Οργάνωση

Albanian Bulgarian English French German Italian Japanese Russian Spanish Ukrainian
Τελευταία Ενημέρωση
30-06-2021 10:29

   

    ? Το Σχολείο:  timoni

Πρόσφατες δημοσιεύσεις

ossf


Designed by:
kou_vas kou_vas under danemm ordering

Φιλοσοφία Τάξη Β' "ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΡΙΑ" Εκτύπωση
Εκπαιδευτικό Υλικό - Θεωρητικές-Κοινωνικές-Οικονομικές επιστήμες (Β΄)
Συντάχθηκε απο τον/την Ιωάννα Ρωμανού   
Δευτέρα, 15 Σεπτέμβριος 2014 15:45

ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΡΙΑ

 

Όποιος την ιστορία του την ίδια δεν ξέρει,

το πώς και το γιατί εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια,

στης αμάθειας το σκοτάδι μένει

και ζει μονάχα απ? τη μια στην άλλη μέρα.

                                                                          Γκαίτε

1. Ποια είναι η ετυμολογία της λέξης φιλοσοφία; Ποιο περιεχόμενο δίνετε εσείς στον όρο;

2. Πόσο καίρια είναι για σας τα ερωτήματα που τίθενται στη σελ. 7, στη γελοιογραφία του Αρκά;

3.Να θέσετε κι εσείς μερικά φιλοσοφικά ερωτήματα.  Τι αισθάνεστε, όταν αναζητάτε απαντήσεις σ? αυτά;

4. Να ετυμολογήσετε τη λέξη απορία.

5. Να αναγνωρίσετε στο πρόσωπο και στη στάση του σώματος του Στοχαστή, τη φιλοσοφική απορία και τη διανοητική δυσκολία που αυτή γεννά.

1
Ο Στοχαστής
Ροντέν (1840-1917)

Ενότητα πρώτη: Η ιδιαιτερότητα της φιλοσοφικής σκέψης

Διδακτικοί στόχοι

Να προβληματιστούμε σχετικά με τις λειτουργίες της φιλοσοφίας.

Να συνειδητοποιήσουμε την αξία της φιλοσοφικής στάσης.

Να ασκηθούμε σε φιλοσοφικά ερωτήματα και να διαμορφώσουμε προσωπική στάση απέναντι σ? αυτά, διακρίνοντας τη φιλοσοφία από το φιλοσοφείν.

Να αντιληφθούμε την κατάχρηση των λογοτεχνικών σχημάτων στο χώρο της φιλοσοφικής σκέψης και τις παρανοήσεις που προκαλούνται από την «πληθωρική» χρήση του όρου «φιλοσοφία».

2
Ανθρωπομορφική παράσταση της Φιλοσοφίας (Raffaelo Sanzio, Stanza della Segnatura, 1509 ? 1511, Palazzi Pontifici, Βατικανό)

1. Να εντοπίσετε ομοιότητες και διαφορές στον τρόπο θέασης του κόσμου και της ζωής ανάμεσα στα μικρά παιδιά και τους φιλοσόφους. Μπορούμε να δεχτούμε ότι τα μικρά  παιδιά, εν αγνοία τους, θέτουν φιλοσοφικά ερωτήματα;

Ας διαβάσουμε το απόσπασμα  από την ταινία «Τα φτερά του έρωτα» του Βέντερς, λαμβάνοντας υπόψη ότι το ερώτημα ενυπάρχει στη φύση του παιδιού και εκφράζει την απορία του, που ενσαρκώνει τη ζωτικότητα της ύπαρξής του.

2.  Γιατί, κατά τον Βιτγκενστάιν  αυτού του είδους τα ερωτήματα γεννούν μια διανοητική δυσφορία;

Σκεφτείτε ότι τα ερωτήματα των φιλοσόφων τίθενται όχι για να δώσουν ή να πάρουν πληροφορίες αλλά για να σκεφτούν το γιατί και το τι.

3. Να αιτιολογήσετε το χαρακτηρισμό τους ως οριακά, θεμελιώδη ή έσχατα. Να λάβετε υπόψη τις δυσκολίες  που απαντάμε κατά την προσέγγισή τους.

Να  έχετε κατά νου ότι είναι εξαιρετικά ασυνήθιστα, ειδικά σε περιόδους υλικής ευμάρειας και καταναλωτικής υστερίας, και δημιουργούν δέος και αμηχανία γιατί:

α. δεν ξέρουμε από πού να ξεκινήσουμε την ανάλυσή τους και ποια μέθοδο να χρησιμοποιήσουμε για να βρούμε απάντηση στο πρόβλημα που διατυπώνουν, β. τίθενται εκεί που θεωρούμε πως βρίσκεται το έσχατο σημείο της γνώσης μας, γ. μας  βοηθούν  να συνειδητοποιήσουμε ότι το καταληκτικό όριο της σκέψης μας αποτελεί στην πραγματικότητα την αφετηρία, το έναυσμα για μια πνευματική αναζήτηση σ? ένα βαθύτερο γνωσιολογικό επίπεδο.

