Ξενοφώντος «Ελληνικά» Βιβλίο 2. Κεφ. 4. Περίληψη  § 24-36 και Βιβλίο 2. Κεφ. 4. § 37-39

Διδακτικοί στόχοι

Να αντιληφθούμε για άλλη μια φορά το άηθες ήθος των ολιγαρχικών

Να κατανοήσουμε τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της Σπάρτης

Ερωτήσεις κατανόησης

1.Πως διαμορφώνεται το πολιτικό σκηνικό στην Αθήνα, μετά την εκλογή των Δέκα;

2. Να χαρακτηρίσετε τους Τριάντα και τους Τρισχιλίους από την πράξη της προσφυγής στη Σπάρτη και συγκεκριμένα στο Λύσανδρο.

3. Ποιες πρωτοβουλίες πήρε ο Λύσανδρος; Συνάδει η στάση του με τις απαιτήσεις της σπαρτιατικής πολιτείας από τα μέλη της;

4. Να αξιολογήσετε και να αιτιολογήσετε τη στάση των Βοιωτών και των Κορινθίων στην πρόταση της σπαρτιατικής πλευράς για αποκλεισμό της Αθήνας.

5. Να εξετάσετε τα κίνητρα, τις ενέργειες και τα αποτελέσματα  της παρέμβασης του Παυσανία, που εκπροσωπεί την επίσημη κρατική πολιτική της Σπάρτης, στη διένεξη δημοκρατικών και ολιγαρχικών στην Αθήνα.

6. Ποια λύση υιοθετήθηκε τελικά για την διευθέτηση των διαφορών ανάμεσα στις δύο παρατάξεις;

Ξενοφώντος «Ελληνικά» Βιβλίο 2. Κεφ. 4. § 37-39

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

?χοντο: γ΄πληθ. Παρτ. του ρ.ο?χομαι (έχω φύγει,), ?χόμην, ο?χήσομαι, -, (ο?χωκα & ?χηκα & ?χημαι & ο?χημαι), (ο?χώκειν & ?χήκειν & ?χήμην)

παραδιδόασι:γ΄πληθ.Ενεστ. Οριστ. του παραδίδωμι

σφ?ς α?τούς:αυτοπαθητική αντων. γ΄προσ., αιτ. πληθ. αρσεν. γέν.

χρ?σθαι: απαρ. Ενεστ. του ρ. χρήομαι-?μαι, ?χρώμην, χρήσομαι, ?χρησάμην & ?χρήσθην, κέχρημαι, ?κεχρήμην

?ξιο?ν:απαρ. Ενεστ. του συνηρημ. ρ.?ξιό-ω ??, ?ξίουν, ?ξιώσω, ?ξίωσα, ?ξίωκα, ?ξιώκειν

?φασαν: γ΄πληθ. Παρτ. του φημί

ο? ?κκλητοι: Ονομ. πληθ., αρσεν. γέν. του επιθέτου της β΄κλ. ?, ? ?κκλητος, το ?κκλητον (=ο εκλεγμένος) ?εδώ ως ουσιαστικό

?πέταξαν: γ΄πληθ. Αορ. Οριστ. του ρ. ?πιτάσσω

διαλλάξαι: απαρ. Αορ. του ρ. διαλλάττω(-σσω),διήλλαττον, διαλλάξω, διήλλαξα, διήλλαχα, διηλλάχειν

?π?:αναφορικότροπικό επίρρημα

περανθέντων: μτχ. Παθ. Αορ.,γεν. πληθ., αρσεν. γέν. του ρ. περαίνομαι (=έρχομαι εις πέρας, ολοκληρώνομαι),?περαινόμην,περανο?μαι, έπερανάμην, ?περάνθην, πεπέρασμαι,?πεπεράσμην

δι?κε: γ΄εν. Οριστ. Αορ. β΄του ρ. διίημι (=απολύω, διαλύω) (διά +?ημι)

