φυσικά σε πτώση ονομαστική και η δεύτερη αιτιατική που ήταν κατηγορούμενο του αντικειμένου γίνεται και αυτή ονομαστική και είναι πια κατηγορούμενο του υποκειμένου του παθητικού ρήματος: Η επιτροπή  των καθηγητών χαρακτήρισε την εργασία άριστη.-  Η εργασία χαρακτηρίστηκε από την επιτροπή των καθηγητών άριστη.

 Άσκηση: Στις προτάσεις και στις  περιόδους που σας δίνονται, να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο.
 -Οι σπάνιες φυσικές ομορφιές και η πολιτιστική μας κληρονομιά  έλκουν κάθε χρόνο μεγάλο αριθμό επισκεπτών στη χώρα μας.
- Είναι ανάγκη οι δημόσιες θέσεις να στελεχωθούν με ανθρώπους που διαθέτουν  κατά κύριο λόγο πνευματική και ηθική συγκρότηση και κατόπιν εμπειρογνώμονες και τεχνοκράτες.
-Ο διάλογος  τρέφει, στηρίζει και διευρύνει τη δημοκρατία.
 -Η  λογική ικανότητα του ανθρώπου και η λεκτική της ένδυση αποδίδονται με τον όρο λόγος.
-Τα παιδιά  επηρεάζονται από τις αξίες  και τα ινδάλματα της καταναλωτικής -  ατομιστικής κοινωνίας.
-Η καθημερινή μας ζωή έχει διαμορφωθεί σήμερα από τον τεχνικό και βιομηχανικό πολιτισμό.
-Τα προϊόντα, οι επιγραφές, η ορολογία ολόκληρων κλάδων επιχειρήσεων, ο κινηματογράφος πιστοποιούν τη γλωσσική μας εξάρτηση από ξένα κέντρα αναπτυγμένων βιομηχανικά χωρών.
-Είναι απαραίτητο από την πλευρά της Πολιτείας να δοθεί προτεραιότητα στην Παιδεία.
-Η  αληθινή φιλία σταθεροποιεί την εμπιστοσύνη και την αγάπη ανάμεσα στους ανθρώπους.
-Ο ελληνικός πολιτισμός σκέπασε με το γόνιμο ίσκιο του τη γη ολόκληρη.
-Το πανέμορφο ελληνικό τοπίο έχει αλλοιωθεί από την αποψίλωση των δασών, την απληστία των οικοπεδοφάγων και τη μανία των αδίστακτων καταπατητών.
-Η ηλεκτρονική λογοτεχνία εκτοπίζει σιγά σιγά το παραδοσιακό βιβλίο.
-Όταν μια πολιτισμένη κοινωνία συγκλονίζεται από κάποια κρίση ο άνθρωπος, άλλοτε συνειδητά και άλλοτε από ένστικτο καταφεύγει  στο βιβλίο.
-Ο καταναλωτισμός ισοπεδώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των λαών και τα μέσα επικοινωνίας μαζί με τα ομοιόμορφα βιομηχανικά προϊόντα επιβάλλουν στα έθνη  μιαν ενότητα ύφους ζωής.
-Η «Φιλοστοργία», που είναι μια γλυπτή σύνθεση, φιλοτεχνήθηκε από τον Τήνιο καλλιτέχνη ,Γιαννούλη Χαλεπά.
-Ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε πολλά θεατρικά έργα.
-Ο νόμος της βαρύτητας διατυπώθηκε από το Νεύτωνα.
-Οι τάσεις εγκατάλειψης της υπαίθρου  επιτείνονται από την κατάρρευση του πλαισίου ζωής και της γενικότερης ερήμωσης που παρατηρείται σ? αυτήν.  
-Το δικαστήριο απάλλαξε τον κατηγορούμενο από κάθε κατηγορία.
Η  πνευματική υπόσταση του ανθρώπου απειλείται  στις μέρες μας από την παγκοσμιοποίηση.
- Το πρόβλημα της ανεργίας επιδεινώνεται από την εισαγωγή της νέας τεχνολογίας.
-Οι κοινωνιολόγοι ερμηνεύουν τα κοινωνικά φαινόμενα με βάση τις θεωρίες τους.
 -Το άγχος φθείρει σωματικά και ψυχικά τον άνθρωπο και τον οδηγεί σε νευρωτικές καταστάσεις.
-Μέσα στο άξενο περιβάλλον της μεγαλούπολης ο άνθρωπος εγκαταλείπει όλες εκείνες τις αδαμάντινες αρχές της φιλαλληλίας και της αφοσίωσης, της θυσίας και της κατανόησης.

Διαβάστε και τα παρακάτω αποσπάσματα από τη λογοτεχνία μας ,εντοπίστε το ποιητικό αίτιο ή μετατρέψτε  την ενεργητική σε παθητική σύνταξη.
Κι έπεσες καθώς από σεισμό
σα ναός όπου χτυπιέται
απ? τα βόλια των βαρβάρων.
Σωτ. Σκίπη «Στο θάνατο του Παλαμά»

Θαλασσινό φθινόπωρο στον πάτο έχει σκεπάσει
τις αστραπές των κοχυλιών και των φυκιών τα δάση.
Λ. Πορφύρας

Χώμα δροσισμένο με νυχτιάς αγέρι
Χώμα βαφτισμένο με βροχή του Μάη.
Γ. Δροσίνης

Πάρθηκεν από Μάγους το σώμα του Μαγιού
Το ?χουνε θάψει σ? ένα μνήμα του πέλαγου?
Οδ.   Ελύτη