Αποτιμώντας τη σημασία τους θα λέγαμε πως  μας βοηθούν να διερευνήσουμε τα όρια της ανθρώπινης σκέψης, να  καταλάβουμε δηλαδή μέχρι που μπορούν να φτάσουν τα λογικά και εννοιολογικά μας εργαλεία. Διευρύνουν επίσης τους ορίζοντες μας ανοίγοντας νέες προοπτικές στη γνώση και  οξύνοντας την κριτική μας ικανότητα.

4. Γιατί τα φιλοσοφικά ερωτήματα χαρακτηρίζονται ανοικτά;

Ο χαρακτήρας  τους είναι ανοικτός γιατί δε δίνεται οριστική απάντηση. Απαντήσεις είναι δύσκολο ή εντελώς αδύνατο να βρεθούν. Οι φιλόσοφοι αλλά και οι απλοί άνθρωποι που προβληματίζονται ανά τους αιώνες ξαναγυρίζουν στα ίδια ερωτήματα αναζητώντας μια ερμηνεία.

5.  Έχει ακόμη, οριστεί η φιλοσοφία ως σκέψη πάνω στη σκέψη. Να εμβαθύνετε στον ορισμό αυτό.

6. Πως  χρησιμοποιείται σήμερα ο όρος φιλοσοφία; Ποιους κινδύνους αντιμετωπίζει; Να αναφέρετε παραδείγματα.

7. Εσείς θεωρείτε απαραίτητη την ύπαρξή της και γιατί;

Όταν η τέχνη φιλοσοφεί....

1. Να παρατηρήσετε προσεκτικά τους ζωγραφικούς πίνακες του Μπαίκλιν και του Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο, να εντοπίσετε καταρχήν τις ομοιότητες και τις διαφορές τους και κατόπιν να τους «διαβάσετε» με τη δική σας ματιά.

3
Μπαίκλιν Οδυσσέας και Καλυψώ

4
Ντε Κίρικο Το αίνιγμα του χρησμού

2. Ποιες σκέψεις σας υποβάλλει ο πίνακας του Χόπερ και ο τίτλος του (Μοναξιά);

 

  5

Κείμενα  σχολικού βιβλίου, σελ. 11

  1. Ποια είναι τα κίνητρα του φιλοσοφείν στην αρχαιότητα κατά τον Αριστοτέλη στα «Μετά τα Φυσικά»; Γιατί και με τι συνδέονται οι πρώτες απορίες των φιλοσόφων; Ποιος ήταν ο σκοπός της φιλοσοφικής ενασχόλησης;
  2. Ποια ήταν η σωκρατική μέθοδος προσέγγισης των ανθρώπων στο απόσπασμα από τον «Μένωνα» του Πλάτωνα; Πως αποτυπώνεται η στάση των Αθηναίων απέναντι στο Σωκράτη; Θεωρείται εύστοχη την πλατωνική παρομοίωση;
  3. Σε ποια τάση της εποχής μας αναφέρεται το απόσπασμα από τον Ρ. Μούζιλ; Τι δηλώνει η μοναδική εξαίρεση που παραθέτει στο τέλος;
  4. Διαβάστε και  τα αποσπάσματα:

Αλλόκοτοι υπνοβάτες μέσα σε ένα σύμπαν που αντιστέκεται σε κάθε σκέψη, τον έξω τόπο οφείλουμε (κανείς δεν ξέρει πόσο?) να μην τον θεωρούμε θεωρητικό ζήτημα αλλά άμεσο βίωμα, όπως αξίζει άλλωστε να είναι κάθε μεταφυσική απορία. Γι? αυτό κι εδώ το μικρό αυτό μελέτημα δεν προτείνεται σαν μια ακόμα φιλοσοφική πρόταση ?χαρά του άνεργου νου και του τυπογράφου- αλλά σαν ένας χρησμός που πιθανότατα, με την απάθεια και την ειρωνεία των μεγάλων ερωτήσεων, κατατρύχει τη μισοδιαλυμένη ζωή του σύγχρονου εγώ σε ό,τι βαθύτερο μπορεί να έχει. Και τι υπάρχει βαθύτερο για άλλη μια φορά, μέσα στο αθεμελίωτο και το ά-πειρο, τη θρυλική ανάγκη του μ?θον τιν? διηγε?σθαι;

    Κ. Παπαγιώργη, Σιαμαία και ετεροθαλή (Ο έξω τόπος)

