Ένα κριτήριο για τα σημεία στίξης

Όπως  στον προφορικό μας λόγο χρωματίζουμε τη φωνή μας  επιστρατεύοντας και τη γλώσσα του σώματος, για να εκφράσουμε κάθε μας σκέψη και  συναίσθημα,  έτσι και στο γραπτό μας λόγο εκφράζουμε  τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας με τα σημεία στίξης. Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε πολύ προσεκτικοί στη χρήση τους, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να μεταδώσουμε λάθος μήνυμα και να δημιουργήσουμε λανθασμένες εντυπώσεις.

     Τα σημεία στίξης τα διακρίνουμε σε δύο κατηγορίες: σε παυστικά και σε σχολιαστικά. Παυστικά είναι αυτά που οριοθετούν λέξεις, φράσεις, προτάσεις ή περιόδους, ενώ σχολιαστικά είναι αυτά που λειτουργούν ως σχόλιο, που σχολιάζουν δηλαδή λέξεις, φράσεις, προτάσεις ή περιόδους. Κάποια, βέβαια, λειτουργούν και ως παυστικά  και ως σχολιαστικά.

      Προσπαθήστε τώρα να εντοπίσετε με ακρίβεια  τη λειτουργία τους στα παραδείγματα που σας δίνονται.

1. Να αναφερθείτε στη λειτουργία της τελείας στα παραδείγματα:

Η κάθε γλώσσα να μιλεί την καλοσύνη της ημέρας
Ήμερα να χτυπάει στις φλέβες ο παλμός της γης.

                                                                  Οδ. Ελύτης Από τον Ήλιο τον Πρώτο

Ο πόλεμος είναι σαν μια θύελλα, όπου κυριαρχούν ανεξέλεγκτες οι δυνάμεις της αποσύνθεσης και της ανασφάλειας, ο τρόμος, η εξαγρίωση και η αδυναμία για ανθρώπινη συνεννόηση. Μέσα σε λίγες στιγμές μπορεί να καταστραφεί ό,τι ο άνθρωπος δημιουργεί με κόπο μακροχρόνιο. Η ποδοπάτηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η οδύνη αθώων, ο ψυχικός και σωματικός βιασμός, η απώλεια αγαπημένων, το ξερίζωμα και η προσφυγιά αποτελούν τις καθημερινές ειδήσεις που έρχονται από τις εστίες πολέμου στον πλανήτη μας. Όλα αυτά κάνουν επιτακτικό το αίτημα της ειρήνης, η οποία συνιστά όρο της ανθρώπινης δημιουργικότητας και αξιοπρέπειας.

   Το όραμα της ειρήνης και η πραγματικότητα  Θέματα Χριστιανικής Ηθικής Γ΄Λυκείου,σ.66

2. Να διακρίνετε τη λειτουργία της άνω τελείας στα παραδείγματα:

Μια πολιτική γελοιογραφία μπορεί να είναι γουστόζικη ή κακόγουστη· έξυπνη ή άνευρη, από αυτές που βγαίνουν με το ζόρι, σε μέρα άγονη· καρικατούρα που περιγράφει τα πράγματα δίχως χιούμορ ή διεισδυτική ακτινογράφηση προσώπων και αντιλήψεων· ευθύβολη ή άστοχη· ζουμερή επειδή έχει κριτική οξύτητα ή άνοστη επειδή δεν προέκυψε από έμπνευση αλλά από εργασιακή υποχρέωση ή μηχανιστική συμπόρευση με κάποια «γραμμή». Δεν είναι κάθε μέρα καλός ο τοκετός, όσο κι αν στύβεις το κεφάλι σου. Υπάρχει άλλωστε, όπως παντού, κλιμάκωση ικανότητας: δεν έχουν όλοι οι σκιτσογράφοι την ίδια φαντασία ή παιδεία, την ίδια πολιτική οξυδέρκεια και σχεδιαστική ευχέρεια.

