Θουκυδίδου Ιστορίαι Βιβλίο 3. Κεφ. 80 § 1-2

Διδακτικοί στόχοι

Να διακρίνουμε την ανάγκη που ώθησε τους δημοκρατικούς να έρθουν σε συνεννόηση με τους ολιγαρχικούς και να εκτιμήσουν τη δυνατότητα συνδιαλλαγής μεταξύ τους.

Να γνωρίσουμε τα μέσα επικοινωνίας της εποχής για τις μεγάλες αποστάσεις και τη σημασία τους για την έκβαση της κρίσης στην Κέρκυρα.

Να κατανοήσουμε πως επηρέαζε η παρουσία του πελοποννησιακού στόλου τις πολιτικές εξελίξεις στην Κέρκυρα.

Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

?, ? περιδεής, τό περιδεές (περί+δέος): τριγενές και δικατάληκτο επίθετο της γ΄κλ., ο έντρομος, ο γεμάτος φόβο, ο κατατρομαγμένος

?σαν: γ΄πληθ. του ?ρχομαι, ?α & ?ειν, ε?μι, ?λθον, ?λήλυθα, ?ληλύθειν

?ς(ε?ς) λόγους ?ρχομαι: αρχίζω διαπραγματεύσεις

σωθήσεται: γ΄εν. Παθ. Μέλ. Οριστ. του ρ. σώζομαι

?σ(ε?σ)β?ναι: απαρ. β΄Αορ. του ρ. βαίνω

προσδεχόμενοι: μτχ. Ενεστ., ονομ. πληθ. αρσεν. γέν. του ρ. προσδέχομαι (=περιμένω), προσεδεχόμην, προσδέξομαι, προσδεχθήσομαι, προσεδεξάμην, προσεδέχθην, προσδέδεγμαι, προσεδεδέγμην

δηώσαντες: μτχ. Αορ., αρσεν. γέν., ονομ.πληθ. του ρ.δηόω-?(=λεηλατώ, ερημώνω)

?φρυκτωρήθησαν: γ΄πληθ. Παθ. Αορ. Οριστ.του ρ. φρυκτωρέω ?? =δίνω σήμα με πυρσούς. Το ρήμα απαντάται μόνο στον Ενεστώτα της Ενεργητ. Φων. και στον Παθ. Αόρ.

? φρυκτωρός: αυτός που αναγγέλλει μια είδηση με φωτεινά σήματα στη διάρκεια της νύχτας.

? φρυκτός: ο δαυλός, ο πυρσός+ο?ρος=ο φρουρός από την ?ρα=φροντίδα

προσπλέουσαι: μτχ. Ενεστ., θηλ. γέν.. Ονομ. Πληθ.του ρ. προσπλέω=πλησιάζω πλέοντας.

πυνθανόμενοι: μτχ. Ενεστ., αρσεν. γέν., ονομ. πληθ.του ρ. πυνθάνομαι, (=πληροφορούμαι, εξετάζω, ζητώ να μάθω), ?πυνθανόμην, πεύσομαι & πευσο?μαι, ?πυθόμην, πέπυσμαι, ?πεπύσμην

μελλούσας: μτχ. Ενεστ., θηλ. γέν., αιτ. πληθ. του ρ. μέλλω+απαρ. =έχω σκοπώ

να ?, αργοπορώ

Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Στην ενότητά μας οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι προσεγγίζουν ιδιοτελώς τους ολιγαρχικούς συμπολίτες τους, επιδιώκοντας τη σύμπραξή τους κατά των Πελοποννησίων, που δηώνουν τη γη τους μέχρι  την εσπευσμένη αποχώρησή τους εξαιτίας της είδησης του ερχομού εξήντα αθηναϊκών πλοίων. Έτσι αλλάζει άρδην ο συσχετισμός των δυνάμεων στο νησί  και περιμένουμε  με ενδιαφέρον τις εξελίξεις.

Και επειδή στην ενότητα και παρακάτω γίνεται λόγος για τη Λευκάδα, ας δούμε λίγα πράγματα για την ιστορία αυτού του νησιού, που είναι το τέταρτο σε μέγεθος νησί των Επτανήσων, με μια ιστορική διαδρομή από τη Νεολιθική εποχή ως σήμερα.

Η Λευκάδα πολέμησε εναντίον των Περσών, έλαβε μέρος στον Πελοποννησιακό πόλεμο στο πλευρό της Σπάρτης, συμμετείχε στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ναυμαχία του Ακτίου και αντιστάθηκε στους Ρωμαίους τον 3^ο αι. μ.Χ. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, αποτελεί τμήμα του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Στη συνέχεια Ενετοί και Τούρκοι διαδέχονται οι μεν τους δε, Γάλλοι, Ρώσοι, Τούρκοι και στα 1810 αρχίζει η περίοδος της αγγλικής κυριαρχίας. Ενώθηκε με την Ελλάδα στα 1864 και η εξέλιξή του έχει επηρεαστεί από τη σεισμική δραστηριότητα της περιοχής.

