Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφ. 70  § 6  

Η συνωμοσία των ολιγαρχικών -Θάνατος του Πειθία μαζί με άλλους βουλευτές και ιδιώτες.

Διδακτικοί στόχοι

Να κατανοήσουμε τους παράγοντες που οδήγησαν στην αποσταθεροποίηση στην Κέρκυρα.

Να αντιληφθούμε την έντονη κοινωνική αντιδικία που οδήγησε σε πράξεις  μικρότητας και μισαλλοδοξίας.

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

 ?ξείργοντο: Πρτ. γ΄πληθ. του ρ. ?ξείργομαι (=εμποδίζομαι, αποκλείομαι), ?ξειργόμην, ?ξείρξομαι, ?ξείρχθην, ?ξε?ργμαι, ?ξείργμην

?πυνθάνοντο: Πρτ. γ΄πληθ. του ρ. πυνθάνομαι (πληροφορούμαι, εξετάζω, ζητώ να μάθω), ?πυνθανόμην, πεύσομαι & πευσο?μαι, ?πυθόμην, πέπυσμαι, ?πεπύσμην

Συντάξεις του ρήματος

πυνθάνομαι + αιτ.+γεν.=μαθαίνω κάτι από κάποιον/ +γεν.=μαθαίνω για κάτι/  +αιτ. =πληροφορούμαι κάτι / +απαρέμφατο = μαθαίνω ότι?/ +πλάγια ερώτηση/ +αιτ. +κατηγορημ. μτχ.

μέλλειν:  απαρ. Ενεστ. του ρ. μέλλω (=σκοπεύω, πρόκειται να?), ?μελλον, μελλήσω, ?μέλλησα

?ναπείσειν: απαρ. Μέλ. του ρ. ?ναπείθω=μεταπείθω, παρακινώ πειστικά

ξυνίσταντο: Πρτ. γ΄πληθ. του ξυν (συν)ίσταμαι= συνωμοτώ, οργανώνω συνωμοσία

?γχειρίδια: αιτ. πληθ. του ουδ. ουσ. της β΄κλ. τό ?γχειρίδιον (?ν+χείρ)

?ξαπίνης ή ?ξαπιναίως: τροπικό επίρρημα, ξαφνικά, αιφνιδίως

?σελθόντες: μτχ. β΄Αορ., ονομ. πληθ. αρσεν. γέν. του ρ. ?σ(ε?σ)έρχομαι ή ε?σειμι

τ?ν ?διωτ?ν: γε. πληθ. του αρσεν. ουσ. ? ?διώτης ?ου=ο απλός πολίτης

τριήρη: αιτ. εν. του θηλ.  ουσ. της γ΄κλ. ? τριήρης (τρίς +?ρέσσω=κωπηλατώ) τ?ς τριήρους 

κατέφυγον: γ΄πληθ. Αορ. β΄ Οριστ. του ρ. καταφεύγω

παρο?σαν: μτχ. Ενεστ., αιτ. εν., θηλ. γέν. του ρ. πάρειμι= παρευρίσκομαι, είμαι παρών

Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Στην ενότητά μας φαίνεται πως οι ολιγαρχικοί έχουν αντιληφθεί πως η αθηναϊκή επιρροή και  η δημοκρατική παράταξη  έχουν ισχυροποιηθεί στην Κέρκυρα, γι?αυτό προχωρούν σε πραξικόπημα με κύριο σκοπό  την πλήρη  αποδυνάμωση των δημοκρατικών. Έτσι στο στόχαστρο μπαίνει ο Πειθίας και άλλα ηγετικά στελέχη, ώστε και η εφαρμογή του νόμου να αποφευχθεί για την πληρωμή του προστίμου, αλλά και να ματαιωθεί η προσέγγιση Αθήνας ?Κέρκυρας.

Ερωτήσεις κατανόησης

1. Τι γνωρίζετε για την οργάνωση και τις αρμοδιότητες της κερκυραϊκής βουλής;

2. Να καταγράψετε τους λόγους που  οι ολιγαρχικοί προχώρησαν στη δολοφονία του Πειθία και των υπολοίπων εξήντα ανδρών.

3. Που αναζήτησαν  καταφύγιο οι δημοκρατικοί  και γιατί; Τι μαρτυρεί η παραμονή των Αθηναίων στην Κέρκυρα;

4. Πως διαμορφώνεται το πολιτικό κλίμα στην Κέρκυρα, μετά το πραξικόπημα των ολιγαρχικών; Πρόκειται για μία υπόθεση που αφορά μόνο τους πολίτες της Κέρκυρας;

5. Γιατί, ενώ ο Θουκυδίδης  χρησιμοποιεί παρελθοντικούς χρόνους στην ενότητα, επιλέγει τον τύπο κτείνουσι, αναφερόμενος στη δολοφονία του Πειθία;

6. Ποιο ανάλογο περιστατικό από τα «Ελληνικά» του Ξενοφώντα σας θυμίζει  η εισβολή των ολιγαρχικών στη Βουλή, με τα μαχαίρια, και η δολοφονία του Πειθία;

7. Να αντιδιαστείλετε τις έννοιες του πολίτη και του ιδιώτη.

