Επισυναπτόμενα

Οι επτά νάνοι στo Άουσβιτς.pdf

[ ]

3177 Kb

Ο Μένγκελε και οι επτά νάνοι στο Άουσβιτς

Ο ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης στο ποίημα του «Ο τελευταίος σταθμός», γραμμένο τον Οκτώβρη του 1944, σε μια δεινή περίοδο για τον ελληνισμό, γράφει:

Κι αν σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές
είναι γιατί τ' ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη
δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή
γιατί είναι αμίλητη και προχωράει·
στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο
μνησιπήμων πόνος.

Με ένα παραμύθι λοιπόν των αδελφών Γκρίμ θα ξεκινήσουμε και μεις την αναφορά μας, αυτήν την ημέρα μνήμης των θυμάτων του ναζιστικού ολοκαυτώματος κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, θυμίζοντάς σας τη Χιονάτη και τους επτά νάνους. Εφτά ανώνυμοι νάνοι, πλάσματα ευγενικά και καλόψυχα προσφέρουν αγάπη και προστασία στη νεαρή Χιονάτη, της οποίας η ζωή κινδυνεύει από την κακιά μητριά της. Της συμπαρέκονται δε, ως το τέλος, όταν πλέον αποκαθίσταται και παντρεύεται ένα διερχόμενο βασιλόπουλο που την ξαναφέρνει στη ζωή. Τους ίδιους ήρωες απαντάμε αργότερα σ? ένα ποίημα του ποιητή μας Νίκου Καββαδία, που όργωσε τις θάλασσες, με τον τίτλο: «Οι εφτά νάνοι στο s/s Cyrenia». Ήπιες και αγαθές υπάρξεις κι εδώ, επώνυμοι πια, βοηθούν τους ναυτικούς, συμπαραστεκόμενοι με κάθε τρόπο στο πλήρωμα: ένας σκουπίζει το κατάστρωμα, άλλος ράβει τα εσώρουχά τους, δύο συντηρούν τη μηχανή, κάποιος ξορκίζει τις κακιές αρρώστιες, άλλος ζυμώνει, ένας παίζει μουσική που νανουρίζει και ένας, ο πιο ισχυρός ανάμεσά τους, μάγος, ενσαρκώνει τη ελπίδα του ποιητή ότι το ταξίδι ενδέχεται κάποτε να πάρει τέλος.

Φαίνεται όμως πως στη ζωή δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την ίδια αντίληψη για τους νάνους ούτε αυτοί απολαμβάνουν πάντοτε το σεβασμό της προσωπικότητάς του, όπως ο κάθε άνθρωπος δικαιούται. Έτσι, μία ιδιαιτερότητα που σχετίζεται με το ύψος του ανθρώπου και προκαλείται από μεταβολικές ή ορμονικές διαταραχές, γίνεται αιτία απαράδεκτων ρατσιστικών συμπεριφορών που αγγίζουν τα όρια της απανθρωπίας, απέναντι στους συνανθρώπους μας που πάσχουν από νανισμό.

Έχουμε μαρτυρίες ότι συχνά στα παλάτια του Μεσαίωνα χρησιμοποιούνταν οι νάνοι για να διασκεδάσουν τη βασιλική οικογένεια, και αργότερα, στην τσαρική Ρωσία με εντολή του Τσάρου συγκεντρώνονται νάνοι απ? όλη την επικράτεια για τον ίδιο σκοπό. Η ρατσιστική συμπεριφορά όμως απέναντί τους έφτασε στο απόγειό της στα χρόνια που το ναζιστικό κόμμα του Χίτλερ βρέθηκε στην εξουσία και αιματοκύλισε την ανθρωπότητα, εμφορούμενο από την απαράδεκτη και αντιεπιστημονική θεωρία για την Αρεία Φυλή.