Ποιο είναι το σπουδαιότερο πράγμα στη ζωή; Αν ρωτήσουμε κάποιον απ' αυτούς που ζουν στις χώρες της πείνας, τότε η απάντηση θα είναι σίγουρα: το φαγητό. Αν, όμως, κάνουμε την ίδια ερώτηση σε κάποιον που κρυώνει, τότε η απάντηση θα είναι: η ζεστασιά. Κι αν ρωτήσουμε κάποιον που νιώθει μόνος κι έρημος, τότε σίγουρα θα μας πει: η συντροφιά με άλλους ανθρώπους. Όταν, όμως, ικανοποιηθούν όλες αυτές οι ανάγκες, υπάρχει ακόμα και τότε κάτι που είναι απαραίτητο για όλους τους ανθρώπους; Οι φιλόσοφοι ισχυρίζονται πως υπάρχει. Πιστεύουν ότι «ουκ επ' άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος», ότι η ζωή του ανθρώπου δεν είναι μόνο φαγητό και τίποτε άλλο.

Φυσικά, όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται φαγητό για να ζήσουν. Όπως χρειάζονται αγάπη και φροντίδα. Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμα, που το χρειάζονται όλοι οι άνθρωποι. Νιώθουμε όλοι μας την ανάγκη να μάθουμε ποιοι είμαστε και γιατί ζούμε.

 Ώστε το ερώτημα, γιατί ζούμε, δεν είναι ένα «τυχαίο» χόμπι, όπως είναι, για παράδειγμα, η συλλογή γραμματοσήμων. Όποιος ασχολείται μ? ένα τέτοιο θέμα, καταπιάνεται με κάτι που οι άνθρωποι μελετούν και συζητούν από τότε σχεδόν που κατοικούμε τούτο τον πλανήτη. Το πώς δημιουργήθηκαν το Σύμπαν και η γη και η ζωή, είναι ερωτήματα πολύ μεγαλύτερα και πολύ σπουδαιότερα από το ποιος κέρδισε τα περισσότερα χρυσά στην τελευταία Ολυμπιάδα. Ο καλύτερος τρόπος να πλησιάσει κανείς τη φιλοσοφία είναι να κάνει φιλοσοφικές ερωτήσεις: Πως δημιουργήθηκε ο κόσμος; Πίσω απ' όσα συμβαίνουν, κρύβεται μια βούληση ή ένα νόημα; Υπάρχει ζωή μετά το θάνατο; Πως θα δώσουμε απάντηση σε τέτοια ερωτήματα; Και πάνω απ' όλα: Πώς πρέπει να ζούμε;


Gaarder-Jostein, Ο κόσμος της Σοφίας σ.23-

Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να καταστήσει κανείς δημοφιλείς ή να υπερασπίσει παράξενες και παράλογες θεωρίες από το να τις εφοδιάσει με πλήθος δυσνόητων, αμφίβολων και ασαφών λέξεων. Έτσι όμως αυτά τα καταφύγια μοιάζουν περισσότερο με σπηλιές ληστών ή φωλιές αλεπούδων παρά με φρούρια στρατηγών του πολέμου: η δυσκολία να κυνηγήσει κανείς όσους καταφεύγουν σε τέτοιους τόπους δεν οφείλεται στην ισχύ τους, αλλά στα γύρω βάτα, στα αγκάθια και στο σκοτάδι των θάμνων. Γιατί , καθώς η υποκρισία από μόνη της είναι ασύμβατη με το ανθρώπινο πνεύμα, μόνο το σκοτάδι μπορεί να χρησιμεύσει ως άμυνα στο παράλογο.

Τζον Λοκ «Γοητευτικές και παραπλανητικές ακροβασίες της φιλοσοφίας», επιμ. Στ. Βιρβιδάκη, μτφρ. Τ. Μπούκη, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 1999,σ.1

Ερωτήσεις

1. Ανακαλέστε ταινίες που έχετε δει ή λογοτεχνικά βιβλία που έχετε διαβάσει και εξετάστε ποια φιλοσοφικά ερωτήματα θίγουν.

2. Στο καθημερινό σας δρομολόγιο από το σπίτι στο σχολείο βλέπετε -δυστυχώς- συχνά, σε τοίχους δημοσίων κυρίως κτιρίων, διάφορα συνθήματα. Να τα καταγράψετε και να αναζητήσετε το φιλοσοφικό προβληματισμό που τυχόν  θέτουν.

6

7

3. Να σχολιάσετε τα συνθήματα που παραθέτει το σχολικό μας βιβλίο.

4. Ποια είναι τα οφέλη  του φιλοσοφικού προβληματισμού για τον άνθρωπο σύμφωνα με το κείμενο του Θ. Βέικου;

Πρόταση για διάβασμα 

8 


? δ? ?νεξέταστος βίος ο? βιωτ?ς ?νθρώπ?

                                                 Σωκράτης

scroll back to top
Τελευταία Ενημέρωση στις Δευτέρα, 15 Σεπτέμβριος 2014 16:00
 
?? Επιστροφή


Writing