Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφ. 76

Άφιξη του πελοποννησιακού στόλου με επικεφαλής τον Αλκίδα και τον Βρασίδα στην Κέρκυρα

Διδακτικοί στόχοι

Να αντιληφθούμε  και την εμπλοκή των Πελοποννησίων στη διένεξη της Κέρκυρας. Να κατανοήσουμε πως η εμφύλια αντιπαράθεση στην Κέρκυρα εξελίσσεται σε ανοικτή σύγκρουση ανάμεσα  στους Πελοποννησίους και τους Αθηναίους.

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

τετάρτ?, πέμπτ?: τακτικά αριθμητικά ,δοτ. εν. θηλ.γέν.

διακομιδήν: αιτ. εν., θηλ. γέν. του ουσ. της α΄ κλ. ? διακομιδή ??ς= η μεταφορά, η διαπεραίωση

πλο?ν: αιτ. εν., αρσεν. γέν. του συνηρημένου ουσ. της β΄κλ. ? πλο?ς ?ο?

?φορμοι: ονομ. πληθ., θηλ. γέν. του δικατάληκτου και τριγενούς επιθέτου της β΄κλ. ?, ? ?φορμος, το ?φορμον (?πί+?ρμος):ο αγκυροβολημένος

τρε?ς καί πεντήκοντα: πενήντα τρεις. Οι αριθμοί στα αρχαία ελληνικά εκφέρονται με τους ακόλουθους τρόπους: α. προτάσσεται ο μικρότερος πριν από το μεγαλύτερο, με το σύνδεσμο καί ανάμεσά τους, όπως στην περίπτωσή μας, β. προηγείται ο μεγαλύτερος και έπεται ο μικρότερος πάλι με το σύνδεσμο καί ανάμεσα και γ. προτάσσεται ο μεγαλύτερος από το μικρότερο, χωρίς να μεσολαβεί  σύνδεσμος.

Αριθμοί σύνθετοι από δεκάδες και το οκτώ ή το εννέα (18,19,28,29 κτλ.) εκφέρονται συνήθως περιφραστικά με την αφαίρεση μιας ή δύο μονάδων από την αμέσως επόμενη δεκάδα.

Έτσι, από την ιουδαϊκή παράδοση, έχει μείνει η παροιμιώδης φράση: Παρά μίαν τεσσαράκοντα, που δηλώνει ότι κάποιος έφαγε πολύ ξύλο.

?ρχε: Πρτ.γ΄εν. του ρ. ?ρχω τινός, ?ρχον, ?ρξω, ?ρξα, ?ρχα, ?ρχειν

?πέπλει και ?πέπλεον: γ΄εν. και γ΄πληθ. Πρτ. του ρ. ?πιπλέω τινί=πλέω εναντίον κάποιου

??: δοτ. εν. του αττικόληκτου θηλ. ουσ. της β΄κλ. ? ?ως ?ω= η ανατολή, το ξημέρωμα

Χάρτης του Φλαμανδού γεωγράφου και χαρτογράφου Αβραάμ Ορτέλιου,  1598

Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Στο κεφ. 76 μνημονεύεται η Κυλλήνη ως ορμητήριο του σπαρτιατικού στόλου για τις επιχειρήσεις στον κορινθιακό κόλπο και στο Ιόνιο. Η Κυλλήνη βρίσκεται  στο νομό Ηλείας και είναι γνωστή για το κάστρο της, αλλά και το λιμάνι της που ήταν από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου κατά τον 14^ο μ.Χ. αι., την περίοδο της Φραγκοκρατίας, και είχε μετονομασθεί σε Γλαρέντζα.

Ερείπια του κάστρου προς το λιμάνι

Προσωποποίηση της έως στην ελληνική μυθολογία ήταν η θεότητα  Ηώς, η  καθημερινή πρόδρομος του Ήλιου, στον οποίον και άνοιγε κάθε αυγή με τα ρόδινα χέρια της τη «Θύρα της Ανατολής»,σκορπίζοντας ροδόσταμο στη γη. Οι  αρχαίοι Έλληνες ποιητές, με θαυμασμό περιέγραψαν τα ροδόχροα δάκτυλά της, τον χιονόλευκο λαιμό της, τους θαυμαστούς οφθαλμούς της, το απαστράπτον πέπλο της (εικόνα λυκαυγούς) συνοδεύοντας το όνομά της με πλήθος θαυμαστικών επιθέτων ή επιφωνημάτων, όπως φάενναν, βο?πιν, ε?πλόκαμον, κροκόπεπλον, λευκόπτερον, ροδόπηχυν (Αιολική διάλεκτος: βροδόπαχυν), ροδοστεφ?, ροδόσφυρον, ροδοδάκτυλον, χρυσήνιον, χρυσόθρονον, χρυσοπέδιλον κ.ά.

Η Ηώς Έβελυν Ντε Μόργκαν

Ερωτήσεις κατανόησης

1.Γιατί οι Πελοποννήσιοι καταφθάνουν στην Κέρκυρα λίγες μέρες μετά τους Αθηναίους; Πως εξηγείται η διέλευση αυτού του χρόνου;

2. Οι Πελοποννήσιοι φτάνουν στην Κέρκυρα με 53 πλοία, πολύ περισσότερα από τα 12 πλοία των Αθηναίων, υπό τον Νικόστρατο. Γιατί διέθεσαν τόσο μεγάλο αριθμό πλοίων και γιατί, εκτός από τον αρχηγό του στόλου, Αλκίδα, έπλευσε ως σύμβουλός του και ο Βρασίδας;

3. Να χαράξετε στο χάρτη τον πλου του σπαρτιατικού στόλου, πριν φτάσει στα νερά της Κέρκυρας.