Και επειδή η συλλογική η ιστορία είναι ένα απέραντο ψηφιδωτό καμωμένο από τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων που είναι οι ψηφίδες του, θα παρακολουθήσουμε σήμερα την ιστορία μιας εβραϊκής οικογένειας νάνων που βρέθηκε στη δίνη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και γνώρισε την αγριότητά του. Πρόκειται για την οικογένεια Όβιτζ, από το χωριό Ροζαβλέα της Τρανσυλβανίας, στη Ρουμανία, που ήταν η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη οικογένεια νάνων: με νάνο πατέρα, τα 7 από τα 10 παιδιά γεννήθηκαν και αυτά νάνοι. Σε αυτό το απομακρυσμένο μέρος της Ρουμανίας, στις αρχές του 20ού αιώνα, ήταν δύσκολο για όλους να ζουν από τη γη και τα ζώα, και σχεδόν αδύνατον για κάποιον που δεν έφθανε ούτε το ένα μέτρο ύψος. Η μητέρα τους, ανήσυχη για το μέλλον των παιδιών της, βλέποντας ότι οι πέντε αδελφές και οι δύο αδελφοί ήταν όμορφοι και διέθεταν μουσικό ταλέντο, αποφάσισε να φτιάξει έναν θίασο. Ονόμασαν το μουσικό τους σύνολο «Λιλιπούτειο Θίασο» και για 15 χρόνια έδιναν παραστάσεις στην Κεντρική Ευρώπη. Το δίωρο σόου τους αποτελείτο από δημοφιλή τραγούδια της εποχής, σκετσάκια και μουσική. Η Πέρλα, γεννημένη το 1921, ήταν η νεότερη και είχε μια μικρή ροζ κιθάρα που έμοιαζε με παιχνίδι. Οι αδελφές της Ροζίκα και Φραντσίσκα έπαιζαν βιολί, η Φρίντα κύμβαλο, ο Μίκι τσέλο και ακορντεόν, ενώ η Ελίζαμπεθ ντραμς. Ο μεγαλύτερος αδελφός, ο Αβραάμ, έγραφε τα σενάρια, έπαιζε και εκτελούσε χρέη μάνατζερ. Τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας εργάζονταν στα παρασκήνια.

Όταν οι Ναζί ήρθαν στην εξουσία, οι Όβιτζ έμοιαζαν καταδικασμένοι: σύμφωνα με το πρόγραμμα ευθανασίας Aktion T-4 οι Γερμανοί είχαν αποφασίσει να σκοτώσουν τους σωματικά ή διανοητικά αναπήρους, «όσους αποτελούν βάρος για την κοινωνία». Και ως Εβραίοι ήταν στον στόχο της Τελικής Λύσης.

Στις 19 Μαϊου 1944, η Πέρλα Όβιτζ και η οικογένεια της, έφθασαν με το τρένο στο Άουσβιτς και τους μετέφεραν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Αουσβιτς - Μπιρκενάου επειδή ήταν Εβραίοι. Όταν κατέβηκαν από το βαγόνι οι φρουροί των SS σοκαρίστηκαν με τη θέα αυτής της εβραϊκής οικογένειας. Η Πέρλα και 6 από τα αδέλφια της, δεν ξεπερνούσαν σε ύψος το ένα μέτρο. Ήταν δυο αγόρια και πέντε κορίτσια. Όλα τα παιδιά ήταν άψογα ντυμένα ενώ ειδικά οι κοπέλες ήταν μακιγιαρισμένες και χτενισμένες στην εντέλεια. Συνολικά ήταν δέκα αδέλφια, οι επτά νάνοι και τα τρία που είχαν το μέσο ύψος.

Οι φρουροί, είχαν εντολή να μην τους αφήσουν μαζί με τους υπόλοιπους Εβραίους που έφθασαν στο στρατόπεδο εκείνη την ημέρα. Ο επικεφαλής, τους ενημέρωσε ότι επρόκειτο για τον «Λιλιπούτειο Θίασο», που έκανε μεγάλη καριέρα στον χώρο του θεάματος και η φήμη του απλωνόταν σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Ήταν  ηθοποιοί και τραγουδιστές, και στα παρασκήνια τους βοηθούσαν τα ψηλότερα μέλη της οικογένειας.

