Μάγοι και προφήτες  Φωτεινή Τσαλίκογλου

1. O προφητικός λόγος ξανακερδίζει το χαμένο του έδαφος. Ανταποκρίνεται στην ανάγκη που υπάρχει σήμερα να πιστέψεις σε κάτι που να υπερβαίνει τα σκοτάδια και τη μιζέρια της πραγματικότητας. Όταν δεν υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ, όταν χάνεται η ελπίδα μιας καλύτερης ζωής, όταν τόσο βίαια απομακρυνόμαστε από αυτό που κάποτε είχαμε κατά νου στο άκουσμα της λέξης «ζωή», τότε εύκολα ανοίγει ο δρόμος σε κάθε λογής προφήτες και μελλοντολόγους. Κερδίζουν λοιπόν αυτοί σε αξιοπιστία ενώ απονομιμοποιούνται και χάνουν την εγκυρότητά τους οι φορείς κάθε εργαλειακής ορθολογικής λογικής. Μόνο μελαγχολία και διάψευση μοιάζει να προσφέρουν οι τελευταίοι.

2. Στη χώρα μας, δεν είναι λίγοι οι πολιτικοί που  με κάθε μυστικότητα και διακριτικότητα επισκέπτονται τον αστρολόγο τους, ιδιαίτερα κατά τις προεκλογικές περιόδους. Οι δημοσκόποι δεν αρκούν. Άλλωστε όσοι εξ αυτών σέβονται το επάγγελμα και την ευφυΐα τους δεν διστάζουν να επισημαίνουν την αδυναμία κάθε ασφαλούς πρόβλεψης.

3.Μάγοι, ψυχοερευνητές, μέντιουμ θησαυρίζουν υποσχόμενοι μια προφητεία ύπαρξης. Οι κλήσεις στα τηλέφωνα 090 για αστρολογικές συμβουλές υπερβαίνουν ορισμένες ημέρες τις 200.000 ημερησίως! Στα τηλε-πρωινάδικα από τα χείλη του αστρολόγου κρέμονται όχι μόνο μπαϊλντισμένες νοικοκυρές αλλά και απελπισμένοι άνεργοι και κατάκοποι γέροντες και αγχωμένοι έφηβοι και παραζαλισμένοι μεσόκοποι. Η επίκληση στο μαγικό έχει μια παράδοξη «δημοκρατικότητα». Δεν κοιτάζει ηλικίες, κοινωνικές τάξεις και μορφωτικό επίπεδο.

4. Το μέλλον, ακόμη και ως δυσοίωνο, προσφέρει ανακούφιση και παρηγορία όταν εξιχνιάζεται. Οταν όλα γύρω είναι αβέβαια και το μέλλον σκοτεινό, η προφητεία παρέχει την ψευδαίσθηση του ελέγχου. Καθησυχάζεις. Δεν ατενίζεις πλέον έντρομος το άγνωστο μέλλον. Οι μάγοι καλύπτουν το κενό που δημιουργείται από την αποδυνάμωση της πίστης στις μεγάλες θρησκείες, αλλά και στις επιστημονικές και πολιτικές ιδεολογίες οι οποίες με τη σειρά τους θρυμματίζονται ως προς τις βεβαιότητές τους. Ο Ιγνάσιο Ραμονέ αναφέρει την ιστορία ενός χρεοκοπημένου μικροεπενδυτή που κρεμάστηκε σε ένα δημόσιο πάρκο στη Μαδρίτη, καταγγέλλοντας τον κανιβαλισμό του συστήματος. Στο γράμμα που άφησε έλεγε πως έδωσε μια ύστατη ελπίδα στον Θεό: «Είχα κάτι σαν όραμα, ότι ο Θεός υπάρχει και ότι ίσως η μοίρα μου δεν ήταν η αυτοκτονία». Αγόρασε λοιπόν με όσα χρήματα τού είχαν απομείνει λαχεία και Λόττο. «Για να δω αν ο Θεός θα παρενέβαινε και θα με βοηθούσε να ζήσω». Αλλά ο ουρανός παρέμεινε απελπιστικά σιωπηλός, η τύχη δεν του χαμογέλασε και ο άνθρωπος στο τέλος κρεμάστηκε.