                    Παντελή Μπουκάλα Του Σκίτσου η μάνα Καθημερινή 17-09-2014

Για πολλούς και ποικίλους λόγους η ζωντανή γλώσσα του Έθνους παραμερίστηκε στο γραπτό λόγο κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους?  κορυφαίοι όμως λόγιοι, πνεύματα φωτισμένα, και πριν και μετά την Εθνική Παλιγγενεσία, διακήρυξαν την αυθεντικότητα  και την εκφραστική της δύναμη και την καλλιέργησαν ( στον έντεχνο λόγο, στην επιστήμη, στη λατρεία και στην πολιτική, στον τύπο κ.λ.π.) έτσι ώστε σήμερα είναι σε θέση να εκφράσει με ακρίβεια τα πιο δύσκολα  και πιο λεπτά νοήματα σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.

                             Ε.Παπανούτσου Από τη διακήρυξη για τη σωστή χρήση της δημοτικής

Υπάρχουν πολλοί επιθετικοί προσδιορισμοί για τον άνθρωπο· αλλά ο πλέον καίριος είναι ότι ο άνθρωπος είναι θνητός. Και τούτο δεν σημαίνει απλώς πως ο άνθρωπος πεθαίνει, αλλά ότι ο άνθρωπος ζει γνωρίζοντας πως θα πεθάνει. Το ζώο ζει μη γνωρίζοντας πως θα πεθάνει. Η διαφορά είναι μεταξύ πνεύματος  και φύσεως. 

 Χρήστου Μαλεβίτση Τα μήλα των εσπερίδων, εκδ.Imago

Για να δημιουργήσομε τη λογοτεχνία μας και για να εξακολουθήσομε  να τη δημιουργούμε, για να  φτιάξομε πολιτισμό, χρειάζεται να κρατάμε στα χέρια μας μια γλώσσα που αλλάζει αδιάκοπα. Η γλώσσα είναι όπως τα νερά? νερό τρεχούμενο μην το φοβάσαι? από στεκάμενα νερά μην πιεις.                           

                                                     Ζήσιμος   Λορεντζάτος, Στου τιμονιού τ? αυλάκι,σ.23

3. Να δικαιολογήσετε τη χρήση του κόμματος στα αποσπάσματα:

Ταξιδέψαμε ακόμη καμιάν ώρα. Προχωρούσαμε τώρα μέσα στα πιο αλλόκοτα σχήματα που μπορεί να χωρέσει ο νους του ανθρώπου. Κάθε είδος αιχμής: το δόντι, το καρφί, η σφήνα, η λίμα, το πριόνι, το μαχαίρι, σε υπερφυσικά μεγέθη τσακισμένα, σπασμένα, ανάκατα, μας περιστοίχιζαν, πετρωμένα ? ένα ανεκδιήγητο εδαφικό κουρέλιασμα, φτιαγμένο με μονόπετρα κάθε λογής, κάποτε καπελωμένα μ? ένα σκουφί από βράχο, με χρώματα που άλλαζαν, καθώς περνούσαμε από ρεματιά σε ρεματιά, άλλοτε άσπρα, άλλοτε τριανταφυλλιά ή αλαφριά πράσινα.

Τρεις μέρες στα μοναστήρια της Καππαδοκίας Γιώργου Σεφέρη Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών σ.17

Νεραϊδοκαμινάδες στην Καππαδοκία

Υπαινιγμός έβδομος, η σχέση με τον κοινωνικό περίγυρο      

Είναι αλήθεια ότι ένα πανεπιστήμιο δεν πρέπει να οχυρώνεται στα τείχη του, που είναι καμιά φορά και τείχη αλαζονείας. Αντίθετα, οφείλει να δοκιμάζει τρόπους επαφής και σχέσεων με τον ευρύτερο κοινωνικό του χώρο. Στο άνοιγμά του όμως αυτό προς την κοινωνία, όπως αποκαλείται, είναι ανάγκη να τηρούνται αυστηρά τα σταθερά κριτήρια  ποιότητας και δεοντολογίας που είναι τα χαρακτηριστικά της ακαδημαϊκής ζωής. Αλλιώς επιτείνεται η σύγχυση αξιών, που αποτελεί το μέγιστο ίσως νεοελληνικό μας πρόβλημα.

 Γιώργου Γραμματικάκη  «;Ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής» 

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ,σ.272

4. Να εξετάσετε  τη λειτουργία της άνω και κάτω (διπλής) τελείας στα παραδείγματα:

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος είναι γνωστός με το όνομα Ελ Γκρέκο.