Η οικογένεια απομονώθηκε από τους υπόλοιπους κρατούμενους, μέχρι να ενημερώσουν τον γιατρό Γιόζεφ Μένγκελε, ένθερμο υποστηρικτή της ευγονικής. Στην ιστορία αυτή, ο Μένγκελε έπαιξε το ρόλο της κακιάς μητριάς. Εκείνη βέβαια ήταν μια παραμυθική σύλληψη κι ήταν μια γυναίκα χωρίς ιδιαίτερη μόρφωση. Ο Μέγκελε όμως ήταν γιατρός, δεσμευμένος με τον όρκο του Ιπποκράτη, που από τα βάθη των αιώνων παραγγέλνει στους ομοτέχνους του να προστατεύουν με κάθε τρόπο την ανθρώπινη ζωή. Φαίνεται πως ξέχασε ή δεν διάβασε ποτέ τη ρήση του Πλάτωνα: «Πάσα επιστήμη χωριζομένη αρετής, πανουργία εστί». Φυσικά οι Όβιτζ δεν είχαν ιδέα τι τους περίμενε. Είχαν καταφέρει να γλυτώσουν όλα τα χρόνια του πολέμου, πλαστογραφώντας τα προσωπικά τους έγγραφα για να μην φαίνεται ότι ήταν Εβραίοι. Τελικά τους εντόπισαν και έτρεμαν για το μέλλον τους.

Όσο περνούσε η ώρα, η οικογένεια καταλάβαινε ότι τα πράγματα δεν ήταν καλά. Η πρώτη ανάκριση δεν άργησε να πραγματοποιηθεί, από έναν αξιωματικό ο οποίος τους ρωτούσε επίμονα για την καταγωγή και το οικογενειακό τους δένδρο.

Τότε δόθηκε η εντολή να ξυπνήσει ο γιατρός του στρατοπέδου. Ήταν δώδεκα τα μεσάνυχτα, όμως ο αξιωματικός έκρινε ότι δεν έπρεπε να χάσει το θέαμα της ασυνήθιστης οικογένειας. Ο διαβόητος dr Μένγκελε είχε μανία με τα ασυνήθιστα άτομα που αποκαλούσε «φρικιά» και ο αξιωματικός ήξερε καλά αυτή του την εμμονή. Ο 34χρονος ιατρός, που έμεινε στην ιστορία για τα μακάβρια επιστημονικά πειράματα, τις δολοφονίες και τους ακρωτηριασμούς, έτρεξε αμέσως μόλις πληροφορήθηκε για την έλευση των νάνων. Μόλις τους είδε  ξεκίνησε τις ερωτήσεις. Όλες επίμονες, όλες προσβλητικές. Το αυστηρό και προσβλητικό ύφος του δεν λύγισε την οικογένεια, η οποία απαντούσε στις ερωτήσεις του «χορωδιακά».

Εκείνο το βράδυ ξεκίνησαν κιόλας οι θανατώσεις στους θαλάμους αερίων και γλίτωσαν μόνο 22 άνθρωποι. Οι 7 ήταν οι Όβιτζ. Όμως η συνέχεια της διαμονής τους στα στρατόπεδο του θανάτου, έκρυβε πόνο και εξευτελισμό. Ο Μένγκελε, βέβαια, φρόντισε να έχουν λίγο καλύτερη μεταχείριση από τους υπόλοιπους κρατούμενους, γιατί ήθελε να τους χρησιμοποιήσει στα πειράματά του. Για παράδειγμα, έτρωγαν το ίδιο φαγητό με όλους αλλά δεν τους ξύρισαν το κεφάλι. Επίσης, έκαναν την ανάγκη τους σε παιδικά γιο γιο από αλουμίνιο, που ανήκαν σε νήπια τα οποία είχαν βρει φρικτό θάνατο μέσα στους θαλάμους αερίων. Ο Μένγκελε είχε δώσει εντολή να ελέγχουν πάντα αν ήταν καθαρά, γιατί ήταν από τη φύση του υποχόνδριος.

