Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφ. 79 §  1-3

Επαναφορά εκτοπισμένων ολιγαρχικών ?Ενδοιασμοί Πελοποννησίων για επίθεση στην πόλη-Απόβαση Πελοποννησίων στη Λευκίμμη

Διδακτικοί στόχοι

Να εκτιμήσουμε την αφηγηματική ικανότητα του Θουκυδίδη και την ισότιμη καταγραφή της συμπεριφοράς Κερκυραίων και Πελοποννησίων.

Να αναγνωρίσουμε την εμμονή του  για την αμεροληψία, αλλά και την εσωτερική ομορφιά, την αρμονία, τη λογοτεχνική διάσταση  του κειμένου.

Να εντοπίσουμε πάλι το συναίσθημα του φόβου μέσα από λέξεις και ενδοιαστικές προτάσεις.

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

δείσαντες: μτχ. Αορ., αρσεν. γέν., ονομ. πληθ. του ποιητ.  ρ. δείδω, που αντικαθίσταται από τον Πρκ.  δέδοικα ή δέδια

σφίσιν: δοτ. πληθ. αρσεν. γέν. της προσωπ. αντωνυμίας του γ΄προσ.

κρατο?ντες (=οι νικητές): μτχ. Ενεστ., αρσεν. γέν., ονομ. πληθ. του ρ. κρατέω ??

?ναλάβωσι: γ΄πληθ. Αορ. β΄Υποτ. του ρ. ?ναλαμβάνω

?φύλασσ(ττ)ον: γ΄ πληθ. Πρτ. του ρ. φυλάττω, ?φύλαττον, φυλάξω, ?φύλαξα, πεφύλαχα, ?πεφυλάχειν

?θενπερ (?θεν+βεβαιωτικό μόριο περ): αναφορικό τοπικό επίρρημα

?νηγάγοντο: γ΄πληθ. Αορ. β΄Οριστ. του ρ. ?νάγομαι

?σοψήφου: γεν. εν., αρσεν. γέν. του τριγενούς και δικατάληκτου επιθέτου ?, ? ?σόψηφος, το ?σόψηφον

?ποβάντες: μτχ. Β΄Αορ., αρσεν. γέν., ονομ. πληθ. του ρ. ?ποβαίνω

?πόρθουν: γ΄πληθ. Πρτ. του πορθέω ??

Λευκίμμη: περιοχή στο ΝΑ άκρο της Κέρκυρας

Συντακτική παρατήρηση: Στο κεφ. 79 απαντάμε τρεις εναντιωματικές μετοχές: κρατο?ντες (ε? καί ?κράτουν) §2, ?ντας (ε? καί ?σαν ?) και παραινο?ντος (ε? καί παρ?νει) §3. Η εναντιωματική μετοχή απαντάται σε όλους τους χρόνους- εκτός από τον Μέλλοντα- και δέχεται άρνηση ο?. Εκφράζει σχέση εναντίωσης (αντίθεσης) προς το ρηματικό τύπο που προσδιορίζει και ισοδυναμεί με δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση. Πολλές φορές, όταν υπάρχει πρόθεση να τονιστεί η αντιθετική της έννοια, προτάσσονται τα μόρια: καί, καίπερ, καίτοι, καί τα?τα, ο?δέ, μηδέ, όπως συμβαίνει στην §3.

Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Και στο κεφ. 78 φαίνεται ότι ο φόβος συνέχει τους εμπλεκομένους στον εμφύλιο  πόλεμο της Κέρκυρας και ρυθμίζει τις ενέργειές τους. Οι Κερκυραίοι δημοκρατικοί, παρά την ασφαλή τους επιστροφή στο λιμάνι, φοβούνται μια επικείμενη επίθεση των Πελοποννησίων με τη σύμπραξη των εκτοπισμένων ολιγαρχικών, τους οποίους επαναφέρουν ως ικέτες στο Ηραίο. Από την άλλη, στην πλευρά των Πελοποννησίων επικρατεί η γνώμη του Αλκίδα, που δεν επιτίθεται τελικά στην Κέρκυρα, φοβούμενος ίσως πιθανές εξελίξεις, όπως την επανένωση των πολιτών του νησιού, την έλευση αθηναϊκής βοήθειας αλλά και την αδυναμία των ήδη κουρασμένων πληρωμάτων του.