Στην πραγματικότητα μόνο αυτό το όνομα θα μπορούσε να χωρέσει και τις τρεις πατρίδες του: την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία. Το άρθρο «Ελ» ήταν ισπανικό, το επίθετο «Γκρέκο» ιταλικό και το νόημα ? Ο Έλληνας ? ελληνικό.

π. Γαιόραμα τ. 35^ο ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ?Φεβρ. 2000 σ.46

Δομήνικος Θεοτόκουλος ο μεγάλος Έλληνας ζωγράφος Άρη Τερζόπουλου

Η Συναυλία των Αγγέλων Ελ Γκρέκο

Πού θα ταφούν οι νεκροί: μέσα στο πλέγμα των κατοικιών, μακριά, σαν ιεροί και μιαροί ταυτόχρονα, ή κάτω από το χωματένιο πάτωμα του σπιτιού, όπως συνέβαινε σε ορισμένους λαούς; Πόσα και ποιας ποιότητας κτερίσματα θα τους συνοδεύσουν; Και ποιος ο χαρακτήρας του επιτάφιου σήματος: περίβλεπτο μνημείο ή ταπεινή επιτύμβια πλάκα; Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά έκρινε την εκάστοτε πολιτισμική και πολιτική ηλικία κάθε πληθυσμού που γινόταν φατρία, φυλή, ύστερα έθνος.

                                            Μεταξύ Δήλου και Αμφιπόλεως Παντελή Μπουκάλα

Στα τοπία της γαλήνης και θαυμαστής ομορφιάς, που τόσο είχες αγαπήσει:

Εκεί του κόσμου η καρδιά, εκεί του νου η αυθόρμητη ηρεμία: μοναχικότητα της φύσης και της νόησης, βαθιά επικοινωνία: άνθρωποι, βράχοι, δάση, ουρανός, πέλαγος. Ήσουν εσύ η δρυς, ήσουν ο βράχος, ήσουν το πέλαγος κι ο ουρανός και το ερημικό εκκλησάκι το αλειτούργητο, με τα? αρωματικά στην περιγυριά του αγριολούλουδα: όλα ήσουν εσύ μαζί με τους ανθρώπους, που θα μπορούσε να ζουν ευτυχείς σε τέτοιο τόπο με ποίηση ζωής, όχι μονάχα ποίηση λογοτεχνίας.

                                        Ο Παπαδιαμάντης και το νησί του Ζήση Οικονόμου, εκδ. Κέδρος

5. Να δικαιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στα παραδείγματα:

«Κοιτάξτε τα χείλη μου, λέει ο Ελύτης, από αυτά εξαρτάται ο κόσμος». Και ο Σεφέρης: «Στερνός σκοπός του ποιητή, λέει, δεν είναι να περιγράφει τον κόσμο, αλλά να τον δημιουργεί ονομάζοντάς τον». Και ο Emil Benveniste: «Κάθε φορά που ο λόγος ξετυλίγει ένα γεγονός, κάθε φορά ο κόσμος ξαναρχίζει. Καμιά δύναμη δε θα φτάσει ποτέ αυτή του λόγου, που δημιουργεί τόσα πολλά με τόσο λίγο». Ύψιστη στιγμή αυτής της δημιουργίας είναι εξάπαντος ο ποιητικός λόγος.

                                                         Το χάσμα γέμισε άνθη Χρίστου Τσολάκη

H Aρχαία Eλλάδα και τα ερείπια των μνημείων της μέσα στις πόλεις μας είναι τόσο «δικά μας» των Nεοελλήνων όσο και του οποιουδήποτε απαίδευτου τουρίστα που τα φωτογραφίζει σήμερα σαν «ενθύμιο». Δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τον τρόπο της ζωής μας και με το «νόημα» που της δίνουμε, επομένως καμία σχέση με καταγωγή και συνέχεια δική μας των σημερινών ελληνεπώνυμων.