Στο ιατρείο του οι εξετάσεις των κρατουμένων ήταν εξαντλητικές. Τους υπέβαλε σε εκατοντάδες ακτινογραφίες και από τις πολλές αιμοληψίες, τους είχε σχεδόν αφαιμάξει. Όλα όμως την ίδια μέρα. Η ποσότητα του αίματος που πήραν ήταν πολύ μεγάλη και σε συνδυασμό με την εξάντληση από την πείνα, οδηγούσε συχνά στη λιποθυμία. Μόλις συνέρχονταν, η διαδικασία συνεχιζόταν με τον ίδιο ρυθμό. Εκτός από το μαρτύριο της αφαίμαξης, τους έκαναν προληπτικό έλεγχο για σύφιλη. Ακολούθησε μια σειρά από βασανιστήρια με εναλλαγή παγωμένου και καυτού νερού στο πρόσωπο για να ελέγξουν τα αντανακλαστικά τους. Μερικούς τους τύφλωσε με χημικά, σε άλλους έβγαλε δόντια μαλλιά, μυελό των οστών και νύχια για επιπλέον εξετάσεις, σχετικές με κληρονομικές ασθένειες. Οι νάνοι από φόβο, δεν αρνούνταν ποτέ τη συνεργασία, ό,τι και να τους ζητούσε. Άλλωστε είχαν δει να εκτελούνται μπροστά τους δύο άλλοι δίδυμοι και να βράζουν τα κόκαλά τους για να εκτεθούν σε μουσείο. Επίσης τους βιντεοσκόπησε αλλά το φιλμ δε βρέθηκε. Λογικά το πήρε μαζί του όταν έφυγε από το στρατόπεδο.

Μια μέρα, ο Μένγκελε πλησίασε τα λιλιπούτεια αδέρφια, κρατώντας μια τσάντα γεμάτη με είδη μακιγιάζ. Τους ζήτησε να ετοιμαστούν και να παρουσιαστούν σε μια εκδήλωση, στην οποία θα παρευρίσκονταν σημαντικοί καλεσμένοι. Πιστεύοντας ότι θα τους εκτελέσει, η Πέρλα μαζί τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας ξεκίνησαν να ετοιμάζονται για την «τελευταία παράσταση».

Μεταφέρθηκαν σε ένα νεόδμητο κτήριο των SS και κλήθηκαν να παρουσιαστούν μπροστά σε υψηλόβαθμους αξιωματικούς. Το ακροατήριο έμεινε εμβρόντητο όταν τα μικροσκοπικά πλάσματα άρχισαν να περιφέρονται ανάμεσά τους. Ο Μένγκελε, παρουσίασε τα πρώτα αποτελέσματα των ερευνών του με τίτλο «Παραδείγματα της εργασίας στην Ανθρωπολογική και Κληρονομική Βιολογία». Σκοπός του ήταν να αποδείξει τον ισχυρισμό του για τον υποτιθέμενο εκφυλισμό της εβραϊκής φυλής.

Στο πλαίσιο της έρευνάς του είχε διαπράξει ακρωτηριασμούς, φρικτά πειράματα και εξαντλητικές εξετάσεις όπως στη νέα ανακάλυψη, τους νάνους Όβιτζ. Επειδή όμως δεν είχε άλλες χειροπιαστές αποδείξεις, αποφάσισε να ξεγυμνώσει τα 7 αδέρφια και να τα κάνει πειραματόζωα, μπροστά στα μάτια των «εκλεκτών» καλεσμένων του. Επιδείκνυε  τα κακοποιημένα από τους συνεχείς ελέγχους και πειραματισμούς, γεννητικά τους όργανα και τους εξευτέλιζε. Μερικοί χλεύαζαν, άλλοι επευφημούσαν και ορισμένοι πλησίασαν γεμάτοι περιέργεια για να ακουμπήσουν και περιεργαστούν τα «μικρά τερατάκια», όπως τους αποκαλούσαν.