?θυσαν: γ΄πληθ. Αορ. Οριστ. του ρ. θύω,?θυον, θύσω. ?θυσα, τέθυκα, ?τεθύκειν

Πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Στην ενότητά μας είναι ανάγκη να εστιάσουμε στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της Σπάρτης που βρίσκει και πάλι ευκαιρία ανάμειξης εξαιτίας των ακραιφνών ολιγαρχικών, που αδιαφορούν για το συμφέρον της πόλης τους και νοιάζονται μόνο για το ίδιον όφελος. Αυτό τουλάχιστον φαίνεται από τις ακραίες  προτάσεις «μειοδοσίας» που καταθέτουν.

Χρειάζεται να επισημάνουμε ακόμη την αυστηρή δομή και λειτουργία του σπαρτιατικού κράτους, που δεν ανέχεται ιδιοτελείς κινήσεις από τους πολίτες του και βασίζεται στα συλλογικά του όργανα.

Εξετάζοντας τους όρους της ειρήνευσης, καρπό της διαπραγματευτικής προσπάθειας του Παυσανία, κατανοούμε τη σκοπιμότητά τους αλλά και τη μετριοπάθεια του ίδιου.

Τέλος, η προσφορά της ευχαριστήριας θυσίας στην πολιούχο Αθηνά και η σύγκληση της Εκκλησίας του Δήμου μαρτυρούν το ήθος και την ευσέβεια των δημοκρατικών, αλλά  και το σταθερό ιδεώδες του αρχαίου κόσμου που προβάλλει τη δράση και το λόγο ως συστατικά του πολίτη (μύθων τε ρητήρ' ?μεναι πρηκτ?ρά τε ?ργων Ι 443), όπως φαίνεται και στο σχόλιο που ακολουθεί:

«Για τον κόσμο η Ελλάδα είναι πάντα η σκεπτόμενη Αθηνά που ακουμπάει  στο δόρυ της. Και ποτέ πριν από αυτήν η τέχνη δεν είχε συνενώσει το δόρυ με την σκέψη? Η Ακρόπολη είναι το μόνο μέρος του κόσμου που κατοικείται ταυτόχρονα από το πνεύμα και από το θάρρος».

                                                                Αντρέ Μαλρό ,Αθήνα, 28 Μαΐου 1959

Ανάγλυφο σκεπτόμενης Αθηνάς
Μουσείο Ακρόπολης

Ερωτήσεις κατανόησης

1. Πόσοι αντιπρόσωποι και ποιοι στέλνονται τελικά στη Σπάρτη  από τον Παυσανία; Γιατί, κατά τη γνώμη σας, ο Ξενοφών δεν αναφέρει τι πρότειναν οι εκπρόσωποι των δημοκρατικών και οι δύο ολιγαρχικοί στη Σπάρτη;

2. Ποιες προτάσεις κόμισαν οι επίσημοι εκπρόσωποι των Δέκα  στη  Σπάρτη και τι σήμαιναν αυτές για τη δημοκρατική παράταξη;

3. Ποια είναι η επίσημη αντίδραση της Σπάρτης και από ποιους εκπορεύεται;

4. Να χαρακτηρίσετε την εντολή με την οποία αποστέλλεται ο Παυσανίας με τους δεκαπέντε άνδρες και να εξετάσετε τους όρους της ειρήνευσης. Ποιοι εξαιρέθηκαν από την αμνηστία; Κρίνετε σκόπιμους τους περιορισμούς που  έθεσαν;

5. Θεωρείτε δικαιολογημένη την ενέργεια του Παυσανία να διαλύσει το στράτευμα, μετά τη διευθέτηση των διαφορών  και την ειρήνευση στην Αθήνα; Ποια πιθανή αντιμετώπιση περιμένετε από τους συμπολίτες του; Θυμηθείτε την αντιμετώπιση του στρατηγού Αδείμαντου από τους Αθηναίους, μετά την ήττα στους Αιγός Ποταμούς.