                                          Καταγωγ?  και συνέχεια Χρήστου Γιανναρά

Μύθος και παραμύθι, πραγματεύονται τα «όρια», όμως με διαφορετικό τρόπο. Οι ήρωες του μύθου υπερβαίνουν τα ανθρώπινα όρια και τιμωρούνται γι? αυτό, έτσι ο μύθος έχει συνήθως κακό τέλος. Το παραμύθι παίζει με τα όρια ανάμεσα στο θεμιτό και στο αθέμιτο, πάνω απ?όλα μιλάει για τη μετάβαση από τον κόσμο της φύσης στον κόσμο του πολιτισμού, από τον κόσμο του παιδιού στον κόσμο της ενηλικίωσης. Γι? αυτό ο ήρωας του παραμυθιού πρέπει να ξεπεράσει τα «όρια» και η μετάβαση αυτή έχει πάντα καλό τέλος.

                        Σοφία Πολίτου ?Βερβέρη Ποιο το ψέμα ποια η αλήθεια μέσα από τα παραμύθια

«Κάνε καλό κι ας κείτεται

  σα να ?σπειρες σιτάρι,

  οπού το ρίχνεις μες στη γη

  κι ύστερα βρίσκεις χάρη».

                                 Νεοελληνική παροιμία

6. Να δικαιολογήσετε τη χρήση του θαυμαστικού στα παραδείγματα:

????????????

φτενό στα πόδια σου το χώμα

για να μην έχεις που ν? απλώσεις ρίζα

και να τραβάς του βάθους ολοένα

και πλατύς επάνου ο ουρανός

για να διαβάζεις μόνος σου την απεραντοσύνη

                                        ΑΥΤΟΣ

                                        Ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!

??????????????..

Ήμουν στον έκτο μήνα των ερώτων

και στα σπλάχνα μου σάλευε σπόρος ακριβός

                                        ΑΥΤΟΣ

                                        Ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!

Η Γένεσις  Άξιον Εστί  Οδ.Ελύτη

Στο πρώτο ράφι της προθήκης 14, βλέπουμε αγγεία με διακοσμητικά θέματα καστανού χρώματος πάνω σε κιτρινωπή επιφάνεια. Στο δεύτερο και τρίτο ράφι ξεχωρίζουν οι πυξίδες. Μην μπερδευτείτε με τη λέξη! Με τις πυξίδες αυτές δεν έβρισκαν, βέβαια, τα σημεία του ορίζοντα. Οι πυξίδες ήταν ωραία διακοσμημένα μικρά κιβώτια, που φτιάχνονταν αρχικά από ξύλο πύξου (πυξάρι), απ? όπου πήραν και τ? όνομά τους. Μέσα σ? αυτές, φύλαγαν οι γυναίκες τα κοσμήματα και τα καλλυντικά τους.

ΑΜΦΙΠΟΛΗ ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ οδηγός του μουσείου, σ.35

?κε?, μετ? ?λλων πτωχ?ν γυναικ?ν, ?σχολε?το συλλέγουσα το?ς ?στάχυς, το?ς πίπτοντας ?π? τ?ν δραγμάτων τ?ν θεριστ?ν, ?π? τ?ν φορτωμάτων κα? κάρρων. Κατ? ?τος, ο? χωρικο? τ?ς Ε?βοίας κα? τ? χωριατόπουλα ?ρριπτον κατ? πρόσωπον α?τ?ν τ? σκ?μμα: «Νά! ο? φ?στάνες! μ?ς ?ρθαν πάλιν ο? φ?στάνες!»

                                                    «Η σταχομαζώχτρα» Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες συζητούν τρόπους να καταστήσουν τα σχολεία πιο αποτελεσματικούς χώρους μάθησης, στην Ελλάδα το πιο πιεστικό αίτημα είναι, ναι, να ανοίξουν τα σχολεία! Σε όλες τις χώρες της ΕΕ ενισχύεται ποικιλοτρόπως η δημόσια εκπαίδευση, στην Ελλάδα καταρρέει. Αν το Διαδίκτυο είναι το σύμβολο της εκπαίδευσης στη δικτυακή κοινωνία, στην Ελλάδα είναι το λουκέτο! Απελπισία!