4.Γιατί ο σπαρτιατικός στόλος αγκυροβόλησε στα Σύβοτα και δεν κατευθύνθηκε κατευθείαν  στην Κέρκυρα;

Συστάδα νησίδων στα Σύβοτα της Θεσπρωτίας

Ασκήσεις Γραμματικής

1.τετάρτ?, πέμπτ?: Να δώσετε τα απόλυτα, τα χρονικά, τα αναλογικά, τα πολλαπλασιαστικά αριθμητικά, τα αριθμητικά ουσιαστικά και τα αριθμητικά επιρρήματα των τακτικών αριθμητικών που σας δόθηκαν.

2. Τ?ς στάσεως, τόν πλο?ν: Να αναγνωρίσετε και να κλίνετε  τα ουσιαστικά.

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να δώσετε  τη συντακτική λειτουργία των λέξεων:

 ?ν τούτ?:

τ?ν ?νδρ?ν:

α?τ?ν:

ξύμβουλος:

λιμένα:

2. Να αναγνωρίσετε την πρόταση: ?σπερ κα? πρότερον

3. Να αναγνωρίσετε το σχήμα λόγου στη φράση: μετά τήν τ?ν ?νδρ?ν ?ς τήν ν?σον διακομιδήν

Λεξιλογικές ασκήσεις

1. Να ετυμολογήσετε τις λέξεις:  ?φορμοι και  ?ρμισάμενοι

2. Να συμπληρώσετε τα κενά με λέξεις που σας δίνονται και συγγενεύουν ετυμολογικά με τους τύπους πλο? και ?πέπλεον του κειμένου μας (πλεύση, απόπλους, διαπλέω, πλοίαρχος, παράπλους, πλοίο, συμπλέω, ανάπλους, πλεούμενο,  περίπλους).

α. Στις 5 Σεπτεμβρίου 1522 ολοκληρώθηκε ο πρώτος ?????. της Γης από τον Φερδινάνδο Μαγγελάνο.

β. Στο έργο του «?????..» ο Νέαρχος,  αρχηγός του στόλου του Μ. Αλεξάνδρου, κατέγραψε τις εμπειρίες του από την εκστρατεία στις Ινδίες και στην Μικρά Ασία. Με τον ίδιο τίτλο «Νεάρχου  ?????.» κυκλοφόρησε η πρώτη δισκογραφική δουλειά του Μίλτου Πασχαλίδη.

 γ. Ο Μικρός  ?????είναι ένας δικτυακός τόπος στον οποίο ανθολογούνται κείμενα της Ελληνικής Γραμματείας, προσφέροντας έτσι ένα συναρπαστικό ταξίδι στους αναγνώστες.

δ. Συνθλίβεται η ???.. συχν?
στις συμπληγάδες πέτρες-χαλίκι
εύρημα στεριανό.

Από το ποίημα της Κικής Δημουλά  Συμπληγάδες συγκρίσεις

ε.  Τον μοιάζει βέβαια η μικρή αυτή,
με το μολύβι απεικόνισίς του.
Γρήγορα καμωμένη, στο κατάστρωμα του ???.·
ένα μαγευτικό απόγευμα.
Το Ιόνιον πέλαγος ολόγυρά μας.

                        Κ.Π. Καβάφης

στ. Η γλώσσα της ουσιαστικής παιδείας του Κάλβου  ήταν τα ιταλικά και με ένα είδος ????.., γύρισε προς τις αρχικές πηγές και επανασυνδέθηκε με τις ρίζες για να εκφραστεί ποιητικά και πολύ ιδιαίτερα με μια γλώσσα ανάμικτη με αρχαιοπρεπή και ζωντανά λαϊκά στοιχεία.

ζ. Μου είναι αρκετ?
να ?σαι εσ? στο στερέωμα κ? εγ?
όρθιος κάτω απ? σένα και να χαίρομαι
τη φωτιά σου που υπήρξε της καρδιάς
και του νου μου η πηγή, που  μου επιτρέπουν
να ???? τη μοίρα, να ξεβγαίνω
πάνω απ? τη φθορά μου.

                        Από την Ωδή στον Ήλιο του Νικηφόρου Βρεττάκου

η. Ιδού το καράβι του καπετάν Σταμάτη του Σύρραχου. Υπερήφανα, καμαρωμένα, αδελφωμένα τα δύο, αυτό κι ο  ????. του, πάνε να μας φέρουν καλά, να μας φέρουν στολίδια. Στο καλό, πουλί μου, στο καλό.

                           Από Τ?αγνάντεμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

θ.  ΙΑ΄

Η θάλασσα που ονομάζουν γαλήνη

?????? κι άσπρα πανιά

μπάτης από τα πεύκα και τ? Όρος της Αίγινας

λαχανιασμένη ανάσα?

                         Από το Θερινό Ηλιοστάσι του Γιώργου Σεφέρη

ι.  Για να μας συγκινήσει η Λογοτεχνία,  είναι ανάγκη να ?????. με τη Ζωή.

Απόσπασμα από ευχή της Εκκλησίας μας για όσους ταξιδεύουν στη θάλασσα:

Δέσποτα Κύριε, ? καταξιώσας συμπλε?σαι το?ς ?γίοις σου Μαθητα?ς καί ?ποστόλοις σου, και ?πιτιμήσας τ? λαίπαπι τ?ν ?νέμων καί τ?ς θαλάσσης γαληνι?ν τά κύματα κελεύσας, σύμπλευσον και το?ς ?νδημο?σιν ?ν τ? πλοί? τούτ?, πάντα ?ναντίον ?νεμον καταπραΰνων.