Ξενοφώντος «Ελληνικά» Βιβλίο 2. Κεφ. 2. §  22-23

Η παράδοση των Αθηνών

Διδακτικοί  στόχοι

Να φανεί η συγκεχυμένη κατάσταση, όπως αυτή αποδίδεται με τους ποικίλους προσδιορισμούς των κυρίως ρηματικών τύπων της §  22.

πρέσβεις ?πήγγελλον ?

Θηραμένης προηγόρει ?

?δοξε τ?  δήμ? ?

Να προσεχθεί η κατά παράταξη σύνδεση στην § 23, που δηλώνει την αποκατάσταση της τάξης, αν και η μτχ. νομίζοντες εκφράζει μια αμφιβολία για την ελευθερία που έφερνε το γκρέμισμα των τειχών.

Λύσανδρος κατέπλει ?

φυγάδες κατ?σαν ?

(o?τοι)  κατέσκαπτον?

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

ποιο?ντο: γ΄πληθ. Ενεστ. Ευκτ. του ρ. ποιέομαι ?ο?μαι, ?ποιούμην, ποιήσομαι & ποιηθήσομαι, ?ποιησάμην & ?ποιήθην, πεποίημαι, ?πεποιήμην

προηγόρει:γ΄εν. Πρτ. του προαγορεύω τινος (=μιλώ εξ ονόματος άλλου, αγορεύω υπέρ άλλων, συνηγορώ)

χρή: απρόσωπο ρήμα Τα απρόσωπα ρήματα  συντάσσονται κανονικά με μία δοτικ? προσωπικ? η οπο?α δηλ?νει το πρ?σωπο στο οπο?ο αναφ?ρεται το απρ?σωπο ρ?μα. Τα απρόσωπα όμως  ρήματα χρή και δε? δεν συνοδεύονται από δοτική προσωπική.

συνεπαινεσάντων: γεν. πληθ. αρσεν. γέν. της μτχ. Αορ. του ρ.  συνεπαινέω ?(=επιδοκιμάζω), ?π?νουν, ?παινέσομαι & ?παινέσω, ?π?νεσα, ?π?νεκα, ?π?νέκειν

κατέπλει:γ΄εν. Πρτ. του καταπλέω=πλέω εναντίον

κατ?σαν:γ΄εν. Πρτ. του κατέρχομαι ή κάτειμι =επιστρέφω στην πατρίδα (για εξόριστο)

α?λητρίδων: γεν. πληθ. του θηλ. ους. της γ΄κλ. ? α?λητρίς, τ?ς α?λητρίδος

Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Στην ενότητά μας πρωταγωνιστικό ρόλο εξακολουθεί να παίζει ο Θηραμένης, ως κομιστής και υποστηρικτής των σπαρτιατικών απαιτήσεων για τη σύναψη ειρήνης. Καταφθάνει όμως και ο Λύσανδρος, ο οποίος αφού έλυσε την πολιορκία της Σάμου, κατέπλευσε  στον Πειραιά  με τη συνοδεία των πολιτικών εξορίστων. Οι κινήσεις αυτές, σε συνδυασμό με το γκρέμισμα των Μακρών τειχών, προοικονομούν το πολιτικό μέλλον της Αθήνας. Οι πανηγυρισμοί και οι μουσικές κατά τη διάρκεια του γκρεμίσματος μετριάζονται κάπως με τη χρήση της μτχ. νομίζοντες, που δεν είναι τόσο ισχυρός ρηματικός τύπος.

Αυλητρίδα σε συμπόσιο

Ερωτήσεις κατανόησης

1. Να συγκεντρώσετε τους ρηματικούς τύπους  που δηλώνουν εκφορά λόγου και να δώσετε επακριβώς τη σημασία τους.

2. Ποιο πρωταγωνιστικό πρόσωπο μετέφερε τους όρους της ειρήνης που έθεσαν οι Σπαρτιάτες, και με ποια προτροπή προς τους συμπολίτες του;

3. Ο Θηραμένης σε πρώτο και ο Λύσανδρος σ?ένα δεύτερο επίπεδο είναι οι πρωταγωνιστές των γεγονότων που παρακολουθούμε. Κατά πόσο, πιστεύετε, η διαμόρφωση της παρούσας κατάστασης ήταν δικό τους έργο; Γενικά, θεωρείτε ότι οι προσωπικότητες διαμορφώνουν  και ως ποιο βαθμό την ιστορία; Να εκφράσετε τον όποιο αντίλογό σας.

