Οργάνωση

Albanian Bulgarian English French German Italian Japanese Russian Spanish Ukrainian
Τελευταία Ενημέρωση
30-06-2021 10:29

   

    ? Το Σχολείο:  timoni

Πρόσφατες δημοσιεύσεις

ossf


Designed by:
kou_vas kou_vas under danemm ordering

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ: Ξενοφώντος «Ελληνικά» Βιβλίο 2. Κεφ. 4. § 18-19 Εκτύπωση
Εκπαιδευτικό Υλικό - Γλωσσικές Επιστήμες (linguistics) (Α΄)
Συντάχθηκε απο τον/την Ιωάννα Ρωμανού   
Πέμπτη, 13 Φεβρουάριος 2014 15:54

Ξενοφώντος «Ελληνικά» Βιβλίο 2. Κεφ. 4. § 18-19

Η αυτοθυσία του μάντη  Νίκη των δημοκρατικών

 

Διδακτικοί στόχοι

Να διαπιστώσουμε  τι σημαίνει «κοινωνία πολιτών»  στα πλαίσια της δημοκρατίας σε αντίθεση με την κοινωνία που διαμορφώνεται  σ? ένα τυραννικό καθεστώς  και να συνειδητοποιήσουμε το νόημα και την αξία του αγώνα για μια πραγματική «κοινωνία πολιτών».


Λεξιλόγιο Γραμματικές και συντακτικές παρατηρήσεις

μεταστραφείς: μτχ. Παθητ. Αορ., ονομ. εν., αρσεν. γέν. του ρ. μεταστρέφομαι, μετεστραφόμην,  μεταστρέψομαι, μεταστραφήσομαι, μετεστρεψάμην, μετεστρέφθην και μετεστράφην, μετέστραμμαι,μετεστράμμην

? μάντις -εως:αρσ. της γ΄κλ.

?πιτίθεσθαι: απαρ. Ενεστ. Μέσης Φων. του ρ. ?πιτίθεμαι, ?πετιθέμην, ?πιθήσομαι & ?πιτεθήσομαι, ?πεθέμην & ?πετέθην, ?πιτέθημαι & ?πίκειμαι, ?πετεθήμην & ?πεκείμην

τ?ν σφετέρων: γεν. πληθ. αρσεν. γέν. της  κτητικής αντων. γ΄προσ. για πολλούς κτήτορες, ? σφέτερος-? σφετέρα-τό σφέτερον

τρωθείη: γ΄εν. Παθ. Αορ. Ευκτ. του ρ. τιτρώσκομαι (=τραυματίζομαι, πληγώνομαι) ,?τιτρωσκόμην, τρωθήσομαι, ?τρώθην, τέτρωμαι, ?τετρώμην

Ακούμε στα Εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής:

?σπερ Πελεκ?ν
τετρωμένος τ?ν πλευράν Σου, Λόγε,
σο?ς θανόντας πα?δας ?ζώωσας,
?πιστάξας ζωτικο?ς α?το?ς κρουνο?ς.

?γησόμεθα: α΄πληθ. Μέλ. Οριστ. του ρ. ?γέομαι ?ο?μαι (αμετάβατο εδώ)

?ψεύσατο: γ΄εν. Αορ. Οριστ. του ρ. ψεύδομαι, ?ψευδόμην, ψεύσομαι, ψευσθήσομαι, ?ψευσάμην, ?ψεύσθην, ?ψευσμαι, ?ψεύσμην

τέθαπται: γ΄εν. Πρκ. Οριστ. του θάπτομαι, ?θαπτό?ην,ταφήσο?αι, ?θάφθην και ?τάφην, τέθα??αι, ?τεθά??ην

 το? ?μαλο?: γεν. εν., ουδ. γέν. του επιθ. της β΄κλ. ?μαλός ?ή ?όν (=λείος, επίπεδος, ίσιος), που στο ουδέτ. γέν. εκλαμβάνεται και ως ουσιαστ.(=πεδιάδα, ίσιωμα). Με το όνομα Ομαλός μας είναι γνωστό ένα οροπέδιο στα Λευκά όρη της Κρήτης και με το όνομα Ομάλ ένας ποντιακός χορός που χορεύεται με απλά- oμαλά, κατά κάποιο τρόπο -βήματα.

? χιτών το? -?νος:αρσεν. της γ΄κλ.