6. Τι μαρτυρεί η ενέργεια των δημοκρατικών Αθηναίων να ανέβουν ένοπλοι στην Ακρόπολη και να προσφέρουν θυσία στη θεά Αθηνά; Ποια ήταν η επόμενη ενέργειά τους;

Ασκήσεις Γραμματικής

1.Να  αναγνωρίσετε γραμματικά και να αντικαταστήσετε εγκλιτικά τους τύπους: βούλονται, ?θυσαν

2.Να αντιστοιχίσετε τους  λεκτικούς τύπους της Α στήλης με τους γραμματικούς χαρακτηρισμούς της Β.

                      Α                                                                                                       Β

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου στην τελευταία περίοδο της  §38.

2. Να αναγνωρίσετε το είδος και να δώσετε τη συντακτική λειτουργία των δευτερευουσών προτάσεων:

α. ?τι α?το? μ?ν παραδιδ?ασι κα? τ? τε?χη? κα? σφ?ς α?το?ς Λακεδαιμον?οις χρ?σθαι

β. ?,τι βο?λονται

γ. ?φ? ?τε ε?ρ?νην μ?ν ?χειν ?ς πρ?ς ?λλ?λους, ?πι?ναι δ? ?π? τ? ?αυτ?ν ?καστον πλ?ν τ?ν τρι?κοντα κα? τ?ν ?νδεκα κα? τ?ν ?ν Πειραιε? ?ρξ?ντων δ?κα.

Λεξιλογικές ασκήσεις

1.Αφού βρείτε με ποια λέξη του κειμένου συνδέονται ετυμολογικά τα παρακάτω επίθετα, να σχηματίσετε φράσεις με τα ονοματικά σύνολα που σας δίνονται: αποδιοπομπαίος (τράγος),  χρηστά (ήθη), ποιοτικό (προϊόν), αδόκιμη (έκφραση), βατά (θέματα.)

2. Να εντοπίσετε τη σημασιολογική διαφορά των επιθέτων: έκκλητος και έκλυτος.

3. Να συμπληρώσετε τα κενά με τις λέξεις που σας δίνονται και να βρείτε με ποια λέξη του κειμένου συγγενεύουν ετυμολογικά (πέρας, διεκπεραίωση, Πόρος, αξεπέραστος, απεραντοσύνη, Πέραν, αποπεράτωση, εμπόριο, προσπέραση, συμπέρασμα).

α. Το ?????.. στους επαγωγικούς συλλογισμούς έχει πιθανολογικό χαρακτήρα.

β. Μετά το  ????? της συνεδρίασης, ο Σύλλογος των Διδασκόντων κοινοποίησε τα αποτελέσματα των εξετάσεων.

γ. Το ????., στην αρχική του μορφή, είχε χαρακτήρα ανταλλακτικό.

δ. Ο άνθρωπος αισθάνεται πολύ μικρός μπρος στην  ?????? του Σύμπαντος.

ε. Με την   ??????.. της Στέγης Πολιτισμού  στη Νέα Καρβάλη, αναδείχθηκε η ιδιαίτερη φυσιογνωμία της περιοχής.

στ. Η  ??????.  κατά τη διάρκεια της οδήγησης κάποιες φορές αποδεικνύεται ολέθρια.

ζ. Όσοι επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη, δεν παραλείπουν να περπατήσουν στις γειτονιές του ???. 

η. Η γρήγορη  και υπεύθυνη  ??????.. των υποθέσεων των πολιτών είναι υποχρέωση της Δημόσιας Διοίκησης.

θ. Ο  ?????  ανήκει στα νησιά του Αργοσαρωνικού.

ι. Κάποιες περιοχές του πλανήτη μας έχουν χαρακτηριστεί μνημεία της φύσης εξαιτίας του  ???????..   φυσικού τους κάλλους.