                                                                              Τρώμε τις σάρκες μας  Χαρίδημου Τσούκα

Έτσι ήτανε από την αρχή του το σπίτι σου? έτσι! κι εχαλάστηκε καταπώς του ?πρεπε. Και συ ακολουθάς το παράδειμα. Ω καταραμένε, τι σου χρωστούσα να πειράξεις την ησυχία του σπιτιού μου, την καλύτερη κοπέλα του μπόργου, ω που να πιάνεις χρυσάφι και να γένεται χώμα»!

«Μην καταριέσαι» είπε χτυπώντας φοβισμένη τα στήθια της η κόρη? «δεν το 'θελε έτσι, μάνα? μ' αγαπάει? δώσ? τα, δώσ? τα!»

«Και συ» της είπε ακολουθώντας με οργή, «αφού εγίνηκες όπως εγίνηκες, κι έχασες, ανέμυαλη, την καημένη σου τη νιότη! σύρε, κακομοίρα μου, κουρέψου σε κανένα μοναστήρι! Ωχ, τι να σε κάμω!» Κι έπεσε σε μια καρέκλα κι έκρουψε το τίμιο πρόσωπό της στα χέρια της και εβάλθηκε να κλαίει πικρά πικρά χωρίς να φωνάζει.

??????????????????????????????????

«Ω!» έκαμε δειλά δειλά η Ρήνη, κοιτάζοντας τον Αντρέα με μάτια δακρυσμένα και «Και ξαναγοράζεις» του ?πε η Ρήνη πικρά «και την αγάπη; Ω, τι έκαμες!» Κι εβάλθηκε να κλαίει.

«Την αγάπη;» ερώτησε αχνίζοντας? «και δεν την έχω;»

«Όχι!» του αποκρίθηκε «όχι! για λίγα χρήματα ήσουνε έτοιμος να με πουλήσεις και χωρίς αυτά δε μ' έπαιρνες? πάει τώρα η αγάπη. Επέταξε το πουλί!»

«Θα ξανάρθει» της απολογήθηκε λυπημένος, «στη ζεστή τη φωλιά του. Η ζωή μας θα 'ναι παράδεισος!»

???????????????????????????????????

Όχι, δεν έρχομαι! Είμαι δουλεύτρα? ποιόνε έχω ανάγκη;» Κι έπειτα από μία στιγμή σα ν' απαντούσε σε κάποια της σκέψη εξαναφώναξε: «Δεν έρχομαι, δεν έρχομαι!»

Ο Αντρέας την εκοίταξε ξεταστικά κι εκατάλαβε πως όλα τα λόγια θα 'ταν χαμένα.

«Ανάθεμά τα τα τάλαρα!» εφώναξε πάλι απελπισμένος. «Πάει η ευτυχία μου!»

Κι εβγήκε στο δρόμο.

                                                               Η Τιμή και το Χρήμα Κωνσταντίνου Θεοτόκη

Ποιος είναι ο ρόλος του θαυμαστικού μέσα στην παρένθεση στα παραδείγματα που ακολουθούν;

 Το κίνητρο μεγάλης μερίδας του αγροτικού κόσμου της χώρας για νέες παραγωγικές(!) επενδύσεις ήταν για χρόνια οι υψηλές επιδοτήσεις  από την Ε.Ε.

Στο χώρο του θεάματος ανθούν λογής λογής λουλούδια που θεωρούν τους εαυτούς τους υψηλά(!) καλλιτεχνικά αναστήματα.

Ποια είναι η λειτουργία του ερωτηματικού στα παραδείγματα;

 Όλο και περισσότεροι  υποψιάζονται  ότι το σχολείο είναι γυμνό, ότι η κούρσα της παπαγαλίας και της εξεταστικοποίησης είναι νοσηρή και αδιέξοδη, ότι τα μονάκριβα  ξεσκολίζουν ημιανάπηροι θηρευτές  βαθμών και πτυχίων. Όλοι  βλέπουν τα πληθωρισμένα πτυχία, τους «προσοντούχους αγράμματους», τη δομική νεανική ανεργία, την ακεφιά και την ατονία. Αλλά κανείς δε διανοείται  να εγκαταλείψει την κούρσα- πώς να βγει μόνος από ολόκληρη κοινωνία, ακόμη κι αν αυτή η κοινωνία νοσεί;

