Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφ. 75  §  3-5

Διδακτικοί στόχοι

Να αντιληφθούμε τη σημασία της προσωπικότητας στην εξέλιξη της ιστορίας με αφορμή τη νηφαλιότητα, μετριοπάθεια, ευθυκρισία, πολιτική ευστροφία, ανθρωπισμό, σεβασμό στους αντιπάλους, έλλειψη εμπάθειας, αρετές που πρέπει να διαθέτει ένας πολιτικός και που σε τελική ανάλυση εξυπηρετούν τα συμφέροντα της πατρίδας του.

Να αντιληφθούμε το μέγεθος της δυσπιστίας και τις συνέπειες που προκάλεσε ο εμφύλιος πόλεμος.

Να αξιολογήσουμε το θεσμό της ικεσίας ?σταθερή αξία σε καιρούς που άλλοι πολιτικοί  και κοινωνικοί θεσμοί απαξιώνονται.

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

κατέλεγον: γ΄πληθ. Πρτ. του ρ.  καταλέγω  (?ς τάς να?ς)=καταγράφω για ναυτική υπηρεσία, κατέλεγον, καταλέξω κατέλεξα, κατείλοχα, κατειλόχειν

?ποπεμφθ?σι: γ΄πληθ. Παθ. Αορ. Υποτ. του ρ. ?ποπέμπομαι ?πεπεμπόμην, ?ποπέμψομαι & ?ποπεμφθήσομαι, ?πεπεμψάμην & ?πεπέμφθην, ?ποπέπεμμαι, ?πεπεπέμμην

καθίζουσιν: γ΄πληθ. Ενεστ. Οριστ. του καθίζω (κατά+?ζω), ?κάθιζον, καθι?, ?κάθισα

τ?ν Διοσκόρων: γεν. πληθ. του κύριου ονόματος ο? Διόσκουροι ή Διόσκοροι (Διός +κο?ροι)

?νίστη: γ΄εν. Πρτ. του ρ. ?νίστημι, ?νίστην, ?ναστήσω, ?νέστην, ?ναστήσας ?χω, ?ναστήσας ε?χον

παρεμυθε?το:γ΄εν. Πρτ. του ρ. παραμυθέομαι-ο?μαι, παρεμυθούμην, παραμυθήσομαι, παρεμυθησάμην

?πλισθείς: Ονομ. εν.,αρσεν. γέν., μτχ. Παθ. Αορ. του ?πλίζομαι, ?πλιζόμην, ?πλιο?μαι, ?πλισάμην, ?πλισμαι, ?πλίσμην

?γιές: αιτ. εν. ουδ. γέν. του τριγενούς και δικατάληκτου επιθ. της γ΄κλ. ?, ? ?γιής, τό ?γιές

διανοουμένων: μτχ. Ενεστ.,γεν. πληθ., αρσεν. γέν. Του ρ. διανοέομαι ?ο?μαι,διενοούμην, διανοήσομαι, διανοηθήσομαι, διενοησάμην, διενοήθην, διανενόημαι, διενενοήμην

?πέτυχον: γ΄πληθ. Αορ. β΄ Οριστ. του ?πιτυγχάνω τινί (=κατά τύχη συναντώ κάποιον)

διέφθειραν ?ν: γ΄πληθ. Αόρ. δυνητ. Οριστ. του ρ. διαφθείρω

?λάσσους ή ?λάσσονες: ονομ.. πληθ., αρσεν. γέν.,συγκρ. βαθ. του επιθέτου ?λίγος, ?λίγη, ?λίγον

νεωτερίσωσιν: γ΄πληθ. υποτ. Αορ. του ρ. νεωτερίζω

?νίστησι: γ΄εν. Ενεστ. Οριστ. του ρ. ?νίστημι

Το ιερό των Διοσκούρων στη Θάσο

Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Στην ενότητά μας βλέπουμε επίσης ότι οι ολιγαρχικοί προβαίνουν σε μια δεύτερη ικεσία στο Ηραίο της Κέρκυρας, στο ναό δηλαδή τον αφιερωμένο στη θεά Ήρα, την αδελφή και  σύζυγο του Δία, της οποίας η λατρεία ήταν ιδιαίτερα  διαδεδομένη στην αρχαία Ελλάδα. Γι?αυτό απαντάμε Ηραία σε πολλές περιοχές, με ξεχωριστά της Σάμου, του Άργους και της Ολυμπίας.

Το Ηραίο της Σάμου, το μεγαλύτερο, κατά τον Ηρόδοτο, ιερό της αρχαιότητας

Ερωτήσεις κατανόησης

1.Γιατί οι δημοκρατικοί θέλησαν να στρατολογήσουν στα πλοία τους τους πολιτικούς τους αντιπάλους; Πως ερμηνεύουν οι πρώτοι την άρνηση των ολιγαρχικών να επανδρώσουν τα πλοία;

2. Τι οδηγεί τους ολιγαρχικούς να καταφύγουν για δεύτερη φορά  σε ιερό χώρο, δηλαδή, στο θεσμό της ικεσίας;

3. Να εντοπίσετε τις διαφορές ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη ικεσία.