8. Υποδυθείτε έναν δημοκρατικό και έναν ολιγαρχικό πολίτη της Κέρκυρας και δικαιολογείστε τη στάση σας, όπως την είδαμε στο κεφ. 70,  στο ακροατήριο.

9. Ποια είναι τα στοιχεία που  προοικονομούν μια πολιτειακή μεταβολή στην Κέρκυρα,  στο κεφ. 70, και ανησυχούν τους ολιγαρχικούς;

10.(Άσκηση σχολικού βιβλίου) Να επιβεβαιώσετε την ακόλουθη άποψη με συγκεκριμένα παραδείγματα από το Κεφ. 70: «Ο Θουκυδίδης απομακρύνει ό,τι είναι τυχαίο και κρατάει μόνο ό,τι χρησιμεύει για να φανεί η πορεία μιας ενέργειας· και αντίθετα, πάλι, προσκολλάται σ' αυτή την ενέργεια χωρίς να παραμελεί κανένα της στοιχείο· μ? αυτόν τον τρόπο, η αφήγησή του φαίνεται να παίρνει τη μορφή αποδεικτικού συλλογισμού. Οι συνθήκες τις οποίες συγκρατεί είναι αναγκαίες και επαρκείς για το αποτέλεσμα στο οποίο καταλήγει. Δεν μπορούμε τίποτα να αφαιρέσουμε, τίποτα να μεταβάλουμε. Και η συνοχή που αποκτά η αφήγηση ?από τις προκείμενες ως τα συμπεράσματα? παίρνει έτσι ένα χαρακτήρα αναγκαιότητας» (Jacqueline de Romilly, Ιστορία και Λόγος στον Θουκυδίδη, σ. 49).

Σημ. Οι ασκήσεις 8,  9 και 10  αναφέρονται σε όλο το κεφ. 70.

Θουκυδίδης, τοιχογραφία στον ναό της Μονής Φιλανθρωπινών, 16ος αιώνας Ιωάννινα

Ασκήσεις Γραμματικής

1. φίλους τε καί  ?χθρούς: Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους τύπους και να δώσετε τα παραθετικά τους και στους τρεις βαθμούς.

2. ?διωτ?ν, τριήρη: Να αναγνωρίσετε και να  κλίνετε τους τύπους.

3. ?πυνθάνοντο, κτείνουσι: Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους τύπους και να τους αντικαταστήσετε χρονικά.

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους όρους: τ? τε νόμ?, βουλ?ς, ?ναπείσειν, ?ς ?ξήκοντα, τ?ς α?τ?ς  γνώμης

2. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που σας δίνονται, δηλώνοντας το είδος, τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς τους: ?πειδ? τ? τε νόμ? ?ξείργοντο κα? ?μα ?πυνθάνοντο τ?ν Πειθίαν και ?ως ?τι βουλ?ς ?στί.

Λεξιλογικές ασκήσεις

1. Να συμπληρώσετε τα κενά με τις λέξεις που σας δίνονται, και να  βρείτε με ποια λέξη του κειμένου συνδέονται (πείσμα, εμπιστοσύνη, πιθανότητα, πίστη,  παραπειστικός,  δύσπιστος, πειθώ, άπιστος,  πεποίθηση).

α. Η  επίκληση στη λογική είναι ο πιο αποδεκτός τρόπος   ????.. στο δοκιμιακό λόγο.

β. Στο έργο των ποιητών της Επτανησιακής Σχολής κυρίαρχη θέση έχουν η θρησκευτική  ????, η πατρίδα, η φύση και η γυναίκα.

γ. Όσοι, εκ ??????., μένουν μόνοι στη ζωή τους, αναλαμβάνουν το κόστος της επιλογής τους.

δ. Ο απόστολος Θωμάς δεν ήταν ?????, αλλά  ?????..

ε. Το γινάτι βγάζει μάτι, λέει ο λαός, για να δείξει τις ολέθριες συνέπειες του ?????.

στ. Μόνο με την αμοιβαία  ?????.. μπορούν να οικοδομηθούν στέρεες διαπροσωπικές σχέσεις.

ζ. Η θεωρία των  ???????.. αποτελεί το μαθηματικό θεμέλιο της στατιστικής.

η. Στον πολιτικό και δικανικό λόγο συχνά χρησιμοποιούνται ??????..  επιχειρήματα, που εξυπηρετούν ιδιοτελείς σκοπούς και συγκαλύπτουν την αλήθεια.

2. Να δώσετε τη σημασία των λόγιων και καθημερινών  εκφράσεων καθώς και την επικοινωνιακή περίσταση που χρησιμοποιούνται και περιέχουν τη λέξη χείρ-χέρι.

Νίπτω τάς χε?ρας μου, τείνω χε?ρα βοηθείας, ?χω ?νά χε?ρας, διά χειρός, σύν ?θην? καί χε?ρα κίνει.

Έπεσε σε καλά χέρια, κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου, πιάνουν τα χέρια μου, βάζω το χέρι μου στη φωτιά,  δίνουμε τα χέρια.