                                                              Σχολείο χωρίς γράμματα» Νίκου Ξυδάκη

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_180745_20/03/2005_137676

Ποιος σκότωσε μικρό παιδί

Ποιος έκοψε γαρύφαλο, σ? αγένοτο μπουμπούκι

Ποιος σκότωσε μικρό παιδί, πριχού τη γης θαμάξει;

Ο Γερμανός το σκότωσε κ? η μάνα του το κλαίει:

Πού διάβη τ? αηδονάκι μου, πού διάβη το πουλί μου;

Μην πέταξε σε ξάγναντο, να ψάλει της αυγούλας;

Μην κόνεψε σε σύννεφο, τον ήλιο να παινέσει;

Πουλί μου η γης είναι θολή και τα ουράνια μαύρα,

Άγριο δρολάπι πλάκωσε, Βοριάς και καταιγίδα,

Βαρούν χαλάζια δυνατά, κι αστροπελέκια σμάρι

Κι εσύ μικρό κι αδύναμο, ψηλά-ψηλά στα νέφη.

                                                       Δημοτικό τραγούδι της Κατοχής

Ποιος είναι ο ρόλος του ερωτηματικού μέσα στην παρένθεση στα παραδείγματα;

Το σπίτι του Κόντογλου ήτανε ένας φάρος σε φουρτουνιασμένη θάλασσα, μια κιβωτός σε μαινόμενο κατακλυσμό, στ?άχαρα χρόνια που προηγήθηκαν του τελευταίου (;) πολέμου. Ο Κόντογλου ποτέ δε ζήτησε πλούτη και δόξες. Αυτό το σπιτάκι το έχτισε με κόπους και μόχθους, βάσανα και λαχτάρες, να κουρνιάση τον εαυτό του και τη φαμελιά του, να φυλάξη τα έργα του, να δέχεται τους φίλους του, να προσφέρη τη μεγάλη του καρδιά σ?όσους τον πλησίαζαν, εχθρούς και φίλους, ν?ανοίγη τους κρουνούς των γνώσεών του, των άφθαστων, σε δίκαιους και άδικους.

1978 Νίκος Εγγονόπουλος

Πεζά Κείμενα, Εκδόσεις Ύψιλον, 1987

Τα  μεγάλα ταξίδια δεν ήταν για μένα η μεγάλη φυγή, όπως πίστευα παλαιότερα. Ήταν η ευεργετική διαδικασία της επιστροφής. Στα λησμονημένα μέρη της συλλογικής εμπειρίας ξανάβρισκα ένα κομμάτι του εαυτού μου και, αφήνοντας τους άλλους να μιλήσουν, έγραφα από την αρχή τα στοιχεία της ταυτότητάς μου. Όχι εκείνα που συμπληρώνονται στο Παράρτημα της Ασφάλειας του οικείου (;) Αστυνομικού Τμήματος, αλλά αυτά που με κάθε τρόπο αποφεύγεις να δηλώσεις, αν θέλεις να κρατήσεις το κεφάλι σου στους ώμους.

                                          Η Μαρία των Μογγόλων Μαριάννας Κορομηλά  Πατάκη σ.99

Ποια είναι η λειτουργία της παρένθεσης στα παραδείγματα που ακολουθούν;

Θα έπρεπε, ακόμα, από εδώ και εμπρός οι άνθρωποι (μιλάω για τις πλούσιες χώρες) να δεχτούν ένα αξιοπρεπές αλλά λιτό βιοτικό επίπεδο και να παραιτηθούν από την ιδέα ότι ο κεντρικός στόχος της ζωής τους είναι να αυξάνεται η κατανάλωσή τους κατά 2 με 3% το χρόνο. Για να το δεχτούν αυτό, θα έπρεπε κάτι άλλο να δίνει νόημα στη ζωή τους. Αυτό το άλλο είναι η ανάπτυξη των ανθρώπων αντί για την ανάπτυξη των σκουπιδοπροϊόντων.