4. Ποιες διαθέσεις των δημοκρατικών απέναντι στους ολιγαρχικούς διαφαίνονται από τη μεταφορά των δεύτερων, στο νησάκι Πτυχία; Να συγκρίνετε την τακτική των δημοκρατικών απέναντι στους πολιτικούς τους αντιπάλους στην ενότητά μας με αυτήν του τυράννου της Σάμου, Πολυκράτη, από το παράθεμα της σελ. 323 του σχολικού μας βιβλίου.

5. Ποια στοιχεία φανερώνουν το κλίμα του φόβου και της καχυποψίας  στην Κέρκυρα, ανάμεσα στις δύο πλευρές, στις παραγράφους που είδαμε;

6. Ποια στοιχεία δείχνουν τη μετριοπάθεια και τη διαλλακτικότητα του Νικόστρατου και πως εξηγείται η στάση του αυτή;

7. Είδαμε στην Εισαγωγή του βιβλίου μας ότι ο Θουκυδίδης προσπαθεί στο έργο του να διαφωτίσει πλήρως τις αιτίες των γεγονότων  με την επισώρευση αιτιολογικών προτάσεων και προσδιορισμών, διαχωρίζοντας τις πραγματικές αιτίες από τις προφάσεις. Επαληθεύεται αυτή η διατύπωση στην ενότητά μας;

8. «Ο Θουκυδίδης θέλει να μεταδώσει γνώσεις τελικές μόνιμης αξίας. Κατορθώνει αυτό το πολύ σημαντικό για την εποχή του βήμα ,ε την αποκάλυψη της νομοτέλειας που βρίσκεται  πίσω από την ποικιλία και την πολυεδρικότητα των γεγονότων». (Κ.Ν.Παπανικολάου, «Θουκυδίδης», Νέα Παιδεία 4, 1978, σ. 80). Διακρίνετε αυτήν τη νομοτέλεια, (δηλ. τη σύνδεση των γεγονότων μέσω της σχέσης αιτίου-αποτελέσματος), στο κεφ. 75; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας. (Άσκηση σχολ. βιβλίου)

Ασκήσεις Γραμματικής

1.?γιές, ?λάσσους: Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους τύπους και να τους κλίνετε στο γένος που βρίσκονται.

2. Να δώσετε  τους τύπους που ζητούνται:

?ποπεμφθ?σι ?α΄εν. Πρκ. Οριστ.

παρεμυθε?το? γ΄πληθ. Παθ. Μέλ. Οριστ.

?πειθεν? γ΄εν. Προστ. β΄Αορ.

?λαβε? απαρ. Μέλλοντα Ενεργ. Φων.

?πέτυχον?β΄εν. Πρτ.

διέφθειραν? α΄πληθ. Αορ. Ευκτ.

καθίζουσιν? απαρ. Ενεστ.

?νίστησι?α΄πληθ. Ενεστ. Οριστ.

διακομίζει? γ΄πληθ. Υπερσ.

γίγνονται? μτχ. Μέλ. αρσεν. γέν.

3. Να δώσετε τις πλάγιες πτώσεις των ουσιαστικών και στους δύο αριθμούς: τ? ?πιστί?, τ? προφάσει,τήν  ν?σον

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να συγκεντρώσετε τις μετοχές της ενότητας και να τις χαρακτηρίσετε συντακτικά.

2. Να αναλύσετε τον υποθετικό λόγο στο τέλος της 4^ης παραγράφου και να δηλώσετε τον τρόπο εισαγωγής, εκφοράς και  το είδος του. Κατόπιν να τον μετατρέψετε στα άλλα είδη των υποθετικών λόγων.

3. Να αιτιολογήσετε τους συντακτικούς χαρακτηρισμούς που σας δίνονται:

τ?ν Διοσκόρων: γενική κτητική

ο?ς: αντικείμενο στο ρ. ?πέτυχον

?κέται:επιρρηματικό κατηγορούμενο του σκοπού

τερακοσίων: γενική συγκριτική

τι: σύστοιχο αντικείμενο στο ρ. νεωτερίσωσιν

Λεξιλογικές ασκήσεις

1. Να δώσετε τις αντώνυμες των λέξεων στα αρχαία ελληνικά:

το?ς ?χθρο?ς ?

καθίζουσιν ?

? δ?μος ?

?γι?ς ?

?λάσσους ?

2. Να δώσετε τις συνώνυμες των λέξεων:

?π? τ? προφάσει=

διανοουμένων=

?πέτυχον=

διέφθειραν ?ν=

τ? ?πιτήδεια=

3. Να βρείτε με ποιες λέξεις του κειμένου συγγενεύουν ετυμολογικά οι λέξεις της ΝΕΓ που σας δίνονται: ύποπτος, διοικητήριο, άφατος, στάδιο, περίπλους.

4. Να εντάξετε σε δικές σας τα επίθετα: ανυπόστατος, πολυδιάστατος, επαναστατικός, αναντικατάστατος,  παραστατικός και να δηλώσετε με ποια λέξη του κειμένου συνδέονται ετυμολογικά.