Το τέλος των βασανιστηρίων τους, ήρθε τον Ιανουάριο του 1945, μαζί με την προέλαση του ρωσικού στρατού. Ο Μένγκελε, άρπαξε τα αρχεία των ερευνών του και εξαφανίστηκε. Οι νάνοι, έφτασαν στο σπίτι τους μετά από πεζοπορία που κράτησε 7 μήνες. Επέστρεψαν στην τέχνη τους και εγκαταστάθηκαν στο Ισραήλ το 1949. Το 1955 αποσύρθηκαν και αγόρασαν ένα θεατρικό χώρο. Τα αγόρια έκαναν παιδιά κανονικού ύψους και τα κορίτσια δεν μπόρεσαν να μείνουν έγκυες λόγω της μικρής τους λεκάνης. Η Πέρλα Όβιτζ που πέθανε το 2001, διηγήθηκε την ιστορία τους: «Ο δρ. Μένγκελε ήταν σαν σταρ του σινεμά. Κάθε γυναίκα θα μπορούσε να τον ερωτευτεί. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί το τέρας που έκρυβε μέσα του. Αν οι δικαστές με ρωτούσαν αν ήθελα να τιμωρηθεί, θα έλεγα να τον αφήσουν ελεύθερο. Η ζωή τιμωρεί χειρότερα». Ο Γιόζεφ Μένγκελε μπορεί να διέφυγε από την δικαιοσύνη, αλλά πέθανε από εγκεφαλικό στην προσπάθεια του να μην πνιγεί το 1979, γεγονός που η Πέρλα αναγνωρίζει ως θεία δίκη.

Πώς όμως έγινε γνωστή ανά τον κόσμο η μαρτυρία αυτών των επιζώντων του Ολοκαυτώματος; Το 1949 ένας θίασος που ονομαζόταν "Οι Επτά Νάνοι του Άουσβιτς" έκανε περιοδεία στις πόλεις του Ισραήλ δίνοντας παραστάσεις με χορό και τραγούδι», και έπεσε στην αντίληψη ενός ισραηλινού δημοσιογράφου που μέχρι τότε δεν είχε ιδέα για την ιστορία αυτής της οικογένειας. «Παραξενεύτηκα τότε. Πώς είναι δυνατόν, αναρωτήθηκα, να είμαι δημοσιογράφος, να ζω τότε μάλιστα στην ίδια πόλη (όπου ζούσαν κι εκείνοι) και να μην έχω ακούσει ποτέ γι' αυτούς;» έλεγε ο Γεχούντα Κορέν, καθισμένος δίπλα στη σύντροφο και συνεργάτη του Εϊλάτ Νεγκέβ, με την οποία συνέγραψαν ένα από τα συναρπαστικότερα αφηγήματα που (μπορούμε και μεις να διαβάσουμε με τον τίτλο: «Οι 7 Νάνοι του Άουσβιτς», εκδόσεις Πηγή. Οι δυο τους επισκέφθηκαν (για πρώτη φορά) την Ελλάδα και παρουσίασαν το βιβλίο τους σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Η συγγραφή όμως μιας τέτοιας ιστορίας πόνου και θανάτου δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος (κοντά μισό εκατομμύριο) που έφθασαν στο Ισραήλ το 1949, δεν ήθελαν ούτε να αφηγούνται ούτε να ακούνε τέτοιες ιστορίες για περίπου 30 χρόνια. Ένιωθαν, κατά κάποιον τρόπο, ένοχοι που δεν μπόρεσαν να σώσουν τους δικούς τους, ήταν μια περίπλοκη κατάσταση. Μοναδική επιζήσασα της οικογένειας Όβιτζ ήταν η Πέρλα, που πέθανε ειρηνικά τον Σεπτέμβριο του 2001.Οι συγγραφείς τη συνάντησαν όταν πια είχε φτάσει τα 75 και την επισκέπτονταν τακτικά με δώρα, με λουλούδια, με προϊόντα καλλωπισμού, με σοκολάτες. Έτσι σφυρηλατήθηκε μια φιλία ανάμεσά τους και άνθισε η εμπιστοσύνη που ανοίγει τις καρδιές. «Αν ήμουν ένα υγιές εβραιόπουλο, με ύψος ένα μέτρο και εβδομήντα εκατοστά, θα είχα εκτελεστεί με αέριο όπως εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι Εβραίοι στη χώρα μου. Γι? αυτό, αν ποτέ αναρωτιόμουν γιατί γεννήθηκα νάνος, η απάντησή μου θα ήταν ότι η αναπηρία μου, η δυσμορφία μου, ήταν ο τρόπος του Θεού να με κρατήσει ζωντανή», έλεγε η Πέρλα Όβιτς. Απέδιδε ακόμη τη σωτηρία τους στην προτροπή της μητέρας τους που όλοι τήρησαν: Να είναι πάντα ενωμένοι.