                                                   Κορνήλιος Καστοριάδης, Η Άνοδος της Ασημαντότητας

Η πατρίδα επομένως σημαίνει τόσο τη γενέθλια γη, τη «γη των πατέρων», δηλαδή τη χώρα με την οποία τα άτομα αισθάνονται συνδεδεμένα για λόγους γενεαλογικούς ή πολιτισμικούς, όσο και την πολιτική κοινότητα που συγκροτήθηκε από ανθρώπους οι οποίοι μοιράζονται συνειδητά μια κοινή κληρονομιά (ιστορίας, γλώσσας και πολιτισμού) και μια κοινή μοίρα. Για τους κλασικούς της πολιτικής σκέψης, η πολιτική αρετή του πατριωτισμού είναι αναγκαία για την υπεράσπιση και τη διατήρηση μιας ελεύθερης πολιτείας. Στην παράδοση του πολιτικού πατριωτισμού (η οποία ως πατρίδα εννοεί την κοινή μας ελευθερία, μια κοινότητα ελεύθερων πολιτών), η αγάπη για την πατρίδα έχει ένα νόημα εντελώς διαφορετικό από αυτό που της δίνει η εθνικιστική ρητορική, από το θαυμασμό δηλαδή για την εθνική υπεροχή και «καθαρότητα», από την υπεράσπιση της πολιτισμικής ομοιογένειας ενός έθνους ενάντια σε κάθε είδους επιμειξία.

  Πατριωτισμός εναντίον εθνικισμού Θανάση Γιαλκέτση Ελευθεροτυπία, 23-10--2011

Να διακρίνετε τη λειτουργία της διπλής και της μονής παύλας στα παραδείγματα:

Όσοι ονειρεύτηκαν προγονικές δόξες δεν κατάλαβαν πως η δόξα η νέα ελληνική - και κάθε λαός έχει τη δόξα του- δε φορούσε τον αρχαίο κότινο ούτε το διάδημα το βυζαντινό, αλλά το απέριττο στεφάνι της δόξας του Σολωμού:

«Και στην κόμη στεφάνι φορεί

  γεναμένο από λίγα χορτάρια

 που είχαν μείνει στην έρημη γη.»

Στου τιμονιού τ? αυλάκι Ζήσιμου Λορεντζάτου, εκδ. Δόμος, σ.18

Η Δόξα των Ψαρών Νικολάου Γύζη

Η καλλιτεχνική ανακάλυψη παρουσιάζεται κάθε φορά σαν νέα και μοναδική εικόνα του κόσμου, σαν ιερογλυφικό της απόλυτης αλήθειας? εμφανίζεται σαν αποκάλυψη, σαν στιγμιαία, παράφορη επιθυμία να γνωρίσουμε διαισθητικά και διαμιάς όλους τους νόμους του παρόντος κόσμου ?την ομορφιά και την ασκήμια του, τη συμπόνια και τη σκληρότητά  του, την απεραντοσύνη και τα όριά του.

                                            Αντρέι Ταρκόφσκι «Σμιλεύοντας το χρόνο» Εκδόσεις Νεφέλη

Άμα  εμβαθύνει  κανείς στα επιτεύγματα του νεοελληνικού λαϊκού πολιτισμού θα εκπλαγεί από την πνευματική αρτιότητα που τα χαρακτηρίζει. Το δημοτικό τραγούδι, το παραμύθι, η λαϊκή αρχιτεκτονική, η γεφυροποιΐα, η υφαντική με τα λαμπρά χρώματα και τα έκτακτα σχέδια, η ξυλογλυπτική ?όλα αυτά συνιστούν έργα τέχνης υψηλής, που μαρτυρούν ευαισθησία, βαθύτητα συλλήψεως και δεξιότητα εκτελέσεως. Ο παραδοσιακός λαός ήταν εραστής της ζωής? θέλησε να είναι έναντί της ωραίος, σεμνός και περίνους.    

                          Τα μήλα των εσπερίδων, εκδ. Imago Χρήστου Μαλεβίτση

Ο πατέρας μου ? μύρο το κύμα που τον τύλιξε? δεν είχε σκοπό να με κάμει ναυτικό.

