ΤΟ ΦΡΑΓΚΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΥΠΟ ΤΙΣ ΔΥΝΑΣΤΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΕΡΟΒΙΓΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΡΟΛΙΔΩΝ

Διδακτικοί στόχοι

• §Να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της Δυτικής Ευρώπης από τα μέσα του 6ου αι. ως τα μέσα του 9ου αι.
• §Να αντιληφθούμε τη σπουδαιότητα της συμμαχίας του παπισμού με τους Φράγκους βασιλείς.
• §Να κατανοήσουμε την κοσμοϊστορική σημασία της στέψης του Καρλομάγνου στη Ρώμη στις 25 Δεκεμβρίου του 800 και τις συνέπειές της στις σχέσεις Ανατολής ?Δύσης.

α. Η εποχή των Μεροβιγγείων και η κρίση του Φραγκικού κράτους

Το βασίλειο των Φράγκων ιδρύεται στα τέλη του 5^ου αι από το γενάρχη της δυναστείας των Μεροβιγγείων, Χλωδοβίκο και γίνεται το ισχυρότερο κράτος στη Δύση. Διάσπαση στους χρόνους των διαδόχων.

Αιτίες

• §αυτονομιστικές τάσεις πολλών περιοχών
• §πολυνομία
• §εγωϊστικές τάσεις γαιοκτητικής αριστοκρατίας.

Αποτέλεσμα πολιτικού κατακερματισμού

  Κοινωνική και οικονομική παρακμή που εκδηλώνεται ως επικράτηση βαρβαρικών ηθών, απο-αστικοποίηση, επιστροφή στη φυσική οικονομία(ανταλλαγές σε είδος και όχι με χρήμα).

Στα τέλη του 7^ου αι η κατάσταση σε αδιέξοδο, μόνος σταθερός παράγοντας η Εκκλησία.

β.Οι Καρολίδες  και η ακμή της φραγκικής δύναμης

Ο αυλάρχης Κάρολος Μαρτέλος καταφέρνει να αναχαιτίσει τους Άραβες στο Πουατιέ της Γαλλίας ? το αξίωμα του αυλάρχη (majordomus) αποκτά αυξημένο κύρος.

Αναχαίτιση Αράβων στο Πουατιέ
Ζωγραφικός πίνακας

Αναλαμβάνει την εξουσία και γίνεται ιδρυτής της δυναστείας των Καρολιδών.

Ο γιος του Καρόλου , Πιπίνος, στέφεται ελέω Θεού  βασιλεύς από τον Πάπα-λόγω της απειλής των Λογγοβάρδων-γεγονός που προσδίδει ηθικό κύρος στη φραγκική βασιλεία. Ο Πιπίνος ως αντάλλαγμα του δωρίζει την περιοχή από τη Ραβέννα μέχρι τη Ρώμη, πυρήνα του παπικού κράτους.

Καθοριστική προϋπόθεση λοιπόν για τη νομιμοποίηση της εξουσίας των Καρολιδών υπήρξε η συμμαχία και συνεργασία με την Καθολική Εκκλησία.

Ο διάδοχος του Πιπίνου, Κάρολος ο Μέγας ( Καρλομάγνος ) επεκτείνει τα σύνορα του κράτους  στο μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Ευρώπης.

Ο Καρλομάγνος οργανώνει διοικητικά το κράτος του σε 200 κομητείες,  ενεργοποιεί το θεσμό των βασιλικών απεσταλμένων με σκοπό να ελέγχει την εφαρμογή των διαταγμάτων του και προβαίνει σε εκκλησιαστικές μεταρρυθμίσεις. 

γ. Το πρόβλημα των δύο αυτοκρατοριών

Ο Κάρολος  το 774 καταλύει το κράτος των Λογγοβάρδων.

Το Βυζάντιο προσπαθεί να προσεγγίσει διπλωματικά τον Κάρολο, αλλά οι σχέσεις τους οδηγούνται  σε ρήξη.

Χριστούγεννα του 800: Ο Πάπας στέφει τον Κάρολο αυτοκράτορα του ρωμαϊκού κράτους με έδρα το Άαχεν. Η σταδιακή αναβάθμιση της δύναμης  του Καρόλου αντανακλάται στην περίφημη τιτλοφορία του: αρχικά η ισχυροποιημένη βασιλεία που είναι ανώτερη από την απλή βασιλεία, η οποία αντιστοιχεί στον τίτλο  rex (ρήγας), και ακολούθως η αυτοκρατορική εξουσία.