Στις συναντήσεις τους, οι συγγραφείς βρέθηκαν μπροστά σε μια ασύλληπτη τραγωδία που κατάφεραν να ανασυστήσουν χωρίς συναισθηματισμούς. Παρόλο που ένιωσαν συντετριμμένοι μπρος σε όσα άκουσαν, προσπάθησαν να διασταυρώσουν τα γεγονότα ώστε να μην υπάρχουν ανακολουθίες και αμφισβητήσεις. Γιατί η ιστορία αφορά αναμφίβολα και τη μνήμη: πώς θυμούνται οι άνθρωποι, τι ανασύρουν και τι ξεχνούν, πώς τα αφηγούνται όλα αυτά και τι όντως συνέβη.

Επισκεπτόμαστε σήμερα το Άουσβιτς και με φρίκη αντικρύζουμε τα κρεματόρια, τους θαλάμους αερίων, τα ιατρικά εργαλεία, τα ματωμένα σημάδια της ανθρώπινης παρουσίας. Εδώ η φρίκη είναι ζωντανή και τα λόγια είναι φτωχά, για να αποδώσουν τον πόνο, τις κραυγές, την επιθανάτια αγωνία των ανθρώπων. Δυστυχώς πολλές φορές η ιστορία δεν μας δίνει την παραμυθία, την παρηγοριά του παραμυθιού με το ωραίο τέλος, εκεί που το καλό νικά πάντα το κακό. Και μπορεί η οικογένεια των νάνων Όβιτζ να σώθηκε, πολλές άλλες όμως χάθηκαν. Κι αν δεν μπορεί να μας παραμυθήσει η Ιστορία, τουλάχιστον ας γίνει κτήμα ες αεί, ας μας προβληματίσει, ας μας κάνει να προσέξουμε ποιες είναι εκείνες οι συνθήκες και οι αντιλήψεις που γεννούν τον παραλογισμό και το θάνατο και να τις αποφύγουμε. Γιατί η ζωή όλων των ανθρώπων είναι αξία αναφαίρετη και η προάσπισή της πρωταρχικό μας χρέος.

«Αγωνία στο Άουσβιτς» Αμαλίας Ηλιάδη

Μετρούν στιγμές χαμένες στο χρόνο

Δάκρυα κυλούν απ? τα μεγάλα τους μάτια παγωμένα,

ανθρώπων που ξέρουν τι θα πει «τίποτα»

γιατί τα έχασαν όλα.

Λίγα λόγια από κλεισμένα στόματα

Υποσχέσεις κούφιες, φρούδες

πάνω στα πτώματα των πεινασμένων.

Κλεμμένες ελπίδες σε παιδιά που θέλουν το μέλλον τους πίσω.

Μετρούν τα πεσμένα κορμιά που δεν άντεξαν.

Το αίμα τους πότισε το χώμα.

Σκέφτονται το αύριο?

Θα υπάρξει, άραγε, γι? αυτούς; ?

Κανείς δεν ξέρει ν? απαντήσει.

Κανείς δεν μπορεί να νιώσει άνθρωπος.

Μεγάλα μάτια μ? άδειο βλέμμα γεμάτα παράκληση? βοήθεια?

Κόκκινες παπαρούνες σα σταγόνες αίμα.

Ο λάκκος που ανοίχτηκε μεγαλώνει?

Παιδιά θα θαφτούν εκεί μέσα.

Θα ρίξετε χώμα από πάνω για να κρύψετε το έγκλημα.

Σα να μη συνέβη ποτέ τίποτα.

Ίσως να φυτέψετε και μερικά κρινάκια?

Χαμένη αθωότητα πνιγμένη στη λάσπη?

