«Αντιγόνη» Σοφοκλέους Πρόλογος στ. 39-57 (2 διδακτικές ώρες)

ΙΣ. Τί δ?, ? ταλα?φρον, ε? τάδ? ?ν τούτοις, ?γ?       39

λύουσ? ?ν ε?θ? ?πτουσα προσθείμην πλέον; 

ΑΝ. Ε? ξυμπονήσεις κα? ξυνεργάσ? σκόπει.

ΙΣ. Πο?όν τι κινδύνευμα; πο? γνώμης ποτ? ε?;

ΑΝ. Ε? τ?ν νεκρ?ν ξ?ν τ?δε κουφιε?ς χερί.

ΙΣ. ? γ?ρ νοε?ς θάπτειν σφ?, ?πόρρητον πόλει;

ΑΝ. Τ?ν γο?ν ?μ?ν κα? τ?ν σόν, ?ν σ? μ? θέλ?ς,     45
?δελφόν· ο? γ?ρ δ? προδο?σ? ?λώσομαι

ΙΣ. ? σχετλία, Κρέοντος ?ντειρηκότος;

ΑΝ. ?λλ? ο?δ?ν α?τ? τ?ν ?μ?ν μ? ε?ργειν μέτα.

ΙΣ. Ο?μοι· φρόνησον, ? κασιγνήτη, πατ?ρ

?ς ν?ν ?πεχθ?ς δυσκλεής τ? ?πώλετο,                    50
πρ?ς α?τοφώρων ?μπλακημάτων διπλ?ς
?ψεις ?ράξας α?τ?ς α?τουργ? χερί· 
?πειτα μήτηρ κα? γυνή, διπλο?ν ?πος, 
πλεκτα?σιν ?ρτάναισι λωβ?ται βίον· 

τρίτον δ? ?δελφ? δύο μίαν καθ? ?μέραν                 55
α?τοκτονο?ντε τ? ταλαιπώρω μόρον
κοιν?ν κατειργάσαντ? ?παλλήλοιν χερο?ν.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-B121/628/4051,18297/

Τύφλωση του Οιδίποδα και θάνατος της Ιοκάστης Παράσταση σε δυτικό χειρόγραφο

Λεξιλογικές παρατηρήσεις

?,? ταλαίφρων, τό ταλα?φρον:τριγενές και δικατάληκτο, σύνθετο επίθετο της γ΄κλ. τάλας+φρήν

προσθείμην ?ν: Δυνητ. Ευκτ. Αορ.β΄του ρ. προστίθεμαι, προσετιθέμην, προσθήσομαι και προστεθήσομαι, προσεθέμην και προσετέθην, προστέθειμαι, προσετεθείμην

?πτουσα: μτχ.Ενεστ.του ρ.?πτω,?πτον,?ψω,?ψα

πο?: ερωτηματικό τοπικό επίρρημα

κουφιε?ς: β΄εν.Μέλλοντα Οριστικής του ρ. κουφίζω=ελαφρύνω, ανακουφίζω

σφ?(ε):αιτ. ε. της προσ. αντων. γ΄προσ.

?λώσομαι: α΄προσ. ενικού Οριστ.Μέλλοντα του ?λίσκομαι (Παθητικό του α?ρέω ??),?λισκόμην,?λώσομαι, ?άλων/?λων, ?άλωκα/?λωκα, ?λώκειν

?ντειρηκότος:μτχ.Πρκ., αρσεν.γέν.Γεν.ενικού του ρ.?ντιλέγω Να συμπληρώσετε τους αρχικούς χρόνους.

ε?ργειν:απαρ.Ενεστ. του ρ. ε?ργω(=εμποδίζω),ε?ργον, ε?ρξω, ε?ρξα

?πώλετο:γ΄εν., Αορ.β΄ Οριστικής του ρ.?πόλλυμαι, ?πωλλύμην, ?πολο?μαι, αόρ. β΄ ?πωλόμην, ?πόλωλα, ?πολώλειν ή ?πωλώλειν, παθ. μέλλ. ?πολεσθήσομαι, παθ. αόρ. ?πωλέσθην

α?τόφωρος=α?τός+φωράω(=ανακαλύπτω), ? φώρ = ο κλέφτης

διπλ?ς: αιτ. πληθ.,θηλ.γένους του πολλαπλασιαστικού αριθμητικού ? διπλο?ς, ? διπλ?, το διπλο?ν

Διαμάχη Ετεοκλή Πολυνείκη Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο

Ανάγλυφο από αλαβάστρινη ετρουσκική τεφροδόχο

Φύλλο εργασίας στ. 39-57

1. Να συμπληρώσετε τα κενά στη μετάφραση:

ΙΣ. Μα αν ??????????, ώ ταλαίπωρη,
     τί παραπάνω ?????????????
       ό,τι ????????.;
ΑΝ. Σκέψου μαζί μου αν ?????. και ?????...
ΙΣ. Για ποια ????????. λες; Τι έχεις ???? σου;

ΑΝ. Αν το χέρι ???????.. βοηθήσεις
το νεκρό να ?????????..

