13 Οκτωβρίου - Ημέρα Μνήμης του Μακεδονικού Αγώνα

Μαίρη Πεντζίκη (1879-1958)

Τα χέρια

Τα χέρια σταυρωμένα καθόλου περίλυπα.

Με την ιδιαίτερη του θανάτου αγνότητα.

Τα χέρια της επιθυμίας, του φόβου, οδύνης κι απελπισίας

ακίνητα

κοντυλένια δάκτυλα χλωμά συμφιλιωμένα

τη μικρή υποβαστάζαν εικόνα ιερή

συντροφιά για το αλύγιστο σώμα,

συγκρατημένο στου θανάτου την περιωπή.

Κι ασάλευτη των δακτύλων ησυχία

διατηρούσε τη μεγαλοσύνη εκείνη

που διδάσκει η ζωή

και συμφιλιώνει ο θάνατος.

Αυτούς τους στίχους, τους γεμάτους τρυφερότητα, αφιέρωσε η ποιήτρια Ζωή Καρέλλη στη μητέρα της, όταν εκείνη έφυγε από τη ζωή το 1958, υμνώντας τα άξια και φιλάνθρωπα χέρια της. Γέννημα θρέμμα της Θεσσαλονίκης το 1879, η Μαίρη Πεντζίκη, κόρη της Ελένης Ιωαννίδη και του μουσικού Αδόλφου Ντιμπάουερ, υπήρξε μία από τις ξεχωριστές γυναικείες φυσιογνωμίες της πόλης που έδρασε πολυποίκιλα στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι.

Μαίρη Πεντζίκη

Απόφοιτη του Ανώτερου Παρθεναγωγείου, με αστική ανατροφή και καλλιέργεια, παντρεύτηκε τον φαρμακοποιό Γαβριήλ Πεντζίκη, του οποίου το θρυλικό φαρμακείο λειτούργησε ως χώρος πολιτισμού, αλλά και στήριξης του Μακεδονικού Αγώνα. Γιατί αυτή η αναμέτρηση των Ελλήνων με τους Βουλγάρους δεν έλαβε χώρα μόνο στο Βάλτο των Γιαννιτσών και στα άλλα πεδία των συγκρούσεων, αλλά και στα αστικά κέντρα απ? όπου εκπορεύονταν οι διπλωματικές ενέργειες και ενισχύονταν με κάθε τρόπο οι ελληνικοί πληθυσμοί της Μακεδονίας.

Με την προτροπή του συζύγου της η Μαίρη Πεντζίκη, στα 21 της μόλις χρόνια, εκλέχτηκε μέλος του Δ.Σ. της Φιλοπτώχου Αδελφότητος ?διατελώντας μάλιστα πρόεδρος από το 1904-1908, κατά την ένοπλη φάση του Αγώνα - και εργάστηκε ακάματα για την ενίσχυση και την προστασία των οικογενειών στα χωριά της Μακεδονίας. Σε συνεργασία μάλιστα με τον άντρα της διοχέτευε φάρμακα στα παλικάρια και δεν είναι λίγες οι φορές που μαζί με τις άλλες γυναίκες ανελάμβαναν τη νοσηλεία των τραυματισμένων ανδρών.

Η κόρη της, η ποιήτρια, δοκιμιογράφος, μεταφράστρια και θεατρική συγγραφέας Ζωή Καρέλλη κατέθεσε σε μια συνέντευξή της τα παρακάτω για τη μητέρα της:

Ήμουν πολύ μικρή στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνος και δεν διατηρώ προσωπικές αναμνήσεις από την τότε δράση της μητέρας μου. Άλλωστε όλα γίνονταν με απόλυτη μυστικότητα και διακριτικότητα κάτω από το πέπλο της φιλανθρωπίας, όπως το απαιτούσαν οι δύσκολοι καιροί. Από μεταγενέστερες όμως διηγήσεις ?όχι βέβαια της μητέρας της οποίας η σεμνότητα και το ήθος δεν της επέτρεπαν να μιλά για τα καλά της έργα-από διηγήσεις λοιπόν τρίτων γνωρίζω, ότι τόσον εκείνη, όσο και η γιαγιά μου Χρυσούλα Πεντζίκη βρίσκονταν σε στενή συνεργασία με τον θείο μου Τζώρτζη Πεντζίκη, που ήταν σημαίνον στέλεχος του Ελληνικού Κομιτάτου, ότι πολλές φορές νοσήλευσαν Μακεδονομάχους και διέθεσαν φάρμακα της αποθήκης του πατέρα για τους σκοπούς της Φιλοπτώχου.

Θυμάμαι όμως πολύ καλά, ότι μετά την απελευθέρωση του 12 η μητέρα υπηρέτησε στον Ερυθρό Σταυρό, ότι για πολλά χρόνια υπήρξε πρόεδρος του Πατριωτικού Ιδρύματος και ιδρυτικό μέλος του Ασύλου του Παιδιού και ότι εργάστηκε έντονα για τα κοινωφελή αυτά σωματεία.

Αυτά κατέθεσε η Ζωή Καρέλλη για τη μητέρα της, που υπήρξε μητέρα και άλλων τριών παιδιών, δυο κοριτσιών και ενός αγοριού, του μετέπειτα λογοτέχνη και ζωγράφου Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη και σφράγισε με το ήθος της την πορεία των παιδιών της.