Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφ. 75 §  1-2

Διδακτικοί στόχοι

Να δούμε την απροκάλυπτη επέμβαση του ξένου παράγοντα στην Κέρκυρα και το ρόλο του στην εσωτερική πολιτική ζωή.

Να εκτιμήσουμε τη συμφιλιωτική προσπάθεια  και τη μετριοπάθεια του Νικόστρατου.

Να προσέξουμε τη χρήση του Ενεστώτα, που δίνει ζωντάνια, και αναπαριστά με ευκρίνεια τις ενέργειες του Νικόστρατου.

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

?πιγιγνομέν?: μτχ. Ενεστ., θηλ. γέν., δοτ. εν. του ρ. ?πιγίγνομαι ( =προστίθεμαι, έπομαι, ακολουθώ) ?πεγιγνόμην, ?πιγενήσομαι & ?πιγενηθήσομαι, ?πεγενόμην & ?πεγενήθην, ?πιγέγονα & ?πιγεγένημαι, ?πεγεγόνειν & ?πεγεγενήμην

παραγίγνεται: γ΄εν. Ενεστ. Οριστ.του ?πιγίγνομαι=φτάνω

ξύμ(σύμ)βασιν: αιτ. εν. θηλ.γέν. του ουσ. της γ΄κλ. ? σύμβασις ?εως

ξυγχωρ?σαι: απαρ. Αορ. Ενεργ. φων. του ρ. ξυγ(συγ)χωρέω ??, ξυνεχώρουν, ξυγχωρήσω και ξυγχωρήσομαι, ξυνεχώρησα, ξυγκεχώρηκα, ξυνεκεχωρήκειν

τους α?τιωτάτους: αιτ. πληθ., αρσεν. γέν. , υπερθετ. βαθ. του επιθ. ? α?τιος -ία ?ιον

?μελλεν: Πρτ. γ΄εν. του ρ. μέλλω

?ποπλεύσεσθαι (?ποπλευσε?σθαι): απαρ. Μέλλοντα του ρ. ?ποπλέω

σφίσι: προσωπ. αντων. γ΄προσ. , αρσεν. γέν., δοτ. πληθ.

?σσον: επίρρημα συγκρ. βαθ. του  επιθ. ?λίγος

?σας: αιτ. πληθ.  θηλ. γέν. του  επιθέτου ?σος ?η-ον, ?σαίτερος α ?ον-, ?σαίτατος ?η -ον

πληρώσαντες: μτχ. Αορ., ονομ.πληθ., αρσεν. γέν. του ρ. πληρόω-?, ?πλήρουν, πληρώσω, ?πλήρωσα, πεπλήρωκα, ?πεπληρώκειν

σφ?ν α?τ?ν: γεν. πληθ., αρσεν. γέν.  της αυτοπαθητικής αντωνυμίας του γ΄προσ.

Η Ναύπακτος

Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Στην ενότητά μας, ο Αθηναίος στρατηγός Νικόστρατος φτάνει  από τη Ναύπακτο στην Κέρκυρα, με  δώδεκα πλοία και πεντακόσιους Μεσσηνίους οπλίτες. Αυτοί οι Μεσσήνιοι βρέθηκαν στη Ναύπακτο από το τέλος του γ΄μεσσηνιακού πολέμου, το 459 π.Χ. Η διένεξη Σπαρτιατών-Μεσσηνίων ξεκίνησε με τον α΄μεσσηνιακό πόλεμο (743 π.Χ.-724 π.Χ.),συνεχίστηκε με τον β΄ μεσσηνιακό (685 π.Χ.-668 π.Χ.) και έληξε με τον γ΄ μεσσηνιακό, που  άρχισε το 464 π.Χ. από μια επανάσταση των ειλώτων, όταν ένας πολύ δυνατός σεισμός κατάστρεψε σχεδόν ολοκληρωτικά τη Σπάρτη. Αυτή  στάθηκε η αφορμή να ξεσηκωθούν οι Μεσσήνιοι κατά των Σπαρτιατών, αλλά νικήθηκαν και πάλι γιατί οι Σπαρτιάτες ενισχύθηκαν στρατιωτικά από τους Αθηναίους με 4000 άνδρες υπό τον Κίμωνα. Έτσι οι Μεσσήνιοι εξαντλημένοι παρέδωσαν στους Σπαρτιάτες το φρούριο στο οποίο είχαν οχυρωθεί, εγκατέλειψαν τη Πελοπόννησο με τις γυναίκες και τα παιδιά τους κι εγκαταστάθηκαν στη Ναύπακτο, ως το 368 π.Χ., όταν οι Θηβαίοι νίκησαν στα Λεύκτρα τους Σπαρτιάτες.