73 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι γενιές των ανθρώπων, σαν τα φύλλα των δέντρων, διαδέχονται η μία την άλλη, και το ποτάμι της Ιστορίας εξακολουθεί να κυλά από τότε, πότε με καθάριο το νερό του και πότε με θολωμένο απ? την αντάρα τοπικών συγκρούσεων και πολέμων. Φαίνεται δυστυχώς πώς η ανθρωπότητα δεν πήρε το μάθημά της. Ξεστράτισε κι έχασε πια τον προσανατολισμό της. Αφέθηκε να την κυβερνήσουν πανάρχαια πάθη, ξεπερνώντας το μέτρο και διαπράττοντας ύβρη απέναντι στο Θεό και τον άνθρωπο. Καιρός να σκύψουμε ταπεινά το κεφάλι και να ζητήσουμε μια συγνώμη πάνω από τους χλοϊσμένους τάφους τους αλλοτινούς και τους τωρινούς, διατρανώνοντας την ακλόνητη πίστη μας στην ελευθερία και την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου, απ? όποια φυλή κι αν κατάγεται, όποιο Θεό κι αν πιστεύει.

Κι επειδή η φετινή χρονιά, το 2018, είναι αφιερωμένο στον ποιητή μας Τάσο Λειβαδίτη, καθώς συμπληρώθηκαν 30 χρόνια από το θάνατό του, ας τον τιμήσουμε, όπως τίμησε κι αυτός το ανθρώπινο γένος με το ποίημά του «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος»

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν? αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα
ματώσουν απ? τις φωνές
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες ? μα ούτε βήμα πίσω.
Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων
Κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζεις την αδικία.
Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.
Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια
αφίνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες
μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα
αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου
έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς
εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω απ' τις οβίδες.
Δεν έχεις καιρό
δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί ν? αφίσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη
ή το παιδί σου.
Δε θα διστάσεις.
Θ? απαρνηθείς τη λάμπα σου και το ψωμί σου
θ? απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι
για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.
Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις κι ούτε θα φοβηθείς.
Το ξέρω, είναι όμορφο ν? ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδι,
να κοιτάς έν? άστρο, να ονειρεύεσαι
είναι όμορφο σκυμένος πάνω απ? το κόκκινο στόμα της αγάπης σου
να την ακούς να σου λέει τα όνειρά της για το μέλλον.
Μα εσύ πρέπει να τ? αποχαιρετήσεις όλ? αυτά και να ξεκινήσεις
γιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου, για όλα τ? άστρα, για όλες τις λάμπες και για όλα τα όνειρα
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή και περισσότερα χρόνια
μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη,
τη μάνα σου και τον κόσμο.
Εσύ και μες απ? το τετραγωνικό μέτρο του κελλιού σου
θα συνεχίζεις τον δρόμο σου πάνω στη γη.
Κι? όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχτα
θα χτυπάς τον τοίχο του κελλιού σου με το δάχτυλο
απ? τ? άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία.
Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν? ασπρίζουν τα μαλλιά σου
δε θα γερνάς.
Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος
Αφού όλο και νέοι αγώνες θ? αρχίζουνε στον κόσμο
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.
Αποβραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό γράμμα στη μάνα σου
θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ? αρχικά του ονόματός σου και μια λέξη: Ειρήνη
σα να ?γραφες όλη την ιστορία της ζωής σου.
Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό
να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκια
σα να στεκόσουνα μπροστά σ? ολάκαιρο το μέλλον.
Να μπορείς, απάνω απ? την ομοβροντία που σε σκοτώνει
εσύ ν? ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Σημ.Τα σχετικά με την οικογένεια Όβιτζ αντλήθηκαν από τις διευθύνσεις:

http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=778062

http://www.tanea.gr/news/world/article/5011757/oi-nanoi-poy-eswse-o-diabolos/

http://www.mixanitouxronou.gr/i-7-nani-tou-aousvits-o-mengkele-tous-evgale-ta-dontia-tous-aferese-mielo-ton-oston-tous-tiflose-ke-tous-vasanise-me-ta-frikodi-piramata-tou-i-alli-axiomatiki-tous-chlevazan-ke-t