Χάρτης του νησιού από την περίοδο της Ενετοκρατίας

Ερωτήσεις κατανόησης

1. Τι ακριβώς δηλώνει η μετοχή δείσαντες στην πρώτη περίοδο του κεφ. 78; Πως αντιμετώπισαν τους φόβους τους οι Κερκυραίοι;

2. Ποια φράση δίνει ξεκάθαρα το αποτέλεσμα της ναυμαχίας;

3. Να εξηγήσετε τη διστακτικότητα των Πελοποννησίων να επιτεθούν εναντίον της πόλης των Κερκυραίων. Με ποιο λεκτικό τύπο  την ερμηνεύει ο Θουκυδίδης;

4. Ποιοι παράγοντες  συνηγορούσαν για την επίθεση κατά των Κερκυραίων, σύμφωνα με την παραίνεση του Βρασίδα; Τι δηλώνει η αναφορική παραβολική πρόταση ?ς λέγεται;

5. Ποια τακτική ακολούθησε ο Αλκίδας  και που αυτή αποσκοπεί;

6. Να χαρακτηρίσετε το Βρασίδα και τον Αλκίδα στην ενότητά μας.

7. Να εντοπίσετε το συναίσθημα του φόβου μέσα από λέξεις και προτάσεις του κειμένου.

Ασκήσεις Γραμματικής

1.Να δώσετε τους τύπους που σας ζητούνται:

2. ?ποβάντες: Να αναγνωρίσετε το ρηματικό τύπο και να κλίνετε το ρήμα στο β΄Αόριστο όλων των εγκλίσεων.

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις του κεφ. δηλώνοντας τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς τους καθώς και τη συντακτική τους λειτουργία.

2. Να δώσετε τη συντακτική λειτουργία των όρων:

σφίσιν:

?ς κρατο?ντες:

τ?   ναυμαχί?:

?ν φόβ?:

παραινο?ντος:

Λεξιλογικές ασκήσεις

1. Να συμπληρώσετε τα κενά με τις λέξεις που σας δίνονται και να βρείτε με ποια λέξη του κειμένου συνδέονται ετυμολογικά: φυλάκιο, αφύλακτος, φύλαξη, διαφύλαξη, επιφυλακτικός, φύλαγμα, φυλαχτό, προφύλαξη, φυλακή, αγροφύλακας

α.  Οι μαθητές του Σωκράτη τον επισκέφθηκαν στη ?????.. και του πρότειναν  να δραπετεύσει, πριν την εκτέλεση της θανατικής του ποινής.

β. Η  ??????? και ο εμπλουτισμός της παράδοσης δεν είναι πράξη ρουτίνας αλλά δυναμική ενέργεια που προσβλέπει  στο μέλλον.

γ. Το πολυτιμότερο  ????..   στη ζωή μας είναι η ευχή των γονιών μας.

δ. Οι ηλικιωμένοι κρατούν  συχνά  ???????.   στάση απέναντι στους νέους.

ε. Σε ?????.  διαβάσεις σιδηροδρομικών γραμμών έχουν συμβεί πολλά ατυχήματα.

στ. Η εαρινή σύναξις των ??????..  είναι μια κινηματογραφική  ταινία του Δήμου Αβδελιώδη.

ζ. Οι φρουροί των προκεχωρημένων  ??????. στον πόλεμο του 1940 βρίσκονταν διαρκώς σε εγρήγορση.

η. Οι ανιχνευτικές ομάδες βαδίζουν με χίλιες δυο ?????? στις ορεινές διαβάσεις.

θ. Στους σταθμούς των υπεραστικών λεωφορείων λειτουργούν αποθήκες  ????. των αποσκευών.

ι. Το ????.. των σπόρων από τις ντόπιες ποικιλίες των ζαρζαβατικών ήταν φροντίδα των γιαγιάδων, που τα έβαζαν σε πάνινα σακουλάκια.

2. Να δώσετε έξι σύνθετες λέξεις από τις οποίες οι τρεις να έχουν ως α΄ ή β΄ συνθετικό το πρώτο συνθετικό του επιθέτου  ?σοψήφου και οι άλλες τρεις ως α΄ ή β΄ συνθετικό το δεύτερο συνθετικό