                                                                                Ανδρέα Καρκαβίτσα, «Η Θάλασσα»

Γιατί χρησιμοποιούνται αποσιωπητικά στον τίτλο που ακολουθεί;

Η  ανώτατη παιδεία και η... μπουγάδα Τίτλος άρθρου Α. Π. Οικονομόπουλου Καθημερινή 07.08.2008

Πως λειτουργούν τα αποσιωπητικά στα παραδείγματα;

Εδώ και μισό αιώνα περίπου ένας κύκλος κερδοσκοπίας και ασέβειας εις βάρος της μνήμης, της φύσης, της ιστορίας του πολιτισμού, καταστρέφει την ελληνική διαφορετικότητα? Κανείς μέχρι σήμερα δεν μέτρησε ακόμη το κόστος αυτής της ιστορικής καταστροφής. Μετριέται ως πρόοδος, ενώ πρόκειται για καταστροφή. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη κρίση του αστικού και αγροτικού χώρου. Η ύπαιθρος ερημώνεται ή γίνεται «πόλις» και η πόλις γίνεται μη-πόλις, αντίπολις?

                                       Μιχάλη Χαραλαμπίδη «Πόλεων και Τόπου Παιδεία»

Γιώργου Μαρκόπουλου Ο πατέρας μου ήθελε να φτιάξει ένα σπίτι

Ο πατέρας μου έφαγε μια ζω? για να φτιάξει ένα σπίτι.
Απογεύματα, Κυριακ?ς στο κουζινάκι χωρ?ς ένα γλυκ? ή  ένα καφενείο.
Όταν πέθανε άφησε ένα χορταριασμένο στρατ?
ένα χτίσμα δίχως κουφώματα, δίχως σοφάτια, χρόνια...
Άλλαξαν οι καιρο? που λέει κι ο λαός, γεγονότα συνέβησαν...
Χαθήκαμε με τον αδελφό μου, μάθαμε πως πέθανε κι ο πατέρας.

Γι? αυτ? λοιπ?ν το βράδυ σε κοιτώ βαθι? στα μάτια.

Είναι μήπως ζήσω εγ? την ταπειν? θαλπωρ? που εκείνος δεν έζησε.

Τι μαρτυρούν τα αποσιωπητικά μέσα στις αγκύλες;        

Η παιδεία είναι μια αδιάκοπη λειτουργία της ζωής που μας καταλαμβάνει από τη στιγμή που θα γεννηθούμε και μας παρακολουθεί, άλλοτε πιο έντονη, σε ξύπνιο και σε ύπνο, ως την τελευταία μας πνοή[...]

                                                       Κων. Τσάτσος «Πριν το ξεκίνημα»

Να ονομάσετε το σημείο στίξης στις υπογραμμισμένες λέξεις και να δικαιολογήσετε τη χρήση του.

Σε μια οικολογική σύλληψη του κόσμου η φύση δεν αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο της ανθρώπινης δραστηριότητας και εξουσίας. Φύση και άνθρωπος είναι μεν δύο πράγματα ξεχωριστά αλλά στενά δεμένα μεταξύ τους που αλληλο-εξαρτώνται.

Απόσπασμα από ομιλία του Αντ. Μανιτάκη, καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου του Α.Π.Θ. στο 13^ο Πανελλήνιο Συνέδριο οικολογικών Οργανώσεων

Ακόμη και στην κόψη της ερημιάς και της μόνωσης, οι άνθρωποι και οι κοινότητες αναγνωρίζονται σε σχέση με κάποιους άλλους ανθρώπους και κάποιες άλλες κοινότητες. Κατάγονται και συν-περι-φέρονται. Εκ φύσεως και εξ ανάγκης. Η καθαρή ατομικότητα είναι θεωρητική κατασκευή. Η ατομική μας περιπέτεια δεν μπορεί να είναι άσχετη με την περιπέτεια του κόσμου.

                                                             Υπέρ ελευθερίας πεσόντων  Χρήστου Μποκόρου

Κι έπιασα σιγά-σιγά να δένω λόγια σαν διαμαντικά να την

καλύψω τη χώρα που αγαπούσα.

 Μην και κανείς ιδεί το κάλλος.

Ή  κι υποψιαστεί πως ίσως δεν υπάρχει.

                                                         Από τον Μικρό Ναυτίλο του Οδυσσέα Ελύτη

Ο έρωτας, η ζωή και  ο θάνατος είναι λέξεις-κλειδιά στην ποίηση της Κικής Δημουλά.