?σκύλευσαν: γ΄πληθ. Αορ. Οριστ. του ρ. σκυλεύω= διαγουμίζω, προσβάλλω το νεκρό

?πεδίδοσαν: γ΄ πληθ. Πρτ. του ρ. ?ποδίδωμι

προσιόντες: μτχ. αρσεν. γέν., Ονομ. Πληθ.του ρ. πρόσειμι=πλησιάζω, παρουσιάζομαι, προσέρχομαι

διελέγοντο: γ΄πληθ. Πρτ. του διαλέγομαι

 

 Λίγα πρόσθετα σχόλια στα σχόλια του βιβλίου

Οι μάντεις ήταν πρόσωπα ιερά και σεβαστά και η παρουσία τους μαρτυρεί το θρησκευτικό χαρακτήρα της ζωής των αρχαίων Ελλήνων. Δεν είχαν βέβαια αυτοί άμεση επαφή με τους θεούς, αλλά ήταν διερμηνείς των σημείων που δίνονταν από αυτούς.

1
Ο Οδυσσέας καθισμένος ακούει τις συμβουλές του μάντη Τειρεσία
Παράσταση σε ερυθρόμορφο αγγείο

 

Ο ποταμός Κηφισός μαζί με τον Ηριδανό και τον Ιλισό ήταν τα ποτάμια που διέρρεαν την Αθήνα και μέχρι το πρώτο τέταρτο του 19ου αι. διατηρούσαν το φυσικό τους χαρακτήρα, προσφέροντας δροσιά και ομορφιά στους κατοίκους και στην πόλη. Ο Κηφισός πηγάζει από τις πλαγιές της Πάρνηθας και της Πεντέλης και σήμερα ένα μόνο τμήμα του παραμένει ποτάμι, από την Πάρνηθα ως τη Μεταμόρφωση. Στην κοίτη του συναντά κανείς πλατάνια, καλαμιές και σχίνα και κελαηδούν ακόμη αηδόνια και κοτσύφια. Το υπόλοιπο δίκτυο των παραποτάμων του καταστράφηκε από την αλόγιστη και εγκληματική παρέμβαση του κράτους και των ιδιωτών.


2
Ο  Κηφισός παλαιότερα

Οι δημοκρατικοί παίρνουν τα όπλα των νεκρών αντιπάλων τους, που ήταν αναγκαία για να στηθεί το τρόπαιο της νίκης, αλλά δεν τους απογυμνώνουν δείχνοντας τον απαιτούμενο σεβασμό. Στην κλέφτικη όμως δημοτική μας παράδοση, ο σύνδεσμος της κλεφτουριάς με τα όπλα της είναι στενός και ιερός, γι?αυτό γίνεται αγώνας γύρω από το σώμα των νεκρών να μην παρθούν τα όπλα. Αυτό θεωρούνταν η ύψιστη ατιμία.  Δείτε τις αντιλήψεις αυτές στα αποσπάσματα από τα κλέφτικα τραγούδια που σας δίνονται.

Δώδεκα χρόνους έκαμα  στους κλέφτες καπετάνιος.
Ζεστό ψωμί δεν έφαγα, δεν πλάγιασα σε στρώμα,
τον ύπνο δεν έχόρτασα, του ύπνου τη γλυκάδα,
το χέρι μου προσκέφαλο και το σπαθί μου στρώμα,
και το καριοφιλάκι μου σαν κόρη αγκαλιασμένο.

Τουφέκι μου περήφανο, πιστόλια πέρα πέρα,
και συ σπαθί μου διμισκί με τη χρυσή τη χούφτα,
δεν πρέπεστε για κρέμασμα, κι?ουδέ για το παζάρι,
μόν πρέπεστε για λεβεντιά και για λιανή μεσούλα
.

Τ?αντρειωμένου τ?άρματα δεν πρέπει να πουλιώνται,
μόν? πρέπει τους  στην εκκλησιά κ? εκεί να λειτουργιώνται,
πρέπει να κρέμωνται ψηλά ?ς αραχνιασμένο πύργο,
να τρώη η σκουριά το σίδερο κ? η γη τον αντρειωμένο.

 

Ερωτήσεις κατανόησης

1. Σε ποιο πρόσωπο επικεντρώνει την προσοχή του ο Ξενοφών στις § 18-19;Τι μαρτυρεί αυτή η αναφορά;

2. Να χαρακτηρίσετε το ύφος του λόγου του μάντη και την αισθητική του αξία, εντοπίζοντας τη χρονική  βαθμίδα στην οποία κινείται και  σχολιάζοντας τη χρήση των προσωπικών αντωνυμιών.