Η Λευκάδα είναι η πατρίδα του ιστορικού Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου και των ποιητών μας Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και Άγγελου Σικελιανού.

Ερωτήσεις κατανόησης

1. Ποια στάση τήρησαν οι δημοκρατικοί  απέναντι στους ολιγαρχικούς; Πως ερμηνεύει ο ιστορικός  την έκκληση τους προς τους αντιπάλους τους για συμφιλίωση; Αναγνωρίζετε ειλικρίνεια και ανιδιοτέλεια στις προθέσεις τους;

2. Να γράψετε έναν φανταστικό διάλογο ανάμεσα σ? ένα δημοκρατικό Κερκυραίο και σ? έναν ολιγαρχικό από τους ικέτες, στον οποίο ο πρώτος να προσπαθεί να πείσει τον δεύτερο να συμπράξουν και να μπουν στις τριήρεις. Να αναπτύξετε τη σχετική επιχειρηματολογία.

3. Ο αριθμός των 30 πλοίων που επάνδρωσαν οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι, σας φαίνεται μικρός ή μεγάλος; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

4. Να προσέξετε την παρουσία  των τοπικών, αλλά κυρίως των χρονικών προσδιορισμών στην 1^η ημιπερίοδο της 2^ης παραγράφου. Τι εξυπηρετεί, κατά τη γνώμη σας;

5. Σε ποιο σύστημα επικοινωνίας στην αρχαιότητα γίνεται λόγος στην ενότητά μας; Να εξηγήσετε πως λειτουργούσε. Ποιους άλλους τρόπους επικοινωνίας γνωρίζετε;

Φρυκτωρία

Στη διεύθυνση που ακολουθεί, μπορείτε να δείτε περισσότερα για την επικοινωνία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα:   

 http://odysseus.culture.gr/h/1/gh151.jsp?obj_id=3489

6. Για πού απέπλευσαν οι Πελοποννήσιοι; Χαράξτε την πορεία τους στο χάρτη.

7. Υπό την πίεση ποιων περιστάσεων, αποφασίστηκε από τους Αθηναίους η αποστολή μιας τόσο μεγάλης ναυτικής δύναμης και τι συνέβη στο μεταξύ μέχρι να φτάσουν;

8. Πως πληροφορήθηκαν οι Αθηναίοι τα γεγονότα στην Κέρκυρα και τις κινήσεις των Πελοποννησίων;

9. Ποιος ήταν ο αρχηγός της αθηναϊκής δύναμης;

10. Μετά από όλα όσα είδαμε, τι θα καταλογίζατε στον Αλκίδα;  Δειλία και διστακτικότητα ή σύνεση και προνοητικότητα; Να αιτιολογήσετε την απάντησή  σας.

Ασκήσεις Γραμματικής

1. Να μεταφέρετε τους τύπους στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού:

περιδεής?

το?ς ?κέταις?

τινας?

?ς?

στάσιν?

2. ?πεισαν, ?πέστειλαν: Να αναγνωρίσετε γραμματικά τους τύπους και να τους αντικαταστήσετε χρονικά.

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να αιτιολογήσετε τους παρακάτω συντακτικούς χαρακτηρισμούς:

περιδεής: κατηγορούμενο στο περιληπτικό ουσιαστικό ? δ?μος

το?ς τε ?κέταις και το?ς ?λλοις: αντικείμενα στην περίφραση ?σαν ?ς λόγους

δηώσαντες: χρονική μετοχή

προσπλέουσαι: κατηγορηματική μετοχή

τόν (Θουκλέους) στρατηγόν:

2. Να αναγνωρίσετε το είδος, την εισαγωγή, την εκφορά και τη συντακτική λειτουργία των προτάσεων: μή ?πιπλεύσωσιν α? ν?ες και ?πως σωθήσεται ? πόλις

Λεξιλογικές ασκήσεις

1. Να ετυμολογήσετε τα κύρια ονόματα Θουκυδίδης, Αλκίδας, Ευρυμέδοντας (μέδω=εξουσιάζω) και Θουκλής.

2. Να  αντιστοιχίσετε τις αρχαίες ελληνικές λέξεις της Α΄στήλης με  τις λέξεις της νέας ελληνικής στη Β΄στήλη, που συγγενεύουν ετυμολογικά, και κατόπιν με πέντε από αυτές (της ΝΕΓ), να σχηματίσετε δικές σας φράσεις.