5. Μια παρόμοια ιστορία άραγε να είχε κατά νου ο Μαλρώ όταν πριν από χρόνια διετείνετο ότι «ο άνθρωπος του 21ου αιώνα θα είναι θρησκευόμενος ή δεν θα υπάρξει»;
6. Πώς να μην αυξάνονται σήμερα οι προφήτες-μάγοι; Να ζήσεις θέλεις. Έστω και εξαπατώμενος από τους εμπόρους της ελπίδας.

  Διασκευή                                                                                                   415 λέξεις

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=364087

Η συντάκτρια, κυρία Φωτεινή Τσαλίκογλου είναι συγγραφέας, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Ο Ισπανός Ιγνάσιο Ραμονέ (1943 -) υπήρξε διευθυντής της Le Monde Diplomatique, διδάσκει θεωρία της επικοινωνίας στο πανεπιστήμιο του Παρισιού και έχει να παρουσιάσει αξιόλογο συγγραφικό έργο.

Ο Αντρέ Μαλρώ (1901-1976) ήταν Γάλλος συγγραφέας και πολιτικός που πήρε μέρος στον Ισπανικό Εμφύλιο στο πλευρό των δημοκρατικών και  στην γαλλική Αντίσταση κατά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σκηνή από την ταινία «Η καφετζού» με την Γεωργία Βασιλειάδου

Ασκήσεις

1. Να γράψετε την περίληψη του άρθρου σε 90-110 λέξεις. 25 μον.

2. Να διακρίνετε την αλήθεια ή μη των παρακάτω προτάσεων σύμφωνα με το κείμενο, σημειώνοντας δίπλα στο Σ ή Λ και την παράγραφο στην οποία βασιστήκατε. (5+5) 10 μον.

α. Όταν η ελπίδα είναι ζωντανή στη ζωή των ανθρώπων βρίσκει πρόσφορο έδαφος ο προφητικός λόγος.

β. Σε καιρούς κυριαρχίας του προφητικού λόγου παραγκωνίζεται και χάνει την ισχύ της η ορθολογική σκέψη.

γ. Η προσφυγή στους κάθε λογής μελλοντολόγους είναι ίδιον των αγραμμάτων ανθρώπων.

δ. Οι μελλοντολόγοι εκμεταλλεύονται και καλύπτουν το μεταφυσικό κενό και τη χρεωκοπία των ιδεολογιών στις ανθρώπινες κοινωνίες.

ε. Η λαχτάρα για ζωή είναι τόσο δυνατή που επιτρέπει κάποιους επιτήδειους να την εκμεταλλεύονται προς όφελός τους.

3. Να συγκρίνετε τον επιστημονικό  με τον  αντιεπιστημονικό λόγο, όπως αυτός (ο δεύτερος) διαφαίνεται  στον προφητικό λόγο της εποχής μας (αστρολόγοι, μέντιουμ, καφεμάντεις κ.α.), εξετάζοντας: την πρόθεση των φορέων τους, τον τρόπο πειθούς στον  οποίο κατά κόρον καταφεύγουν και το ρηματικό χρόνο και τα πρόσωπα που χρησιμοποιούν, αιτιολογώντας την επιλογή των τελευταίων.   10 μον.

4. Να αναγνωρίσετε το είδος της συλλογιστικής πορείας και  τον τρόπο ανάπτυξης  της 3^ης παραγράφου τεκμηριώνοντας την απάντησή σας. 5 μον.

5. Να δώσετε τις αντώνυμες των υπογραμμισμένων λέξεων. 5 μον.

6. Να αναφερθείτε στη λειτουργία των σημείων στίξης στην 3^η παράγραφο του κειμένου: Οι κλήσεις...ημερησίως!., τηλε-πρωινάδικα, «δημοκρατικότητα» και να χαρακτηρίσετε τους δείκτες συνοχής ανάλογα με τη σχέση που δηλώνουν: Άλλωστε 2^η παρ. Αλλά 4^η παρ. 5 μον.

Παραγωγή Λόγου

Με αφορμή το άρθρο της κ. Τσαλίκογλου αναλαμβάνετε να γράψετε ένα άρθρο 500-600 λέξεων στο περιοδικό του σχολείου σας, εξετάζοντας α) τους λόγους που καταφεύγουν οι άνθρωποι στους κάθε λογής μελλοντολόγους και β) στις συνέπειες αυτής της ενέργειας στη ζωή και στις σχέσεις τους, αλλά και στην κοινωνία.