H στέψη του Καρλομάγνου

Μέγας και ειρηνοποιός αυτοκράτωρ, κυβερνήτης του Ρωμαϊκού Κράτους.

Το Βυζάντιο σκανδαλίζεται ? θεωρεί τη στέψη του Καρόλου σφετερισμό των νομίμων δικαιωμάτων του στη ρωμαϊκή κληρονομιά.

Τελικά, και ενώ το Βυζάντιο αναμένει την επίθεσή του, ο Κάρολος παίρνει διπλωματικές πρωτοβουλίες και εξομαλύνει τις σχέσεις του με το Βυζάντιο.

Η πολιτιστική και θρησκευτική διάσταση μεταξύ Ανατολής και Δύσης γίνεται και πολιτική.

δ. Η διάσπαση της Αυτοκρατορίας του Καρόλου

Διάσπαση ενότητας Δυτικού Χριστιανικού κόσμου επί Λουδοβίκου Ευσεβούς.

843 μ.Χ. Συνθήκη του Βερντέν- Διανομή εδαφών στους τρεις γιους του, από την οποία προέκυψαν τα κράτη της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας.

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

• Πως αντιμετώπισαν οι Δυτικοί και οι Βυζαντινοί τη στέψη του Καρόλου;
• Ποιες ήταν οι αντικειμενικές δυσκολίες ενός ενδεχόμενου γάμου μεταξύ της βυζαντινής αυτοκράτειρας Ειρήνης της Αθηναίας και του Καρλομάγνου; Για να απαντήσετε πληρέστερα, ερευνήστε τον τρόπο με τον οποίο η Ειρήνη κατέλαβε το θρόνο και βασίλευσε, έχοντας υπόψη και το πρόσθετο παράθεμα:

Η βασιλεία της Ειρήνης σημαδεύεται από μία άμετρη οικονομική πολιτική και μια ταπεινωτική εξωτερική πολιτική. Ανίκανη να εμπιστευτεί το στρατό με τις εικονοκλαστικές του παραδόσεις και την περιφρόνησή του προς τη διοίκηση μιας γυναίκας, αναγκάστηκε να πληρώνει ένα βαρύ φόρο υποτέλειας στο Χαλίφη της Βαγδάτης. Και ακόμη πιο ολέθριο αποτέλεσμα της διοίκησής της αποτέλεσε το γεγονός ότι, ενώ στην Παλαιά  Ρώμη ήταν αισθητή η απουσία ενός Αυτοκράτορα στο θρόνο , και καθώς η Νέα Ρώμη δεν έκανε τίποτε για να καλύψει την κενή θέση, ο Πάπας Λέων Γ΄ θεώρησε ότι δικαιώνεται ο ίδιος αν θέσει το αυτοκρατορικό στέμμα στο κεφάλι του Καρόλου, βασιλιά των Φράγκων. Ο ίδιος ο Κάρολος, αν και πολύ επιθυμούσε τον αυτοκρατορικό τίτλο, εξεπλάγη αρκετά με τον τρόπο που τον απέκτησε και ζητούσε να νομιμοποιηθεί στα μάτια της Κωνσταντινούπολης, όπου με μανία καταδικάστηκε η ενέργεια του Πάπα και ποτέ δεν τη συγχώρησαν. Ο Κάρολος υπέδειξε ως λύση το γάμο μεταξύ αυτού και της Ειρήνης. Η ίδια δεν δυσαρεστήθηκε από την ιδέα, αλλά προτού προκύψει οτιδήποτε απ? αυτήν, έπεσε από την εξουσία τον Οκτώβριο του 802.

                                                                    Στήβεν Ράνσιμαν ? βυζαντινή θεοκρατία»

• Να συγκεντρώσετε όλους τους τίτλους που δηλώνουν αξιώματα και να δείτε στο Γλωσσάρι ή στο λεξικό σας, τη σημασία  τους.
• Αναζητήστε στοιχεία για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Νεότητας Καρλομάγνου στην Ιστοσελίδα:http://www.charlemagneyouthprize.eu/view/en/index.html και ?πάρτε μέρος!