3. Με βάση τα λεγόμενά του, θεωρείτε ότι ο μάντης δικαιώνει το ρόλο του και εκπληρώνει την αποστολή του στην αρχαία ελληνική κοινωνία;

4. Τι αποδεικνύει η υπακοή του Θρασύβουλου στη συμβουλή του μάντη;

5. Σας έρχονται στο νου άλλα παραδείγματα εθελούσιας θυσίας για να σωθεί το σύνολο; Θυμηθείτε το τέλος του μυθικού βασιλιά των Αθηνών, Κόδρου.

6. Γιατί κατά τη γνώμη σας ο μάντης τάφηκε στη διάβαση του Κηφισού και όχι στο Σήμα του Κεραμεικού;

7. Ποιες ήταν οι απώλειες των ολιγαρχικών και τι σήμαιναν αυτές για την ολιγαρχική παράταξη;

8. Ποια μικρή φράση αποδίδει το αποτέλεσμα της αναμέτρησης;

9. Ποια ήταν η στάση των δημοκρατικών μετά τη νίκη τους απέναντι στους νεκρούς της άλλης πλευράς; Να τους χαρακτηρίσετε.

10. Τι είναι το σκύλεμα ή η σκύλευση του νεκρού; Ποια ήταν και είναι η αντίληψη των κοινωνιών γι?αυτήν τη στάση; Θυμηθείτε ανάλογες περιπτώσεις στην Ιλιάδα και  στα κλέφτικα δημοτικά μας τραγούδια.

11. Τι προοικονομεί η τελευταία φράση: «προσιόντες ?λλήλοις πολλοί διελέγοντο»;

12. Αφού παρατηρήσετε την εναλλαγή των ρηματικών χρόνων στην ενότητά μας, να αιτιολογήσετε τις επιλογές αυτές του Ξενοφώντα.

13. Επαληθεύεται από τη στάση του μάντη αλλά και των δημοκρατικών Αθηναίων μετά το τέλος της σύρραξης ότι η αρχαία κοινωνία ήταν πράγματι μια «κοινωνία πολιτών»; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

14. Να συγκρίνετε τη στάση του μάντη με τη στάση του μάντη Μεγιστία, που σκοτώθηκε στη μάχη  των Θερμοπυλών, με βάση το επίγραμμα που έγραψε προς τιμήν του ο Σιμωνίδης ο Κείος  και παρατίθεται στη σελ. 111 του σχολ. μας βιβλίου.

15. Έχει κάτι να πει σε σας η εθελούσια θυσία του μάντη; Του αναγνωρίζετε ηρωισμό; Ποιοι είναι για σας οι αληθινοί ήρωες ακόμα και σ?αυτήν την αντιηρωική εποχή μας;


Ασκήσεις Γραμματικής

1. ? μάντις, τους χιτ?νας: Να δώσετε τις πλάγιες πτώσεις των ουσιαστικών και στους δύο αριθμούς.

2. Να αναγνωρίσετε γραμματικά και να αντικαταστήσετε εγκλιτικά τους ρηματικούς τύπους: πέσοι και τρωθείη.

 

Ασκήσεις Συντακτικού

1. Να καταγράψετε τις δευτερεύουσες προτάσεις της ενότητας και να δηλώσετε τον είδος, τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς τους.

2. Να χαρακτηρίσετε επακριβώς τους εμπρόθετους προσδιορισμούς:

πρός τούς εναντίους:

?πό μοίρας:

?ν τ?  διαβάσει:

μέχρι το? ?μαλο?:

περί ?βδομήκοντα:


Λεξιλογική άσκηση

1. Να συνδέσετε τα επίθετα της Β΄στήλης με τις λέξεις της Α΄ στήλης που προέρχονται από την ενότητά μας και συγγενεύουν ετυμολογικά, και κατόπιν να συνδέσετε τα επίθετα (στο γένος και στην  πτώση που απαιτείται) με τα ουσιαστικά της Γ΄στήλης που ταιριάζουν. Τέλος, να επιλέξετε δύο από τα ονοματικά σύνολα που θα προκύψουν και να τα εντάξετε σε δικές σας προτάσεις ή περιόδους.

                  Α                                              Β                                           Γ

μεταστραφείς

ηγετικός

ρόλος

ε?χε

ενδοτικός

καθήκον

πέσοι

εύληπτος

πόλεμος

τρωθείη

αδιάπτωτος

σεισμός

γένηται

ψευδής

πολιτική

?γησόμεθα

σχετικός

δήλωση

?ψεύσατο

καταστροφικός

τροφή

?νίκων

τρωτός

έρευνα

?λαβον

γονεϊκός

ενδιαφέρον

?πεδίδοσαν

νικηφόρος

σημείο

 

scroll back to top
 
?? Επιστροφή


Writing