ΙΣ. Στ? αλήθεια  ????????. αυτόν, που η πόλη   ??????
ΑΝ. Ναι, τον αδερφό μου ???????, αν εσύ δε θέλεις·
γιατί δεν θα  ??????..  πως τον πρόδωσα εγώ.

ΙΣ. ??????, παρόλο που το ?χει  ?????.. ο Κρέοντας;
ΑΝ. Κανένα ????????. να με χωρίσει απ? τους δικούς μου.

ΙΣ?????.?  σκέψου, αδερφή μου, πόσο μισητός
και γεμάτος ????? μάς χάθηκε ο πατέρας μας,

 αφού απ?τα     ??????.που ο ίδιος έφερε  στο φως,

ξερίζωσε μονάχος με το ίδιο του το χέρι ????...
Έπειτα εκείνη, που ????????.    όνομα

 μάνας και γυναίκας του, με ?????.

??????? ντροπιασμένη·
τέλος οι δυο αδερφοί μας ????..
σκοτώθηκαν ??????. μεταξύ τους
δίνοντας θάνατο κοινό με χέρια
?????? ο ένας στον άλλο.

2. Η Ισμήνη απευθύνεται στην Αντιγόνη με μία παροιμιώδη φράση. Να την εντοπίσετε και αφού αποδώσετε το νόημά της, να αναζητήσετε εκφράσεις του νεοελληνικού λόγου που φανερώνουν το ίδιο πράγμα.

3. Ποιες ρηματικές διατυπώσεις δηλώνουν το αίτημα της Αντιγόνης προς την αδελφή της; Ποια είναι η σημασία τους;

4. Κυκλώστε  τη σωστή απάντηση

Ο χαρακτηρισμός της πράξης της ταφής ως κινδύνευμα από την Ισμήνη μαρτυρεί:

α. την αδιαφορία της

β. τον ωμό ρεαλισμό της

γ. τη διστακτικότητα και την αδυναμία της

5. Ποια μορφή παίρνει ο διάλογος ανάμεσα στις αδελφές και τι φανερώνει αυτός;

6. Ποιος στίχος θεωρείτε πως προωθεί την εξέλιξη του μύθου στην ενότητά μας και γιατί; Ποια κίνηση, ποιο εξωγλωσσικό στοιχείο  συνοδεύει τη φράση της Αντιγόνης σ?αυτόν το στίχο;

7. Επιλέξτε το σωστό: Οι προτάσεις της  Ισμήνης μέχρι το στ. 47 έχουν:

α. προτρεπτική μορφή β. ερωτηματική, γ. καταφατική (προτάσεις κρίσης). Τι μαρτυρούν για την ψυχική κατάσταση  και το ήθος της ηρωίδας;

8. Να συγκεντρώσετε  τις κλητικές προσφωνήσεις με τις οποίες η Ισμήνη απευθύνεται στην αδελφή της, να δώσετε τη σημασία τους και να εξηγήσετε πώς αυτές οι λεκτικές επιλογές της  μαρτυρούν τα αισθήματά της απέναντι στην αδελφή της, αλλά και το χαρακτήρα της.

9. Ποια  συναισθήματα γεννά στην ψυχή των θεατών η στιχομυθία των δύο κοριτσιών και τι  προοικονομεί;

10. Ο λόγος της Ισμήνης είναι λόγος πειθούς. Στοχεύει δηλαδή σε μια αλλαγή διανοητική, κατόπιν συναισθηματική, και τελικά, αλλαγή συμπεριφοράς της Αντιγόνης. Με τι είδους επιχειρήματα προσπαθεί η Ισμήνη να μεταστρέψει την απόφαση της αδελφής της;

11. Με ποιo και τί είδους επιχείρημα απορρίπτει η Αντιγόνη τις ενστάσεις της Ισμήνης;

12. Σε ποιο σημείο νομίζετε πως ο λόγος της Αντιγόνης γίνεται ιδιαίτερα ελεγκτικός για την αδελφή της;