4. Ποια ήταν η αντίδραση της πλειοψηφίας των Αθηναίων πολιτών;

5. Τι επακολούθησε την αποδοχή των όρων της ειρήνης και με ποιες συνέπειες για την πόλη; Πως χαρακτηρίζετε τον τρόπο παράδοσης της Αθήνας στο Λύσανδρο;

6. «καί τά τείχη κατέσκαπτον ?π?α?λητρίδων πολλ? προθυμί?»: Ποια ατμόσφαιρα δημιουργεί η παρουσία των αυλητρίδων κατά το γκρέμισμα των Μακρών Τειχών;

  Πως ερμηνεύει ο ιστορικός τη στάση αυτή; Τι δηλώνει η μτχ. νομίζοντες;

7. Διηγείται ο Αίσωπος: Μια φορά το παιδί ενός γεωργού έψηνε στη χόβολη σαλιγκάρια. Τα σαλιγκάρια, όταν είναι στη φωτιά τσιτσιρίζουν. Ακούγοντάς τα λοιπόν το παιδί, τους φώναξε αγανακτισμένο:

- Αφιλότιμα ζωντανά, το σπίτι σας καίγεται κι εσείς τραγουδάτε;

Από το μύθο αυτό προέκυψε η γνωμική διατύπωση: Τ?ν ο?κι?ν ?μ?ν ?μπιπραμένων ?με?ς ?δομεν. Να συσχετίσετε το επιμύθιο αυτό με τα τεκταινόμενα στην Αθήνα, εντοπίζοντας ομοιότητες και διαφορές στην περίσταση.

8. Υποθέστε πως είστε ένας Αθηναίος πολίτης. Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις, να δώσετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας σε δύο παραγράφους? στη μία, από την οπτική ενός δημοκρατικού πολίτη και στην άλλη, από την οπτική ενός ολιγαρχικού, που μόλις έχει επιστρέψει στην πατρίδα του από την εξορία.

Ασκήσεις Γραμματικής

1.ο?ς, τινων: Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους τύπους και να δώσετε τις πλάγιες πτώσεις στον ενικό και πληθ. αριθ. και στα τρία γένη.

2. Να συγκεντρώσετε τα ουσιαστικά της ενότητας και να τα κατατάξετε ανάλογα με την κλίση που ανήκουν.

3.Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τους τύπους που ζητούνται:

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να αιτιολογήσετε τα παρακάτω ζητούμενα:

Γιατί η πλάγια ερώτηση ?φ? ο?ς ο? Λακεδαιμ?νιοι ποιο?ντο τ?ν ε?ρ?νην εκφέρεται με ευκτική;

Γιατί η ειδική πρόταση ?ς χρ? πε?θεσθαι Λακεδαιμον?οις κα? τ?
τε?χη περιαιρε?ν εισάγεται με τον σύνδεσμο ?ς;

Γιατί τα απαρέμφατα πε?θεσθαι και περιαιρε?ν είναι υποκείμενα στο χρή;

Γιατί οι μτχ. ?ντειπ?ντων και  συνεπαινεσ?ντων είναι απόλυτες;

Γιατί η γενική τ?ς ?λευθερ?ας είναι αντικείμενο στο απαρ.?ρχειν;

Λεξιλογικές ασκήσεις

1.Να δώσετε τα αντώνυμα των λέξεων στην ΑΕΓ.

Τ? ?στεραί? ?

πείθεσθαι  ?

?ντειπόντων ?

πλειόνων ?

προθυμί? ?

2. Να βρείτε με ποιες λέξεις του κειμένου συνδέονται ετυμολογικά οι λέξεις της ΝΕΓ που σας δίνονται:

εναρκτήριος?

σκαπανέας?

απειθής?

μακροθυμία?

αντιρρητικός?