Ερωτήσεις κατανόησης

1. Κύριο μέλημα του Θουκυδίδη, όπως είδαμε στην Εισαγωγή, υπήρξε η ακρίβεια στην παράθεση των πληροφοριών. Πως επιτυγχάνεται αυτή στην ενότητά μας και ιδιαίτερα στην πρώτη ημιπερίοδο;

2. Πως εξηγείται η παρουσία  των Μεσσηνίων στα πλοία του Νικόστρατου;

3. ?πρασσε και πείθει: Να εξηγήσετε την επιλογή των ρηματικών χρόνων στις κύριες προτάσεις που βρίσκονται στη  δεύτερη ημιπερίοδο της πρώτης παραγράφου.

4. δέκα μέν ?νδρας τούς α?τιωτάτους κρ?ναι: Ποιο ήταν το σκεπτικό του Νικόστρατου για την παραπομπή των δέκα ανδρών σε δίκη, ποιοι υποθέτετε πως ήταν αυτοί και ποια η τύχη τους;

5. Ο ιστορικός μας πληροφορεί  ότι ο Νικόστρατος έφτασε στην Κέρκυρα για να βοηθήσει. Σε ποιους απευθυνόταν οι ενέργειες και οι προτάσεις του; Ποιοι θα ήταν ωφελημένοι, αν εφαρμόζονταν; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.

6. Ποια σκοπιμότητα υπαγόρευσε την πρόταση του Νικόστρατου «τούς α?τούς ?χθρούς και φίλους νομίζειν»:

7. Ποια ήταν συνολικά τα αποτελέσματα της συμφιλιωτικής προσπάθειας του Νικόστρατου, οι όροι δηλ. της συμφωνίας με τους Κερκυραίους;

8. Ποιο ήταν το αίτημα της ηγεσίας των δημοκρατικών προς το Νικόστρατο; Που αποσκοπούσε η στρατολόγηση των πολιτικών τους αντιπάλων στα πλοία τους; Τι αποδεικνύει η πρότασή τους για το κλίμα και τις σχέσεις των πολιτών στην Κέρκυρα;

9. Να εξηγήσετε τη χρήση του ιστορικού Ενεστώτα και των παρελθοντικών χρόνων, Παρατατικού και Αορίστου, στην ενότητα.

10. Να χαρακτηρίσετε το Νικόστρατο από την ενότητά μας.

Ασκήσεις Γραμματικής

1. ?πλ?ταις, ξ?μβασ?ν: Να αναγνωρίσετε τους τύπους και να τους κλίνετε και στους δύο αριθμούς.

2. ?ποπλε?σεσθαι, ξυμπ?μψειν: Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους τύπους και να τους αντικαταστήσετε χρονικά.

3. ?λλήλοις, ο?, ?λλους, α?τούς, τα?τα, α?τόν, σφίσι, τι, σφ?ν α?τ?ν:Να αναγνωρίσετε το είδος των αντωνυμιών και να κλίνετε  δύο από αυτές.

Ασκήσεις Συντακτικού

1.Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους όρους της Α΄στήλης.

                       Α                                                                            Β

2. Να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις, δηλώνοντας τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς τους και τη συντακτική τους λειτουργία: ο? ο?κ?τι ?μειναν,  ?στε το?ς α?το?ς ?χθρο?ς κα? φ?λους νομ?ζειν, ?πως ?σσ?ν τι ?ν κιν?σει ?σιν ο? ?ναντ?οι.

3. Γνωρίζοντας ότι το ζεύγμα είναι ένα σχήμα του λόγου που απαντάται εκεί που δύο αντικείμενα ή προσδιορισμοί αποδίδονται στο ίδιο ρήμα, ενώ λογικά το ένα από αυτά ή ο ένας απ?αυτούς θα ταίριαζε σ?ένα άλλο ρήμα, να εντοπίσετε αυτό το σχήμα στην § 2 του κεφ. 75.  

Λεξιλογικές ασκήσεις

1. Να συνθέσετε με την πρόθεση συν τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

συν+λαμβάνω?

συν+ μαρτυρώ?

συν+στρατεύομαι?

συν+μιλώ?

συν+οδεύω?

συν+θέτω?

συν+ρέω?

συν+πράττω?

συν+κρατώ?

συν+τυχαίνω?

2. Να ετυμολογήσετε το τοπωνυμικό Ναύπακτος και να δώσετε άλλο ένα με το ίδιο α΄ συνθετικό.

3. Να βρείτε με ποιες λέξεις του κειμένου συνδέονται ετυμολογικά οι λέξεις της ΝΕΓ που σας δίνονται: γενέθλια, πάγιος, πραγματογνώμων,  πειθήνιος, οικήτορας.