13. Πού αποσκοπεί η Ισμήνη  με την απαρίθμηση των δεινών της οικογένειάς της; Ποια σχήματα λόγου κάνουν πιο τραγική αυτήν τη διήγηση;

14. Η παράθεση των οικογενειακών συμφορών γίνεται μόνο με βάση τη χρονική ακολουθία των γεγονότων ή διαφαίνεται και κάτι άλλο;

15. Σας δίνονται ανάκατοι κάποιοι χαρακτηρισμοί. Να τους κατατάξετε σε δύο στήλες αποδίδοντας τους σε όποια από τις δύο  ηρωίδες ταιριάζουν: θαρραλέα, μαχητική, ταραγμένη, αποφασιστική, διστακτική, αμήχανη, φιλότιμη, τολμηρή, φιλάδελφη, γενναία, φοβισμένη, περήφανη, αναποφάσιστη, αντιηρωική, δυναμική.

16. Αφού διαβάσετε από την εισαγωγή του σχολικού μας βιβλίου τα σχετικά με την έννοια του τραγικού στην τραγωδία, να εξηγήσετε γιατί το ζεύγος Λάιος ?Ιοκάστη και τα αδέλφια Ετεοκλής-Πολυνείκης είναι τραγικά πρόσωπα.

17. σκόπει, θέλ?ς: Να αναγνωρίσετε γραμματικά και να αντικαταστήσετε εγκλιτικά τους τύπους.

18. Κινδύνευμα, μήτηρ, ?μέραν: Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους τύπους και να δώσετε τις πλάγιες πτώσεις τους και στους δύο αριθμούς.

19. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις προτάσεις στο στ. 41 και τον υποθετικό λόγο στον στ. 45.

20. ?ντειρηκότος, ?ράξας: Να αναγνωρίσετε το είδος των μετοχών.

21. Να εντοπίσετε τους χρονικούς δείκτες συνοχής στην αφήγηση των οικογενειακών συμφορών από την Ισμήνη.

22. Να βρείτε με ποιες λέξεις της ενότητας συνδέονται ετυμολογικά οι λέξεις που σας δίνονται ( λωβοκομείο, ταλανίζω, κούφιος, γνωμικό, εφαπτομένη) και να τις τοποθετήσετε στο κατάλληλο γλωσσικό περιβάλλον:

α. Συχνά επικαλούμαστε στο λόγο μας ?????.., που με την πυκνότητα των  καθολικά αποδεκτών νοημάτων τους και την ευστοχία τους, ενισχύουν την επιχειρηματολογία μας.

β. Τον 14^ο αι. οι Γενουάτες κατακτητές ίδρυσαν στο νησί της Χίου ?????????, για να εμποδίσουν την εξάπλωση της λέπρας, του οποίου  η ιστορία διασώζεται μέσα από τα εκθέματα του Ιστορικού Ιατρικού Μουσείου Χίου.

http://www.iatrikomouseio.com/el/

γ.  Κωνσταντίνος Καβάφης «Αλεξανδρινοί Βασιλείς»

Μαζεύθηκαν οι Αλεξανδρινοί
να δουν της Κλεοπάτρας τα παιδιά,

????????????..

κ? ενθουσιάζονταν, κ? επευφημούσαν
ελληνικά, κ? αιγυπτιακά, και ποιοί εβραίικα,
γοητευμένοι με τ? ωραίο θέαμα ?
μ? όλο που βέβαια ήξευραν τί άξιζαν αυτά,
τί ????.. λόγια ήσανε αυτές η βασιλείες.

δ.  Σε ένα ορθογώνιο τρίγωνο ορίζεται ως ??????..  της γωνίας θ του τριγώνου το πηλίκο της απέναντι κάθετης πλευράς διά την προσκείμενη κάθετη πλευρά.

ε.  Είναι ευχή όλων μας  να παρέλθει το κοινωνικό και οικονομικό αδιέξοδο που ???????.. την ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια.

23. Να δώσετε  με τη βοήθεια του λεξικού σας τη σημασία των λέξεων ολετήρας, πανώλη, πανωλεθρία, απώλεια, όλεθρος και  της φράσης εξώλης και προώλης και να βρείτε με ποια λέξη των στίχων μας συνδέονται ετυμολογικά.

Αναζητήστε επίσης την ομηρική λέξη "Ανεμώλια", που αποτελεί τίτλο μυθιστορήματος του συγγραφέα Ισίδωρου Ζουργού.